Першы аповед з новай серыі "Асобныя аповеды".
Кожны ранак я прачынаюся ад таго, што сіні (а ўзімку - фіялетавы) прамень сонца гарэзліва ўрываецца праз вакно і асвятляе ўвесь мой невялічкі пакой. І кожны ранак у мяне з'яўляецца няўцямнае адчуванне, што нешта з гэтым святлом не так. Аднойчы мне на вочы патрапілася кніга, у якой сцвярджалася, што калісьці сонца было не сінім, а чырвоным. Не ведаю, ці можна даваць веры гэтаму, бо таксама ў кніжцы даводзілася, што трава і дрэвы раней былі зялёнымі, а гэта ўжо дакладна абсурд.
Што мяне яшчэ засмучае - дык гэта акуляры, якія ўсе вымушаныя насіць для абароны ад радыяцыі (чамусьці ўвесь астатні антырадыяцыйны камплект аніякіх пачуццяў не выклікае). Часам вельмі карціць іх зняць, але радыяктыўнае выпраменьванне захалоджвае гэтае памкненне.
Сёння ўсё змянілася. Да планеты набліжаецца астэроід і калонія паспешліва збірае рэчы, каб шукаць прытулку дзе-небудзь яшчэ.
Я сеў на прыгорку і назіраю за заходам сонца. Для ўсіх астатніх ты проста зорка, але не для мяне, прынамсі, усё маё жыццё прайшло ў тваім святле... Задуменна кідаю позірк на наваколле. Ну і д'ябал з ёй, з радыяцыяй! Колькі ўжо было радыяцыі і колькі яшчэ будзе! Цікава ж, ці напраўду трава ружовая, а сонца сіняе! Здымаю акуляры. Так, напраўду. Уздыхаю. Ярка-салатавы заяц сеў у сотні метрах ад мяне і смешна варушыць вушамі. "Вось ён жа без акуляраў, без касцюма - і нічога, нармальны заяц!" - думаю я, марудзячы вяртаць акуляры на месца. Сонца кідае мне на развітанне апошні праменьчык і знікае.
"Ну што, мо, сустрэнемся яшчэ! - кажу я зайцу, - Шанцы, што метэарыт праляціць міма - 20%..."
Заяц уважліва слухае, а потым хутка знікае ў лесе, відаць, каб падзяліцца навіной з супляменнікамі.
Я ўстаю, закідваю акуляры кудысці ў цемру і крочу да ракеты - апоўначы мы адлятаем.

В колонках играет: Iron Maiden - Journeyman

LI 5.09.15

Канешне, паспрабую паспрачацца. Званы - адстойны верш. "Некатораму" - у першай версіі - "Стасу Белачкіну", залішне асабісты верш... А вось "Абяцанне" - адзін з лепшых. Яго можна. Шкада, што "18-ую зорку" Трэнас не прапусціла, паспрабую адстаяць заўтра.

FM
Жыццё ідзе далей
Доўгімі радыёхвалямі
Іх мой прымач не ловіць
Ён ловіць адно FM-ныя
Як правіла летуценныя
Мне імі зручней неяк мроіць

Некатораму
Некаторыя людзі
Прыніжаюць каханне
Да жывёльных інстынктаў,
Прымітыўных памкненняў.
Я на іх не крыўдую,
Ім у жорсткім сусвеце
Не пашчасціла проста
Навучыцца кахаць.

You/me
Ты крочыш заўжды наперад,
Ты ведаеш, да чаго імкнешся.
Я вяртаюся зноўку з верай
У тое, што не прадаецца.
Ты хутка аналізуеш
І робіш правільны выбар.
А я ўвесь час рызыкую
І запозна выпростваю крылы...

Паэт
Паэт заўжды пакрыўджаны на свет.
Без гэтага ён не паэт.

Абяцанне
Я ўбачу цябе ў мільённым натоўпе,
Твой голас у шуме людскім пачую
З адлегласці ў трыццаць мільярдаў крокаў
Адчую водар тваёй парфумы.
Але толькі сумна праводжу вачыма.
Я абяцаў. Абяцанне святое.

Званы
Па кім звіняць званы?
Па тых, хто не дажыў
Да сваёй вясны,
Да зялёных ніў.
Па кім звіняць званы?
Па тых, хто не спаткаў,
Па кожным, хто згубіў
Дый так не адшукаў.
Па кім звіняць званы?
Звіняць па нас з табою.
Не ведалі вайны,
Забітыя вайною.



LI 5.09.15

Рэцэнзія мяне як паэта ад Вікі Трэнас. Добра, што не буду паступаць на журфак, магу не бянтэжыцца :)

Я разгледзела Вашыя вершы
и магу сказаць наступнае (пишу па пунктах):
1) У вершах адчуваецца вельми моцны уплыу рок-культуры (дэпрэсия, кроу,
смерць), а таксама уплыу адраджэнскага руху (высоки пафас, тэма мовы и
радзимы) -- цяжка у таким выпадку не збицца на банальнасци. И Вы
збиваецеся -- часта гаворыце лозунгами, чаго паэзия не церпиць. Пра
любоу да Радзимы можна сказаць, не ужываючы гэтага слова. Паэтычнае
мысленне прадугледжвае мастацкую вобразнасць, думанне вобразами. Гэта у
Вас ёсць, але гэтае уменне трэба развиваць. 2) Назираецца у Вас
няроунасць вершау, неаднароднасць мастацкай формы. Рыфма и рытмика па
усим вершы павинна быць аднолькавая -- иначай верш не будзе цэласны. Раю
Вам пачытаць книжку Вячаслава Рагойшы "Шлях да Парнаса: Даведник
маладога литаратара". И увогуле -- чытайце болей, узбагачайце сваю
лексику -- у Вас ёсць думка, але нибыта не хапае паветра, каб выказаць
яе, не стае слоу. Цикауцеся сучаснай литаратурай. Уважлива перачытвайце
свае творы. Аднак не крыудуйце. Я дасылаю Вам тое, што мне удалося
адабраць з Вашых вершау, каб Вы паглядзели. Усяго добрага!
--

LI 5.09.15

Я канешне афігеў, але ў рэдакцыі часопіса "Маладосць" папрасілі мяне завітаць недзе праз тыдзень, каб сумесна абраць вершы для публікацыі. Цэлая падборка, ля дзесятка вершаў будзе апублікавана, праўда, толькі напрыканцы гэтага, або нават напачатку наступнага года. Во блін. І яшчэ мне сказалі, што можна з такімі вершамі, якія, цытую, "на тры прыступкі вышэй за тыя, якія звычайна прыносяць", паспрабавацца ў ЛіМе.

LI 5.09.15

Папрасіла адна мая знаёмая з Полацка напісаць песню для яе готык-гурта. Чаму б не паспрабаваць? Напісаў, даслаў, рэакцыі яшчэ не ведаю.
Армагедон.
1. Я прачынаюся ўранні
І ўзгадваю ўбачаны сон
Аб тым што заўтра Зямлі не стане
Што будзе Армагедон

2. Я выходжу з кватэры
І патрапляю пад мокры снег
У даху й сценах не маю патрэбы
Й перапыняю адвечны бег

Рэфрэн:
Паглядзі на неба
Бачыш ты яго ў апошні раз
Спадзяваўся верыў
Ды сарваўся раптам ўадначас

3. Я чакаю змяркання
І йду шукаць высачэзны гмах
Каб паназіраць як Зямлі не стане
Лепей ўзлезці на дах.

Рэфрэн

4. Я прачынаюсь на даху
І ўзгадваю ўбачаны сон
Аб тым што ўчора Зямлі не стала
Быў ўчора Армагедон

LI 5.09.15

Вось які верш ад 09.05, 0:55 я знайшоў:

Я апоўначы выходжу з хаты
З вельмі пэўнай мэтай:
У апошні дзень вясновы
Я забіць імкнуся лета.
Выцірайце ж пыл са зброі,
Ўсе прыхільнікі вясны,
Час змагацца за Свабоду
Ад спякоты й духаты!

LI 5.09.15

Так, аўтар песень першых трох альбомаў легендарнага гурту Ulis. Дагэтуль зрэдку піша вершы па-беларуску, хоць і жыве ў Канадзе. Апошні верш мяне ўразіў. Трэба на новы альбом Уліса...

Мой лёс - на рахунку у банку.
Я жыву на працэнт.
Маім крокам бракуе напрамку.
У мяне марсіянскі акцэнт.

Маё сонца - падвойная зорка.
Чырванее блакіт,
Ды планеты шалеюць на золку,
Сыйшоўшы з арбіт.

2007
В колонках играет: Кемлівае сонца - Такім чынам

LI 5.09.15

Першы падарунак на Новы Год я атрымаў ад газеты Раніца, якая мяне ўрэшце надрукавала, адзін з маіх апошніх вершаў, "Крокі".
В колонках играет: Krok - Krok - 07 - Цемра

LI 5.09.15

Давненько не читал книг не по программе в бумажном варианте, но Оруэлл, которого мне посоветовали на ЛайвДжорнале, со своим романом "1984" - поразил. Перерыл домашнюю библиотеку и нашёл в журнале "Новый Мир" за 1989 год. Ударился в чтение. Когда я в последний раз жертвовал и так недогим своим сном (ну максимум 7 часов) ради книги с мыслями "ну ещё страничку прочитаю - и всё" с периодичностью в одну страничку? Всем очень рекомендую, особенно белорусам, ибо проекции на сегодняшнюю жизнь - офигительные. Перекройка истории с исключением нежелательных моментов, с полным исключением оттуда репрессированных людей - так, что потом и не докажешь, что такой существовал. Везде - плакаты с лицом "Старшего Брата" - усатого руководителя страны. Телевизор, который вещает круглые сутки о перевыполнении планов девятой трёхлетки, потому что его нельзя выключить, отряды "разведчиков" - детей и подростков, которых обучают следить за взрослыми и выдавать их властям. Это надо читать...
В колонках играет: Мроя - 04 - Дзеўчына з чароўнай усмешкай

LI 5.09.15

Терри Пратчетт, "Пирамиды".
...Они, как и учителя, были с ног до головы в традиционных цветах - их платья переливались всеми восемью оттенками черного.
То были цвета с примесью серого, цвета, лежащие по ту сторону черноты, цвета, которые можно получить, если расщепить беспримесный черный в восьмигранной призме. Людям, лишенным чувства волшебного, описать эти цвета практически невозможно, но если уж и попытаться, то сначала нужно предложить слушателю покурить чего-нибудь запретного
В колонках играет: 30 Seconds To Mars - R-Evolve

LI 5.09.15

Выстаўляю на суд свой найноўшы твор, здаецца, пазаўчорашні.

6:42 раніцы. Зьвініць будзільнік. Прачынаюся. На аўтамаце працягваю руку, выключаю будзільнік. Накрываюся зноў коўдрай, але раптам прахопліваюся. Падсьвядома адчуваю – штосьці тут няправільна. Немаведама адкуль з’яўляецца ўпэўненасьць, што нікуды йсьці ня трэба. Перабіраю ў галаве магчымыя варыянты (ад аптымістычнага “сёння нядзеля” да песімістычнага “мяне выключылі з ВНУ”). Кідаю позірк на пакой. Пакой, дзякуй Богу, мой. Адрыўны насьценны каляндар паказвае сераду, перакідны нападложны (раней ён быў, напэўна, настольным) – чацвер, але абодва аптымістычны варыянт абвяргаюць. А вось сябры – адзін нязграбна разваліўся ў крэсьле, другі – інтылігентна пасопвае, расьцягнуўшыся на дыване, – падцверджваюць другую здагадку, абнадзейваючы, праўда, што сябрам мой лёс неабыякавы, прынамсі ўчора вечарам яны мяне суцяшалі. Прымаючы ва ўвагу колькасьць пустых бутэлек, з’яўляецца вэрсія, што суцяшалі мяне болей за 2 чалавекі. І праўда, у выніку агляду кватэры знаходжу яшчэ 5 целаў сяброў і сябровак у незадавальняючым стане.
Пасьля няўдалых спробаў дамагчыся ад іх хоць нейкай інфармацыі, вяртаюся ў пакой. Заўважаю на стале газэту. Першая старонка аддадзена артыкулу “Заўтра апакаліпсіс!”, другая – праблемам фармавання бюджэту на наступны год. Апошняя старонка змяшчала аб’яву “У сувязі з апакаліпсісам наступны нумар нашае газэты выйдзе ў суботу” і гараскоп на тыдзень. Узрадаваны тым, што “на наступным тыдні дзеяньні будуць падмацаваныя цвярозасьцю меркаваньняў”, а “найгоршым днём будзе субота, і не варта на яе што-небудзь плянаваць”, я быў жорстка вернуты ў рэальнасьць гукам сьвідраваньня. Суседзям, якія ўжо другі год рабілі рамонт кватэры, нішто не магло замінуць, нават апакаліпсіс. Зрабіўшы яшчэ круг па кватэры, знайшоў дзяўчыну, што спала ў ваньне. Яна дрэнна памятала, што было ўвечары, але аказалася ў больш-менш задавальняючым стане, каб дапамагаць прыбірацца.
Уключыўшы тэлевізар, мы ўбачылі на экране пустую студыю навінаў, і голас за кадрам, у якім чытаўся галаўны боль, паведаміў нам, што “па непрадбачаных абставінах канец сьвету адтэрмінаваны і ў сувязі з гэтым сёньняшні дзень аб’яўлены непрацоўным”.
- Як жа, - хмыкнула дзяўчына, - проста большасьць сёньня проста не ў стане працаваць.
- Так, - пагадзіўся я, - Што яны там сьвідруюць раніцай пасьля апакаліпсіса? – я кіўнуў галавою ўніз, на суседзяў, - Можа, у іх не рамонт там? Можа, яны выкрадаюць людзей і сьвідруюць іх, покуль тыя не скажуць, дзе грошы?
Яна ўсьміхнулася.
Я зірнуў у вакно. Ноччу выпаў сьнег і, паколькі яго ніхто не прыбраў, прыхаваў увесь гарадзкі бруд. Горад быў чысты і прыгожы, як ніколі. Але пачынаўся новы дзень. Людзі прачыналіся, віншавалі адно аднаго з непрацоўным днём і зноў ішлі забруджваць Зямлю. А цярпеньне Зямлі падыходзіла да канца. Яе ўжо пачынала трэсьці ад ўзбуджэньня. Любы, каханы астэроід, па ўсім, ізноўку забыўся на спатканьне. Або ён наўмысна не прыляцеў? Плянэта ажно здрыганулася ад такой думкі, недзе ў Японіі робаты, у якіх яшчэ не было функцыі ап’яненьня, зарэгістравалі землятрус сілай 6 балаў. А можа, ў яго ёсьць іншая?!..
В колонках играет: N.R.M. - Толькі для цябе

LI 5.09.15

Натрапіў на клясныя вершы:

20.
У пакоі няма ні сьвятла ні паветру
Нас дваццаць мы ўсе кагойсьці чакалі
Ды раптоўна над намі адчыніліся вокны
Ты зьявіўся і ўсе псальмы засьпявалі
Я ўсё бачыў, як ты забіраў да сябе іх
У вабдымках надзейна даваў ратаваньня
Вечар кожны адзін з дваццаці не вяртаўся
Ўсе лічылі цябе ўвасабленьнем каханьня
Там я мроіў аб тым, каб быць разам з табою
Твае вочы мяне не жадалі заўважыць
Ты заўсёды глядзеў на таго, хто быў побач
Я малітвы чытаў, каб цябе не зняважыць
У апошнюю ноч я застаўся адзіны
Ты ўзяз ў рукі мяне і запальнічкай цвіркнуў
Тры хвіліны я жыў я лятаў і я дыхаў
Я наіўна лічыў што ніколі не знікну
Пачак скончыўся больш цыгарэтаў ня будзе
Надышоў час для іншых паверыць у мары
І хоць ззяюць усюды залішнія думкі
Хай забойцы ня знойдуць чаканай ахвяры

Ябры
Яны прыходзяць, каб толькі пад'есьці
Яны злуюцца, калі мала ёсць жратвы
Ўсё роўна, што ў цябе не ўсё ў парадку
Дармовы харч ім трэба а не ты
Ўсё што заўгодна згодны яны зжэрці
Ім напляваць, што ты разьбіты ўшчэнт
Я б нават пагадзіўся з такім станам,
Калі б не ізалентавы брэзэнт
Яны нябачна рушаць зпаміж намі
Які з'яўляецца, калі са мной яны
Усё ядуць п'юць каву відык круцяць
І чымся ўсё ж нзадаволены
Ня здолею трываці гэта болей
Адолець як засьпінны шэпт яброў
Хаця б я не жадаў жыцця ў пакеце
Дык прыйдзецца пабачыць іх ізноў.
В колонках играет: Green Day - Shes A Rebel

LI 5.09.15

Па замове Незразумелай знайшоў час і дадрукаваў.
Вандроўнікі. Разьвітаньне.
03.04.06, рэцыдыў існаваньня
Доктар абвёў вачыма пакой. У ім сядзела чалавек трыццаць, на стульлях, на крэслах, на канапе - усім што ўдалося прынесьці на гэтыя цесныя квадратныя метры. Яны ціха перашэптваліся, але калі Доктар загаварыў, змоўклі.
- Мой...твор...аповед..."Разьвітаньне", - ён адкашляўся, - Я сяду, добра? - ён сеў на сваё ўлюблёнае крэсла па цэнтру і, трохі супакоіўшыся, пачаў.
... Пісьменніка вельмі любілі і паважалі ў горадзе. Усе, напісаўшы што-небудзь кольвечы добрае, несьлі твор на рэцэнзію да Пісьменніка. Калі ён гаварыў "нядрэнна" - гэта быў ашаламляльны посьпех. Ну а калі твор ацэньваўся як "добра" - гэта была неперадавальная радасьць і гонар на ўсё жыцьцё.
Аднойчы, чарговым, нічым не прыкметным ранкам яму прынесьлі невялікую папку з паўтузінам звычайных вучнёўскіх сшыткаў. Як яму патлумачылі, аўтар скончыў жыццё самагубствам...
Дзяўчына цяжка ўздыхнула. Доктар працягнуў.
...І родныя вырашылі аддаць творы Пісьменніку. Ён дастаў сшыткі з папкі. У першых трох былі апавяданьні. Прачытаўшы па некалькі старонак, ён адкідваў іх убок. Потым узяў было сшытак з вершамі, але вырашыў пакінуць на потым, бо на апошнім сшытку значылася: "Разьвітальныя думкі. 30 красавіка". Пісьменнікава сэрца забілася часьцей. Апошнія запісы... Ён асьцярожна адгарнуў сшытак на першай старонцы і, стоіўшы дыханьне, паглыбіўся ў чытаньне.
"Калі вы знойдзеце гэты сшытак, мяне ўжо ня стане. Дазволіў б я прачытаць гэта камусь пры жыцці!..
Доктар крытычна паглядзеў на гледачоў і выкрэсьліў апошні сказ.
...Усе мае рэчы раздайце сябрам, як хоць нейкую памяць пра мяне...
На гэты раз Доктар, яшчэ не прачытаўшы ўслых, паматляў галавою і закрэсліў некалькі радкоў.
...У куртцы, ва ўнутраным кармане, ляжыць мэдальён. Яго аддайце ёй... Я заказаў яго год таму, але так і не наважыўся падарыць.
Ня трэба нікога вінаваціць у маёй сьмерці. Калі хто і вінаваты - гэта я сам.
Я кахаў яе, аддана, не зважаючы ні на што, быў цалкам залежны ад яе. Станавіўся найшчасьлівейшым у сьвеце толькі таму, што яна павіталася са мною, і горкім нешчасьліўцам з-за таго, што яна прайшла міма, не заўважыўшы...
Суправаджаемы ціхім сьмехам слухачоў, Доктар адным вялікім крыжом закрэсльліў цэлую старонку і недзе на палях з хвіліну штось пісаў. Потым урэшце працягнуў.
...Так, мы былі аднакляснікамі, можа быць, сябрамі. Але не болей. І я ўжо змірыўся такім цярплівым чаканьнем - я хоць быў ля яе, і яна са мною размаўляла - гэта было дастаткова. Але лёс не даў мне ні адзінга шанца. Падчас размовы з агульнай знаёмай я даведаўся, што яна кахае іншага. Я проста замінаў ёй, ейнаму шчасьцю! Маё жыцьцё раптам выцвіла, сталася шэрым і бязсэнсоўным. Усё, дзеля чаго я жыў. Не магу болей выносіць гэтае бязглуздае існаваньне! Пакідаю вам усё. Не замінаю. Напісашы развітальны верш, сыходжу. Прабачце мяне. Паспрабуйце зразумець. Пакуль. Калі ласка, прабачце мяне..."
Далейшае Пісьменнік ужо ведаў: праз дзень юнака знайшлі ў лесе мёртвым. Ён залез на дрэва ля абрыва і скокнуў унізю Ягонае цела раскінулася на зямлі бы марская зорка, недарэчна, як усё ягонае жыццё. Твар адлюстроўваў бязьмежны спакой, нібы ён нарэшце адпакутваў, завершыў свой шлях.
Але абяцанага развітальнага верша не было. У задуменнасці Пісьменнік прагартаў сшыткі і толькі потым здагадаўся зазірнуць у папку, дзе сапраўды ляжаў адзінокі лісток з некалькімі вершаванымі радкамі.
Апошні адлік. Няма шляху назад.
Адлічваю я з дзесяці да нуля.
Цягнік набліжаецца. Тры. Два. Адзін.
Колы скрыгочуць. Сьвісьціць мне цягнік.
Заплюшчваю вочы. Сябры, Родны край,
Прабачце!.. Ўлятаю
У пекла, не ў рай.
Пісьменнік задумаўся. Атрымоўвалася нейкае несупадзенне, хоць, натуральна, Юнак мог напісаць пра цягнік у алегарычным сэнсе... Цягнік жыцця... Ён выйшаў на вуліцу, у роспачы пашпацыраваў да могілак. Юнака ўжо пахавалі. Ля ягонай магілы сядзела адно толькі нейкая дзяўчына. Яна не плакала, толькі задуменна разглядала заціснуты ў руцэ мэдальён.
Ён таксама прысеў ля магілы.
- Прабачце, вы...
- Я яго... знаёмая, - ціха вымавіла яна.
- Вы ж тая, каго ён... кахаў? - асьцярожна спытаў Пісьменнік, - прабачце, - раптам, спужаўшыся сваіх словаў, загаварыў ён, - можаце не адказваць... я... я пайду лепей...
- Не, застаньцеся. Так, ён кахаў мяне. Я... не, я яго - не. Я так думала. Але ён... ведаеце, надзейны сябра, ну й што што з дзіўнасьцямі? Ва ўсіх яны ёсць, усе мы болей ці меней вар'яты... Цяпер стала пуста ў душы... - яна змоўкла.
Маўчаньне абарваў Пісьменнік.
- Мне прынеслі яго вершы... Я знайшоў апошні, які ён напісаў перад сьмерцю... - ён дастаў лісток.
Дзяўчына прачытала, памаўчала і з сумнай усьмешкай вымавіла:
- Ён спачатку хацеў кінуцца пад цягнік... Лёг на рэйкі... Але машыніст пасьпеў затармазіць... Тады ён пайшоў у лес і... - яна уздыхнула.
Пісьменнік трохі шчэ пасядзеў, а потым устаў і паціху пакрочыў прэч. За брамай могілак яму стала трохі лягчэй і ён паскорыў хаду.
Але ад гэтай пары ён стаў разгублены, гадзінамі сядзеў у пакоі і задуменна глядзеў у неба і пісаў сэнтыментальныя вершы. На ўсе творы, прынесеныя для рэцэнзіі, ён рэагаваў аднолькава: "Вы станеце вялікімі і без мяне. Я болей не пісьменнік". І сапраўды, ён болей не пісаў прозу, але затое кнігі вершаў разыходзіліся не горш, і ўжо не адзін юнак-рамантык сцягнуў адтуль твор і прысьвяціў яго сваёй каханай.
Доктар змоўк. Праз некалькі сэкунд пачуліся нясмелыя апладысменты.
- Я хацеў зрабіць канец болей аптымістычным... - пачаў ён.
- Не трэба, - Дзяўчына ўстала і паклала руру яму на плячо, - Няхай застанецца як ёсць.
Слухачы, развітваючыся, сыходзілі. Пайшла й Дзяўчына. Але Доктару ўсё здавалася, што ў пакоі хтосьці ёсць. Можа, Юнак са сваёй каханай усё яшчэ прыслухоўваліся да змоўкнуўшага голаса Доктара? Ён, асабліва не задумваючыся, навошта, пачаў чытаць услых вершы. І пасля кожнага ён амаль фізічна чуў аплядысмэнты. Хоць, магчыма, Доктар проста вельмі хацеў іх пачуць...
В колонках играет: Metallika - Nothing Else Matters

LI 5.09.15

Крокі (прысв. ўсім сябрам)
Мы йшлі па каменнаму бруку
Мы йшлі ўзжоўж каменнай сцяны
Мароз замаруджваў думкі
Навокал было ні душы
Пад сьнегам бялюткім спаў горад
Ў чароўнай начной цішыні
Ядналіся нашыя крокі
Й губляліся ўдалечыні
А потым... А потым быў ранак
Ў растанні слязіліся вочы
Разьвітваліся бы ў тумане
І ціха, павольна крочылі
Спыняліся Штохвілінна
З надзеяй кідалі позірк
Ды позна Жыццё змянілася
Цяпер паасобку кожны.
Штоноч я хаджу па горадзе
І крокі мае ў цішыні
Яднаюцца з вашымі крокамі
Й губляюцца ўдалечыні
В колонках играет: Metallika - Seek And Destroy

LI 5.09.15

Прымайце! Вынік паловы лета.

Трынаццаць імгненьняў жыцьця.
Дзякуй:
Ю.
К.., якая дапамагла ў складаных абставінах
М.
В. і А. з горада Б.
А.
Гурту М.
яшчэ адной Ю., а таксама П. і Ж., з якімі я хадзіў на мітынгі
Н. і М. з гораду М.
ды іншым.

- Я, пэўна, пайду ўжо... - сказаў Глеб, звяртаючыся да гаспадара.
- Ды застанься шчэ, Батон! - расьсмяяўся гаспадар кватэры, у якой і праводзілася вечарына.
- І праўда, - падхапіў адзін з гасьцей, - Глядзі, колькі дзяўчын прыгожых, і гэта пры тым, што колькі піва нявыпітага!
Глеб напружыўся, але знешне застаўся спакойным.
- Не, я ўсё ж пайду... можа, пасьпею шчэ на апошні аўтобус.
Адна з дзяўчын, пачуўшы гэта, зірнула на гадзіньнік і падхапілася.
- Гэтае ж я абяцалася быць дома да гадзіны ночы! Я таксама пайду... - яна паглядзела на Глеба і весела дадала: - А вось і мая абарона ад маньякаў! Матуля ўсё дастае: "А раптам на цябе маньяк нападзе?"
- Ну-ну... - усьміхнуўся гаспадар, - глядзі, Аня, нейкі гэты Глеб падазроны... няйначай, сам маньяк.
- Пайшлі, маньяк, - яна фыркнула, ледзь стрымліваючы сьмех, і прыхапіла з сабою бутэльку піва.
- Пакуль, - разьвітаўся Глеб.
Гаспадар шматзначна пахлопаў хлопца па сьпіне.
***
- У мяне такое адчуваньне, ці апошні аўтобус ужо праехаў? - задуменна прагаварыла Аня пасьля дзесяці хвілін стаяньня на бязлюдным прыпынку, які асьвятляўся самотным ліхтаром.
- Зараз паглядзім, - Глеб адшукаў вачыма шыльдачку і прачытаў: "Канец руху - 23:57", а ўжо амаль палова на першую, - паглядзеўшы на гадзіньнік, дадаў ён, - Што ж, пойдзем пешшу!
- Сапраўды... не вяртацца ж... - яна кінула пустую бутэльку ў сьметнік, які азваўся глухім гулам, парушыўшым цішыню.
- Ты дзе жывеш?
Яна назвала адрас.
- Дык я літаральна ў дзесятку дамоў ад цябе! Гэтае ж трэба...
- Ну, ідзем?
- Пайшлі...
Некаторы час яны ёшлі моўчкі. Зрэдку па дарозе праязджала машына, але болей нішто не замінала гораду спаць.
Аня не вытрымала і ўсё ж парушыла цішыню.
- Я чула, ты паэт? - асьцярожна запыталася яна.
- Быў, - глуха адазваўся Глеб.
- Што значыць, "быў"? - не зразумела дзяўчына, - Паэт - гэта ж ці ёсьць ці не! Гэта ж ... як стан душы! - нарэшце падабрала яна параўнаньне.
- Ну... значыць стан душы зьмяніўся... - ён, здаецца, не вельмі хацеў аб гэтым размаўляць.
- Не разумею, - Аня развяла рукамі, - хаця... - яна памаўчала, - У цябе здарылася нешта? Пэўна, гэтае з-за дзяўчыны?
Ён сьціснуў кулакі, відавочна, ледзь стрымліваючыся.
- Калі не хочаш, не гавары! - спужалася яна.
Глеб паглядзеў удалячынь, на зорку, паціху расьціснуў кулакі і марудна выдыхнуў.
- Удвух словах - яна мяне кінула, і... ў галаве бы нешта зрушылася. Зараз ужо нават не спрабую...
- А можаш пачытаць што-небудзь са старога?
- Ну ты і нахабная, - уздыхнуў Глеб, - Я першаму сустрэчнаму не расказваю вершы... Ну ды ладна... Што табе расказаць?
- Ну, вершы... - разгубілася дзяўчына.
- Ды зразумела, што вершы, - без аніякай злосьці сказаў ён, - Падакладней азнач тэматыку...
Яна памарудзіла з адказам, потым асьцярожна, напаўзапытальна пачала.
- Прысьвечаныя ёй ты, канешне ж, не раскажаш выпадковай знаёмай...
- Да сёньняшняга дня не расказаў б. Але сёньня... ты фактычна першая, каму я ўсё гэта расказаў...
***
Яны ішлі па начным горадзе, рэдкія мінакі і жыхары дамоў, міма якіх пралягаў шлях Глеба й Ані, зачаравана глядзелі на дзіўную пару. Глеб дэкламаваў свае вершы, а Аня слухала, глядзела на зорнае неба і спрабавала ўявіць, як выглядае тая дзяўчына, безадказнае каханьне Глеба, пра якую яна нічога не ведала, нават імя...
Раптам Глеб спыніўся і ўказаў на дрэва ў метрах дзесяці ад іх.
- Глядзі! Ты бачыш? - у параўнаньні са сваім звычайным станам, ён быў вельмі ўзбуджаны.
- Што? - не зразумела Аня.
- Постаць! Вунь! - ён хуткім крокам пайшоў у той бок.
Аня трохі памарудзіла, а калі падышла, убачыла яго, разгубленага, з адчаем увачох.
- З кожным днём усё горш... - з болем у голасе сказаў Глеб і сеў проста на зямлю ля дрэва. Сустрэўшы недаўменны позірк Ані, ён патлумачыў: - Мала што яна сьніцца мне штоноч, пошнім часам я бачу яе і не ў сьне... А яшчэ - ён напружыўся, - у мяне выявілася месяцовая хвароба. Мінулай ноччу я прачнуўся і ўбачыў, што спаліў проста на падлозе болей за палову ўсяго, што напісаў... Баюся цяпер засынаць.
- Мо, трэба было застацца на вечарыне?
- Не... насамрэч я пайшоў таму, што ва ўсіх дзяўчын, мне пачало здавацца, былі твары Вікі...
- Яе завуць Віка?
Ён кіўнуў галавою.
- І ў мяне таксама быў ейны твар?
- Не... - ён слаба ўсьміхнуўся, - у цябе быў твой уласны, - ён задумаўся, а потым працягнуў: - У мяне да цябе просьба. Зойдзем да мяне, нам жа па дарозе, аддам табе ўсё, што засталося. На ўсялякі выпадак. А потым я правяду цябе да твайго дому.
- Добра, добра, - яна была пад уражаньнем ад ягоных прызнаньняў, - Ну, пайшлі? - яна ўзяла Глеба за руку. Ён не супраціўляўся.
***
- Ну проста няма словаў, - вымавіла Аня, - Ты што, жывеш адзін?
- Калі б я жыў не адзін, у такім стане быў бы толькі адзін пакой, а не ўся кватэра, па-мойму, лягічна, - ён ужо супакоіўся і гаварыў у сваёй звычайнай манеры.
Кватэра была маленькая, аднапакаёвая, як расказаў Глеб, бацькі падарылі яе яму на васемнаццацігоддзе - каб той пачаў самастойнае жыцьцё. Уся яна, а асабліва пакой, была ў стане поўнага захламленьня, як сказала б Аня, ці ў творчым вэрхале, як лічыў Глеб.
Аня агледзела пакой. З розных куткоў на яе глядзела з фатаздымкаў адна і тая ж дзяўчына Віка. "Цікава, ці ведае яна пра гэта?" - падумала Аня. Ад гэтых позіркаў станавілася нейк няёмка. Акрамя гэтага вэрхал вызначаўся стосамі і асобнымі лістамі паперы, акуратна складзенымі і пакамечанымі (а таксама спачатку пакамечанымі, а потым акуратна распраўленымі), спісанымі і адносна чыстымі. Увагу прыцягвала досыць вялікая няроўная дзірка ў дыване, зьявіўшаяся, відаць ад знішчэньня часткі навакольнай паперы ( хоць страты і не было прыкметна). Ціха грала музыка.
- Nirvana? - няўпэўнена спытала яна.
- Unplugged in New-York... паставіў на паўтор і забыўся вырубіць перад уходам... Where did you sleep last night зараз, зашыбенная рэч... - Ён вырубіў музыку і ўздыхнуў, - Вось так я і жыву... зараз, - ён палез у стол і выцягнуў адтуль некалькі сшыткаў, - Гэта - усё, што засталося. Я пасьля таго выпадка выкінуў усе запалкі і запальнічкі, але рызыкаваць не магу. Вазьмі сабе, - ён працягнуў сшыткі ёй, - Вось гэта вершы, гэта яшчэ вершы, - ён перакладваў сшыткі, - вось у гэтых трох - аповеды, а на гэтым лістку - цытаты, проста выпісваю ўпадабаныя фразы... Мая ўлюблёная, слухай: "Адзін шанец на мільён спраўджваецца ў 9 выпадках з 10". Тэры Пратчат. Добры, дарэчы, аўтар, дапамагае зняць напружаньне, - ён трохі памаўчаў, - Бяры, і калі што-небудзь здарыцца са мною...
- Ведаеш, - яна перабіла Глеба, - У гэтам пакоі такая атмасфэра... Ты жыць далей плануеш наогул?
Ён задумаўся.
- Думаю, хутчэй так, чым не, - выдаў ён нарэшце адказ.
- Тады мая парада - прыбярыся ў пакоі.
- Ха-ха, - сумна адазваўся хлопец, - добры жарт.
- У сэнсе, хаця б фоткі паўбірай, я, канешне, не псіхолаг, але думаю, што яны адмоўна ўплываюць на твой стан. Адтуль і месяцовая хвароба, і бясконцыя сны. Таеб сьніцца адзін і той жа сон?
- Не, - ён пацер лоб, - дзякуючы маёй фантазіі, розныя.
- І тое добра.
- Дык што, паўбіраць фатаздымкі? Усе? - нейк цяжка запытаўся Глеб.
- - Ну, можаш пару пакінуць... Але ж тут не меней за два дзясяткі!
- Дзевятнаццаць, удакладніў ён, падышоў да аднаго са здымкаў, пастаяў у нерашучасьці, працягнуў да яго руку, але тут жа адзёрнуў яе, - Не, не магу, - уздыхнуў ён, - прабач...
- Калі гэтае не будзе расцэнена табою як акт вандалізма, магу табе дапамагчы, - яна адпіла трохі з бутэлькі піва, якую трымала ў руцэ і прапанавала яе (бутэльку) Глебу.
- Дзякуй, але дзе ты яе ўзяла?
- Дык я дзве ўзяла з вечарыны, проста забылася на гэтую, яна ў заплечніку была...
- Ну... ладна, - ён апусьціўся ў крэсла і знясілена назіраў за зменамі ў сваім пакоі і жыцьці, на якія самастойна не рашыўся б.
- Ну вось, цяпер стала нашмат лепей, - яна паглядзела на Глеба, чакаючы ягонай рэакцыі, а потым - неўпрыкмет - на гадзіньнік.
Глеб памаўчаў, яшчэ раз уздыхнуў і падняўся.
- Не ведаю... трэба звыкнуцца, напэўна... Добра, пойдзем, табе ж трэба дахаты...
- Так, сапраўды, - пагадзілася яна, у думках шкадуючы, што Глеб прыкмеціў ейны позірк на гадзіньнік і зразумеў гэта па-свойму.
***
Аня асьцярожна адчыніла дзверы сваёй кватэры. Было ціха.
- Здаецца, яны сьпяць, - шэптам сказала яна Глебу, - дзякуй, што правёў, - яна ўжо збіралася зачыніць дзверы, але ён яе спыніў.
- Слухай, - у сваёй манеры, амаль без эмоцыяў, шэптам сказаў ён, - можа, сустрэнемся як-небудзь... Ведаеш, пасьля размовы з табою неяк трохі лягчэй стала... я не настойваю.
- Добра, я дам табе свой нумар, затэлефануй мне на тыдні, - яна прадыктавала свой тэлефон.
- Ну ўсё... да сустрэчы .
- Пакуль... - сказала яна, але паправілася, - не, да сустрэчы...
Аня закрыла дзверы з нейкім дзіўным пачуццём. Яна задумалася, што гэта было за пачуццё, але думкі абарвала маці.
- Што гэта такое? - эмацыйна зашаптала яна, - Мы хвалюемся, абяцала ў гадзіну прыйсьці, а зараз ужо тры! Дзе ты...
- Ціха, мамачка, тату разбудзіш, - перабіла Аня з усьмешкай, - па-першае, мяне праводзілі, па-другіх, мне ўжо ёсьць 18 гадоў, а па-трэцяе, - яна пазяхнула, - я ўсё патлумачу заўтра, - і пайшла ўсвой пакой.
Маці, здзіўленая, яшчэ трохі ашаломлена пастаяла, а потым упершыню, мабыць, у сваім жыцці, падумала: "Дачка ўжо дарослая, хай робіць, што жадае".
Засынаючы, Аня думала пра Глеба. Дзіўна, але хоць яна была знаёмая з ім толькі некалькі гадзін, адчуваньне было, што ўсё жыцьцё. Яна ўрэшце зразумела, асабістая трагедыя зрабіла яго замкнутым, ён трымае ўсё ў сабе... відаць, гэта вельмі прыгнячае. Трэба яму дапамагчы - вырашыла яна.
У сьне яна бачыла, як Глеб малюе партрэты дзяўчыны сваёй мары, але тая кудысь знікае, як толькі Глеб заканчвае працу.
Прачнуўшыся пасьля пятага партрэту, Аня падумала: "Вось ужо гэты Глеб, відаць, ягоныя сны заразныя", але ўранку анічога пра гэтае не ўспомніла...
***
прайшло некалькі дзён, і яна пачала ўжо забывацца на Глеба, ды тут ён нарэшце патэлефанаваў і прапанаваў сустрэцца. Таму гэтым вечарам яна збіралася, праўда, асэнсоўваючы, што гэта не спатканьне, а проста сустрэча. Аня зайшла ў ванную, зірнула на гадзіньнік і збіралася тэмпамі пажарнага роўна 20 секунд, покуль не ўспомніла, што гадзіньнік у ваннай спяшаецца на дзесяць хвілін. Тады яна перайшла ў свой пакой, а калі і па гадзіньніку ў пакоі стала спазьняцца, перабралася на канапу ля тэлевізара, дзе гадзіньнік быў дакладны. У выніку чаго спазьнілася на болей, чым плянавала.
Ужо падыходзячы да месца, дзе яны з Глебам дамовіліся сустрэцца, Аня адчула, што нешта здарылася. Натоўп чалавек трыццаць ужо абкружыў невялікі кавалак зямлі. Аня, распіхваючы людзей, падбегла туды, і ейнае сэрца ёкнула.
На дарозе, акрываўлены, ляжаў Глеб. У пары метраў стаяла машына, кіроўца якой хадзіў туды-сюды, нярвова паліў і пазіраў на цела на асфальце.
- Ён... жывы? - дрыжачым голасамзапыталася дзяўчына.
Кіроўца нічога не адказаў, здаецца, ён нават не чуў пытаньня.
Яна падыйшла бліжэй. У вушах Глеба былі слухаўкі. У плэеры на ўсю моц, бы нічога не здарылася, грала Nirvana:
My girl my girl doesn't let me
Tell me where did you sleep last night...
Тэхніка аказалася надзейней за чалавека.
Аня не ведала, што рабіць. Разам з думкай "што гэты кіроўца ведае" ў галаву прыйшла яшчэ адна - трэба зрабіць штучнае дыханьне. Яна села, пачала разводзіць і зводзіць рукі, праўда, ад хваляваньня не вельмі атрымоўвалася. Тады яна наважылася, набрала ў лёгкія паветра і ўдыхнула яму ў рот. У момант, калі ейныя губы дакрануліся да ягоных, дзяўчына адчула цяпло. Яшчэ не ўсё згублена! Яна зноўку і зноўку паўтарала гэтую аперацыю, а натоўп назіраў за гэтым бы зачараваны. Нарэшце сэрца забілася, спачатку ціха, амаль няўлоўна, а потым усё грамчэй і грамчэй, вяртаючы Глеба да жыцьця.
Праз хвіліну пад'ехала "хуткая дапамога", якая аказалася ўсё ж не самй хуткай. Урачы здзіўлена ўтаропіліся на Глеба, грудзі якога ўздымаліся і апускаліся, што безумоўна сведчыла аб жывым чалавеку, праз імгненьне, праўда, апамяталіся і падбеглі да яго.
Покульдактары грузілі хлопца ў машыну, кіроўца ўзрадавана апраўдваўся:
- Ён і праўда не дыхаў, а потым дзяўчына прыбегла і выратавала яго, зрабіла штучнае дыханьне...
- Мне ж можна з ім паехаць? - пачуўшы пра сябе запыталася Аня.
- Ну... я нават не ведаю, - замяўся адзін з дактароў, - А вы яму хто ўласна?
- Я яго дзяўчына, - як мага болей упэўнена сказала Аня.
- А, ну тады канешне, канешне, забірайцеся, - ён падаў руку, - і паехалі!
***
- Ну, як ён? - усхвалявана ўскочыла Аня, убачыўшы выходзячага ўрача. Яна не пажадала вяртацца дадому і правяла ўсю ноч у бальніцы.
- Нуююю Мы зрабілі ўсё, што маглм, але... ён у коме. Надзея яшчэ ёсьць, канешне, але мізэрная... Ідзіце лепей дадому, пасьпіце, адпачнце, вы і так шмат для яго зрабілі. У гэты час да іх падышла немаладая пара, - Вось, вам на замену бацькі ўжо прыйшлі, - пампрабаваў усьміхнуцца доктар.
- - Добрай раніцы... Прабачце, не ведаю вашага ймя, - пачаў мужчына.
- Аня, - падказала тая.
- Аня, мы вас вельмі ўдзячныя, што вы выратавалі нашага сына.. Вы даўно знаёмыя?
- Мы пазнаёміліся з тыдзень таму, праз агульнага знаёмага...
- Вось як...
- А, калі ён яшчэ быў у прытомнасьці, - успомніў раптам доктар, - напісаў вось нейкі адрас, - ён дастаў з кармана і прайягнуў Ані паперку, - пэўна, гэта было важна для яго...
Аня прабегла вачыма па паперцы, адрас падаўся ёй знаёмым.
- Ну добра, я пайду...
- Якая добрая дзяўчына, - уздыхнула жанчына, - дык нам можна прайсьці да сына?
- Так, пойдзем... ведаеце, яго стан пагоршыўся, ён упаў у кому...
Да Ані данёсься жаночы ўскрык.
***
Нягледзячы на бяссонную ноч, спаць Ані не хацелася, а таму яна вырашыла пайсьці па адрасе, пазначаным на паперцы. Па дарозе яна зайшла дамоў, каб узяць глебавы сшыткі, на ўсялякі выпадак. Знайшоўшы патрэбны будынак, Аня рашуча ўвайшла ў яго. Гэта быў адзін з тых будынкаў-вульяў, які складаўся з соцень, калі не тысяч сот-пакойчыкаў, якія цяпер, праўда, мелі назву офісаў. Яна падышла да чалавека, што сядзеў за шклом.
- Што знаходзіцца ў офісе 258?
- 258? - перапытаўся чалавек, пакапаўся ў сваіх паперах і адказаў: - Книжное издательство.
- Дзякуй.
Кніжнае выдавецтва? І тут яна ўспомніла.
"...Калі што-небудзь здарыцца..." Тады яна абарвала Глеба. Пэўна, менавіта гэта ён меў тады на ўвазе...
Яна прадбачліва ўзяла з сабою глебавы запісы, а таму адразу пашпацыравала на другі паверх у патрэбны офіс. Не знайшоўшы 258-ы між 256 і 260, яна задумалася. Не знайшоўшы яго наогул на паверсе, яна здзівілася. Спытаўшыся ў трох офісах (256,257 і 260), "А дзе ж 258?" і не атрымаўшы адказу, яна спусьцілася ўніз, дзе чалавек за шклом патлумачыў ёй, што офіс №258 - на чацвёртым паверсе, насупраць 714-га. Далейшыя пытаньні нічога не высьветлілі, акрамя таго, што такія неадпаведнасьці ў гэтым будынку - рэч звычайная. "І праўда" - падумала Аня, прыгадаўшы, што на тым жа другім паверсе былі і 740-ы, і 116-ы. "Ну што жа, людзі творчыя, мо, у іх забабоны якія існуюць" (насамрэч, за ўмераную плату атрымоўвалі напарадкавыя нумары тыя, да каго прыходзіла зашмат занудных людзей, якіх можна было адсеяць такім вось чынам).
Адшукаўшы нарэшце запаветны кабінет, яна рашуча пастукала ў дзверы і пачула: "Пачакайце, калі ласка, на калідоры!"
Праз хвіліну адтуль выйшаў, гучна бразнуўшы дзвярыма, нейкі малады чалавек са стосам папер. Ён быў яўна не ў настроі, а калі ўбачыў сшыткі ў руках Ані, не вельмі прыемным голасам параіў:
- Если вы с детективом, вам нечего тут делать… Я ему говорю: "Это новый русский детектив! Это модно!" - а он всё "Слаба прапрацавана, сюжэт прымітыўны…" - брызжучы сьлінай, перадражніў ён, - Да ведь это как раз то, что любит читатель!
Ён пастаяў яшчэ крыху, ды, так і не дачакаўшыся маральнай падтрымкі з боку Ані, хутка пашыбаваў па калідоры прэч.
- Можна? - яна зазірнула ў кабінэт.
- Так, заходзьце, - немалады мужчына, гадоў 50-ці, сядзеў у крэсле і нэрвова паліў, - Мы спецыяльна, застаўшыся ў старым памяшканьні, памянялі нумар, але яны ўсё адно нас знаходзяць... Так і вар'ятам стаць нядоўга, - паспрабаваў ён усьміхнуцца, - з такімі кожны дзень размаўляючы.
- Так, я чула яго погляды.
- "Новый русский детектив" - ён скрывіўся, - І такіх болей за палову... А псеўданімаў сабе навыдумваюць! Гэты быў "Виктор Истинин" - маўляў, "истину" ўсім даводзіць у кнігах... Ну, пакажыце, што ў вас? - ён з цікаўнасцю працягнуў руку да сшыткаў, якія Аня паклала на стол.
- Глеб Лістапад, - прачытаў рэдактар на першай старонцы, - Ну хоць па-беларуску... А чаго, вырашылі, як Жорж Санд, пад мужчынскім псеўданімам?
- Не, гэта наогул не мае творы... - пасьпешліва пачала тлумачыць Аня.
- Ну так, канешне, не вашыя, - ні на кроплю не паверыў рэдактар, - А гэты Глеб Лістапад памёр і апошняя ягоная воля была аднесці ўсё па пазначаным адрасе, - ён стомлена паглядзеў на яе, - Ведаеце, колькі я наслухаўся такіх гісторый?
- Але ж гэта праўда, толькі ён не памёр, а ляжыць у коме, і шанцаў усё меней... і гэта яго сапраўднае імя, можаце праверыць, ён ляжыць зараз у...
- Ну добра, добра, - перапыніў яе рэдактар,- Прабачце, як вашае імя?
- Аня.
- Ну вось, ведаеце, Аня, вы пакіньце рукапісы тут, і нумар тэлефона таксама, а мы прачытаем, ацэнім, і тады ўжо будзе болей грунтоўная размова.
- Добра, вось хатні, вось мабільны. Лепей на мабільны.
- Ну што жа, да сустрэчы, прыема было пагаварыць.
- Ой, а я так і не спыталася вашае імя...
- Уладзімер Аляксеевіч.
- Уладзімер Аляксеевіч, а як хутка чакаць тэлефанаваньня?
- Думаю, ужо на гэтым тыдні.
- Дзякуй. Да пабачэньня!
- Да пабачэньня...
У дзвярах Аня сутыкнулася з маленькай, самае большае, метр пяцьдесят ростам, жанчынай, у акулярах і з пачкам спісаных лісткоў, на першым з якіх значылася: "Элла Креветкина. Четыре мертвеца и мледенец с люлькой. Новый русский детектив". Рэдактар цяжка ўздыхнуў.
***
Толькі выйшаўшы на паветры, Аня зразумела, наколькі стамілася. Вочы зліпаліся, яна йшла, пераўзмагаючы сябе. Яна думала толькі як даехаць дадому. Але, прысеўшы на аўтобусным прыпынку, неўпрыкмет прыснула.
Калі ж прачнулася і зірнула на гадзіннік, зразумела, што праспала не меней за дзве гадзіны. Першым чынам яна праверыла сумачку. Дзіўна, але нічога не знікла. "Верагодна, гэта адбылося дзякуючы таму, што ў двух кроках было аддзяленьне міліцыі і да кіёску на прыпанку ўвесь час падыходзілі міліцыянты, хто за цыгарэтамі, хто яшчэ за чым", - вырашыла яна. Сапраўды, было спякотна, і яны не ленаваліся выйсьці з душных кабінэтаў на паветра.
Чарговы міліцыянт, убачыўшы, што Аня прачнулася, падышоў да яе.
-Добра, што вы нарэшце прачнуліся! А тое нейк нягожа, каб перад аддзяленьнем... Хоць вы і не падобны да пабіранкі... Мы вас па чарзе вартавалі, - так Аня даведалася аб сапраўднай прычыне прысутнасці сваіх рэчаў.
- Прабачце мяне, я проста ўсю ноч не спала... О, вунь і аўтобус едзе... Дзякуй за ахову! Яна усьміхнулася, памахала рукою і ўвайшла ў так дарэхчы прыйшоўшы гарадзкі транспарт.
Міліцыянт паглядзеў ёй усьлед, пакутліва ўздыхнуў, дастаў цыгарэту, запаліў, але тут жа плюнуў, кінуў яе на зямлю і хутка пайшоў прэч.
Стоячы ў паўпустым аўтобусе, каб не заснуць, Аня ўспамінала сон. У адрознасці ад большасці сноў, якія захоўваліся размыта, кавалкамі, з вялізнымі прабеламі, гэты застаўся ў памяці практычна цалкам.
У сне быў Глеб. Ён павольна ішоў па нейкаму полю, покуль не апынуўся перад нейкай брамай, ля якой стаялі два анёлы: адзін з чорнымі крыламі, другі - з белымі.
- Імя і год нараджэння! - вяла запатрабавалі яны. Відавочна, ранак панядзелка цяжкі і для анёлаў. Белы адным крылом закрываў галаву ад сонца, чорны час ад часу крылом суседа выціраў пот.
- Глеб Лістапад, 1988, - буркнуў той.
- Хм... Цябе няма ў сьпісах памерлых, - пасьля паўзы, падчас якой анёлы гарталі нейкую кнігу, крыху здзіўлена сказаў чорнакрылы, - ідзі назад.
- Што? - абурыўся Глеб, - я йшоў сюды столькі часу, каб пачуць ад вас, што мне ўваход зачынены?
- Нічога не магу зрабіць, - развёў рукамі і крыламі белакрылы, ледзь не збіўшы з ног чорнакрылага.
- "Нічога не магу зрабіць", - перадражніў Глеб, - Прапусьціце мяне!
- Во дурань, - уздыхнуў чорнакрылы пасьля кароткай спрэчкі з напарнікам, - Ну жывы ты яшчэ, не разумееш? Жывы! Вяртайся!
- Толькі восьне трэба, - скрывіўся Глеб. Тут ён быў вельмі эмацыйны, не тое, што ў жыцці, - Я выдатна памятаю сваю смерць.
- Ну ты і... - раззлаванага чорнакрылага спыніў толькі дакорлівы позірк светлага анёла. Ён уздыхнуў і зноўку дастаў кнігу, - Глядзі, бачыш, што гэта?
- "Кніга жывых і мёртвых. Краіна: Беларусь. Год нараджэння: 1988", - прачытаў Глеб.
- Правільна. Вось, глядзі, - анёл указаў на запіс "Лістапад Глеб", у апошняй графе якога значылася: "Жывы. Стан - кома".
- Дык можа, дадзеныя састарэлі? - з надзеяй запытаўся Глеб.
- Абнаўленьне ў рэальным часе, - кажучы сучаснай мовай. Гэта не простая кніга. Таму ідзі назад, - заключыў чорнакрылы.
- Няўжо ты не жадаеш жыць? Няўжо ў цябе нічога добрага не было там? Сябры, родныя, каханне?
Пасля апошняга довада Глеб ўздрыгануўся, штосьці прабурчэў пад нос, пастаяў яшчэ трохі, уздыхнуў і пабрыў туды, адкул прыйшоў.
Пачуўся голас: "Шлях дадому заўжды шмат карацейшы", а крыху потым - "Ну нарэшце, 87-мы ідзе!" На гэтым сон заканчваўся. "Загадкава" - падумала Аня. І яшчэ болей задумалася. На якім аўтобусе яна зараз едзе дадому? "На 87-ым" - лягічна адказала сама сабе яна, убачыўшы за вакном бальніцу. Відаць, не лёс мне дадому патрапіць", - вырашыла яна, выйшла з аўтобуса і пашпацыравала да ўваходу.

***

Увайшоўшы ў палату, дзе ляжаў Глеб, Аня заўважыла акрамя глебавых бацькоў яшчэ нейкую дзяўчыну. "Гэта ж яна, ягонае каханне" - здагадалася яна, калі дзяўчына павярнулася тварам.
- Добры дзень! - прывіталася Аня.
- Пазнаёмцеся, Віка, гэта Аня, дзяўчына якая яго выратавала, - абярнуўшыся, з цяплом у голасе казала маці Глеба, - Аня, гэта Віка, знаёмая Глеба.
- Я пачула, што ён у бальніцы, і прыехала... - ціха сказала Віка, - ...Можна цябе на хвіліначку?
- Так, канешне.
Яны адышлі ў іншы кут палаты, старэнькі дзядок, чый ложак быў недалёка, прыўзняўся, але атрымаўшы два цяжкія позіркі, лёг і зноўку прыняўся чытаць газету.
- Скажы мне, толькі сумленна, што з ім наогул творыцца? - у голасе не было ніякай пагрозы, толькі нейкая трывога, - ты ж... добра ведала яго?
- Ну, не тое, каб вельмі... Адзінае, што я магу сказаць... Ты ведаеш, што ён цябе кахаў... кахае? - паправілася яна.
- Так, ён сам прызнаваўся... - разгубілася Віка, - Але разумееш жа, сэрцу не загадаеш...
- Але гэта ў яго зайшло да шаленства, вар'яцтва. Ты бачыла ягоную кватэру?
- Не...
- У адным толькі пакоі на сценах 19 тваіх вялізных фотаздымкаў... стосы вершаў, прысвечаных табе... Начныя кашмары і нават месяцовая хвароба.
- Я... я ж не ведала... - прагаварыла ашаломленая такімі фактамі Віка.
- Не, ты, канешне ж, не вінаватая... Проста ён настолькі цябе кахаў.
- Але ж, яго бацькі сказалі, што ўчора ён ішоў на сустрэчу з табою? - з надзеяй запыталася Віка, - Значыць, яму стала лепей?
- Ну, я ўгаварыла яго схаваць амаль усе твае фота, і ўзяла яго творы сабе, бо ён сказаў, што мінулай ноччу амаль не палову спаліў проста на падлозе...
- Які жах...
- Так... А як зараз? Усё яшчэ ў коме?
- Так, усё яшчэ... Доктар гаворыць, што шанцы адзін на мільён...
У гэты час пачуўся ўсклік глебавай маці:
- Сыночак! Родненькі!
І слабы голас:
- Мама... А дзе Аня?
- У Глеба была... цьфу, што я кажу, ёсць улюблёная фраза: Адзін шанец на мільён спраўджваецца ў дзевяці выпадках з дзесяці, - з ашарашанай, можа, нават трохі вар'яцкай, усьмешкай вымавіла Аня.

***

У палату да Глеба увайшоў нейкі чалавек.
- Дзень добры, Глеб! - прывітаўся ён.
- А вы, прабачце, хто? - да перажыўшага клінічную сьмерць хлопца вярнулася прага жыцьця, а з ёю і раней прыхаваная цікаўнасць.
- Ну як жа, - усьміхнуўся ў бараду незнаёмец, - перадаеце свае творы ў рэдакцыю...
- Уладзімер Аляксеевіч! Гэта вы!
- Ну так, я.
- Але як вы знайшлі мяне?
- А вашае месцазнаходжанне было сакрэтам? - здзівіўся рэдакатар, - Тады ўсе пытаньні да вашай сяброўкі Ані.
- О, ну канешне, - успомніўшы, працягнуў Глеб, гэта ж яна аднесла мае творы вам...
- І ў мяне добрыя навіны! З гэтым я і прыйшоў.
- Якія ж? - нецярпліва запытаўся хлопец.
- Мы можам выдаць вашыя творы.
- Праўда? Няўжо вам спадабалася? - з захапленнем вымавіў Глеб.
- Некаторае вельмі нават зачапіла, ледзь не на памяць вывучыў, вось гэтае, да прыкладу,
За мову, як калісьці за свабоду,
Падымемся, паўстанем, мой народзе...
- Я нібыта сплю... У школе чытаў вашыя творы, а цяпер вы чытаеце мае... - зачаравана прамовіў Глеб.
- Ну, не ўсё аднак так гладка. Хоць і ўсе прызнаюць ваш талент, але магчымасці нашыя дазваляюць выдаць толькі малы наклад, 300, ну, можа, 500 асобнікаў...
- Для дэбюта нядрэнна!
- Можа, і так, я пачынаў з яшчэ драбнейшых накладаў, самвыдатаўскіх, - пагадзіўся Ўладзімер Аляксеевіч і дадаў: - А, вось яшчэ што хацеў запытацца, чамусь усе вершы старыя, новых нейк няма... творчы крызіс?
- Быў перыяд, калі я не мог пісаць... - засмуціўся Глеб, - Я не хацеў б пра яго гаварыць...
- Разумею...
- Але вось, я тут ужо напісаў крыху, - ён узяў са століка стос спісаных лісткоў, -кома сталася для мяне добрым пабуджальным штуршком.
Уладзімер Аляксеевіч на колькі хвілін паглыбіўся ў чытанне, Глеб непрыкметна для сябе прыснуў.
- Гэй, вы мяне чуеце? - хлапец прачнуўся ад лёгкага штуршку.
- А? Што?
- Я кажу, пэўна, можа будзе некаторыя ўключыць у кнігу. Апошнім раздзелам. І назавем яго...
- "Каб жыць далей", - падказаў аўтар.
- Хай будзе так...
- І эпіграф дадайце.
- Які?
- Ну, пра шанец.
- А, які адзін на мільён?
- Ага...
- Добра, - рэдактар усьміхнуўся, - ну, выздараўлівайце хутчэй!
- Ды куды я падзенуся, - іранічна вымавіў Глеб.
-
***

Аня з Вікай праводзілі выпісанага з бальніцы Глеба дадому.
- Вы ўсё там выкінулі? - занепакоена спытаў ён.
- Так, усё. Да таго ж, правялі ўборку, - адказала Аня.
- Трэба ж пачаць новае жыццё, каб нічого не напамінала пра мінулае...
- Калі што, мы дапаможам, - заспакаяльна сказала Віка, - Я ж на псіхоляга паступіла.
- Не верую я ва ўсё гэта, - прабурчэў Глеб.
Яны ўвайшлі ў кватэру.
- Што... Што вы з ёй зрабілі?
- Толькі прыбраліся, - разгубілася Аня.
- А нашто шпалеры пераклеілі?
- Нічога не пераклеілі. Проста пасля ўборкі аказалася, што ў цябе паклееныя шпалеры такога... жыццясцвярджальнага колеру.
- О, ды ў мяне і шафа ёсць! - расьсмяяўся Глеб, - А я думаў, куды я яе засунуў... Насамрэч, дзякуй вам, за ўсё. Вось, - ён дастаў з заплечніка дзве кнігі, - У продажы з'явяцца тольуі на наступным тыдні. Яны паглядзелі на вокладку. На ёй значылася: Глеб Лістапад. Каб жыць далей. Прысвячаецца Віцы і Ані.
- Няблага, - прыкмеціла Віка.
- Уражывае, - прызналася Аня і дадала: - аўтограф дасі? Покуль не трэба за табой ганяцца...

В колонках играет: Горад312 - Вясна

LI 5.09.15

Гэта мой апошні пост. Пакуль. Мне трэба адпачыць пераасэнсаваць усё, абдумаць, зразумець, як жыць далей і дзеля чаго. Вярнуся... можа, заўтра, можа, праз тыдзень, можа, праз месяц. А можа і ніколі. Хоць вашыя дзённікі пастараюся чытаць.

Зірні як скрозь брук і асфальт
Свой шлях прабівае травінка
Жыццю невядомы стандарт
А ў нас ён ствараецца. Дзіўна
Выйдзі як-небудзь за горад
Зірні на зорнае неба
Знайдзі сярод зораў словы
"Ня згінуць надзея і вера"

В колонках играет: Three Days Grace - Animal I have become

LI 5.09.15

Сённяшні.

Глыток атруты абудзіў прагу жыць
Я ўстаў на ногі, марудна пакрочыў далей
Боль душэўны патроху сціх
І урэшце знік з праліўнымі дажджамі

LI 5.09.15

Па вашых заяуках. Папярэдния тры частки пенталогии глядзице у рубрыцы poems

Вандроўнікі. Навальніца.
12.03.06, перадсьмяротная агонія.
Доктар сумаваў. Ён бачыў, як горад выцвітае. З кожным днём каляровых плям станавілася ўсе меней. Ён не разумеў, што гэта значыць. Але прадчуваў, што гэта дрэнна. Сёньня яму наогул не сустрэлася нікога каляровага. “А гэта павінна нешта значыць. Вось толькі што?” – пакутліва падумаў ён. Потым паглядзеў на свой адбітак у люстэрцы і крыху паспакайнеў. Доктару па той бок люстэрка колераў не бракавала.
Доктар сёньня дзяжурыў, а значыць ізноўку трэба было прымаць шэрых п’яных, якіх прывядуць такія ж шэрыя міліцыянэры. Аднастайная, ды затое спакойная праца. З гэтымі заўжды лягчэй, яны мала думаюць, больш робяць.
За вакном пайшоў дождж. Доктар сеў у крэсла-гайдалку. “Гэта добра, - думаў ён, - шэрыя людзі будуць піць шэрую гарэлку ў сваіх шэрых дамах, а значыць, не будуць швэндацца па горадзе. І мне меней будзе клопату.
Доктар сядзеў у паўцемры, якая час ад часу асьвятлялася маланкамі, ён не любіў яркага сьвятла, бо ў ім залішне выразна бачыцца шэрань людзей, дамоў, гораду. Падчас чарговай бліскавіцы ён убачыў за вакном тры сілуэты і ўзрадаваўся: адзін з іх літаральна зіхацеў у цямрэчы.
У дзверы пагрукалі. Доктар адчыніў і ўбачыў дваіх шэрых міліцыянэраў, падобных болей да масіўных камянёў, чымся да жывых людзей. Між імі была Дзяўчына. Доктар пазнаў яе. Не сказаўшы ні слова, ён правёў Дзяўчыну ў свой пакой. “Ахоўнікі парадку” недаўменна пачухалі патыліцы, але таксама нічога не сказалі.
- Сядайце, - Доктар саступіў Дзяўчыне сваё крэсла-гайдалку, сам сеў на звычайны стул насупраць.
- Мы зноўку сустрэліся, - знясілена ўсьміхнулася яна.
- Так... У горадзе становіцца ўсё болей шэрані. Вы сёньня адзіная не шэрая, каго я сустрэў...
- Што рабіць... – яна ўздыхнула, - Я занепакоілася яшчэ тады, як загінула Яна. Ну а калі памёр Ён... – Дзяўчына зноўку ўздыхнула, - Гэтыя атрымалі перавагу.
- “Ён” – гэта той хлапец, праз якога мы тады сустрэліся? – асьцярожна запытаўся Доктар.
- Так.
- Вось значыць як... вы... ведаеце, колькі засталося такіх... нас?
- Цяжка сказаць, - паціснула плячыма Дзяўчына, - але дакладна зусім вобмаль.
- Я... хадзіў на могілкі... там мала каляровых магіл. Нашмат болей шэрых. Чаму? Куды яны знікаюць?
- Яны выцвітаюць, - горка вымавіла Дзяўчына, - Паміраюць толькі тыя, хто не можа пагадзіцца з уласным выцвітаньнем.
- І мы... таксама пашарэем? – ціха запытаўся Доктар.
- Магчыма. Насамрэч я не ведаю дакладна...
- Добра, годзе пра гэта, - Доктар падняўся са стула, - Скажыце, за што вас затрымалі? Ляжалі на асфальце і глядзелі на зоры? – ён сумна ўсьміхнуўся.
- Не...
- Тады за што ж?
- Стаяла на даху пад дажджом з жаданьнем, каб у мяне патрапіла маланка... Ім гэта падалося дзіўным.
- Так, гэта не ўваходзіць у сьпіс спраў, нармальных для чалавека. Чалавек можа працаваць, спаць, есьці, бегчы, але ніяк не ляжаць на асфальце ці стаяць на даху, - саркастычна сказаў Доктар.
- Вы правыя...
- Вось што, адпускаць вас дадому, пад дождж, я не буду. Пасядзіце тут да раньня. Можа, хмары разыйдуцца.
- А вы памятаеце, калі ў апошні раз над горадам было чыстае неба? – нечакана запыталася Дзяўчына.
Доктар задумаўся. Ён варушыў губамі з хвіліну, а потым асьцярожна, не даючы веры ўласнай выснове, запытальна-сцвярджальна вымавіў:
- У тую ноч, калі памёр гэты хлапец?..
- Так, у тую ноч, - згадзілася яна, - З тае пары неба ўвесь час зацягнута хмарамі. Таму і горад стаў шэрым.
- Дык няўжо ж няма выйсьця?! – усклікнуў Доктар, падышоўшы да вакна.
- Напэўна, ёсьць. Павінна быць. Але я яго не ведаю. Хаця... Дзяўчына застыла, - Вы памятаеце сябе да той ночы?
- Ну... А што менавіта?
- Вы ж былі... такім, як і большасьць, шэрым?
- Напэўна...
- Але вы гаварылі са мною, з Ім, і...
- Няўжо... Так яно і ёсьць! – Доктар пачаў хадзіць па пакоі з кута ў кут, - Людзі, якіх да мяне прывозяць, апошнім часам ураньні становяцца нібыта крышачку сьвятлейшымі...
- Вось! Трэба сустракацца з людзьмі! Фарбаваць іх эмоцыямі! Гэта наш паратунак!..
На гэтым слове грамыхнула апошні раз і сьціхла. Доктар зірнуў у вакно. Дождж скончыўся. На даляглядзе праз цёмныя хмары прабівалася чырвань надыходзячага ранку.
- Ну, мне ўжо час ісьці, - першая абарвала маўчаньне Дзяўчына.
- Пойдзеце... пойдзеш да Сонца?
- Не, я застаюся тут, - яна шырока ўсьміхнулася.
- Заходзь як-небудзь.
- Не...Лепе ты да мяне, - яна напісала адрас на паперцы, якую дастала з кармана.
Доктар паглядзеў на паперку.
- Божа!.. Гэта ж... тая самая!
І сапраўды, гэта быў усё той жа лісток, вырваны з вучнёўскага сшытка ўклетку, з вершамі, напісанымі дзвюма левымі рукамі... а цяпер і з адрасам, напісаным правай.
- Няхай застануцца ў цябе, - яна зноўку ўсьміхнулася, - я іх ведаю напамяць.
- Што ж, да сустрэчы!
Яна нічога не сказала ў адказ і зьнікла з промнях узыходзячага Сонца.
А жыхары горада здзіўлена выходзілі са сваіх дамоў і недаўменна таропіліся на Сонца, на якое ўжо даўно забыліся, і глядзелі на сілуэт на даляглядзе, які быў – неверагодна – ярчэй за Сонца. Шэры горад патроху сьвятлеў.

Даўным-даўно. Мінулым летам. Арвэн Ундаміэль даслала мне верш свой, а я яго з ейнага дазволу перарабіў. ён, праўда, усё адно застаўся крыху вар'яцкім і няскладным...

I(частка першая)
Ваякі ішлі натоўпам вялікім
Ажно да Ангмара, а мо' і Арнора,
Ды гэта ня так ўжо і важна.
ваякаў тысячаў з дзесяць было
(А можа нават і болей)
Ды ворагаў колькасьць перавышала...

Чакалася жорсткая сеча.
ніхто і не марыў,
Пра дапамогу.
А з Захаду плыў Валінор-
бо Арвэн Элронда прасіла,
Па ворагам каб той ударыў.

Ён і ня думаў нікога чакаць-
сабраў народ і пайшоў ваяваць.

Гномы сталі разам-
такога даўно не было!
Хобіты вылезлі з нораў
З камфортных вылезлі нораў
(За зельле для трубак, ну й за сьвятло)

Змагацца на вуліцы выйшлі-
З транспарантам хто, хто - з мячом,
А хто на'т і проста з патэльняй!
Людзі таксама не спалі.
Арагорн не хацеў ваяваць,
а паехаў Радзіму ён абараняць,
разам з сябрамі з Рахана...

II(частка другая)
Бывае я думаю (дзіўная справа!)
і нешта здалёк мне нагадвае
Гэты вось сьвет.
Гэты няісны,прыдуманы сьвет,
Калі паглядзець ня так,
нагадвае мне... сучасны сьвет.
Бы іх маляваў адзін мастак,
Або мастакі сядзелі на адной з мільёнаў камет,
Што лётаюць вакол нас.
Проста у розны час!

III(частка трэцяя)
І хай вы палічыце ўсе мяне
банальнай дурніцай,
можа, яно так і ёсьць,але....
Мы ўсе за сусьвет баімся,
Баімся за родных людзей,
За Беларусь-Радзіму.
А што мне бэн Ладэн? Так, ліхадзей,
Я не баюся яго! І праз яго ня згіну.
Баюся таго,што нам не хапае свабоды
Нам не хапала яе заўжды,
Яе нехапала заўсёды!
Ды ў нас засталося яе, як у Сахары - вады.
Баюся....

Калі ж разабрацца, чаго я баюся найбольш?
Не, не пагрозы, што Захад й Усход нясе,
Не, не баюся я ядзерных бомб.
баюся найперш... сябе.

Я не баюся дэградацыі народа,
Я не баюся алкагалізма,
Не баюся забруджаньня прыроды,
Наркаманіі, сатанізма.
Змагаюся я з усім,
да чаго цягнецца наш сьвет дурны.
таго, чаго не пазьбегнуць нам.
...і з гэтым нічога не зробіш....

IV(частка чацвёртая)
Баюся... але ці мне хтосьці паверыць?
Ну, паслухае нехта мяне?
Што? Ніхто?
Напэўна, Вы мяне лічыце ўсе
З'ехаўшай з глузду.
напэўна. Я гэта прадбачыла.
Не трэба быць такімі ж як я.
вы, калі ласка, не бойцеся.
бо разам - мы сіла,
ні ў кога моцаў ня хопіць ісці насуперак нам!
Мы- Беларусы!
Мы- ня скіфы!
мы- ня гунны, якіх баяўся ўвесь свет!
Мы - горш, мы мацней!
Калі мы разам станем сьцяною
ніхто не пасьмее назваць нас нядобрым словам!
ніхто....
А?! Мяне ніхто не пачуў...
нажаль...
Гэтае я ня прадбачыла...

Arwen Undomiel & Ultrabelarus. лета 2005

LI 5.09.15

баю-баюшки- баю
не ходи в гимназию,
там злой дядя Анцулевич
вместе с тётей Кастюкевич,
а еще злой дядя Ваня-
он заставит писать фаны...
Баю-баюшки-баю
не ходи в гимназию...

расшифровка:
Анцулевич - физик
Кастюкевич - математица
Ваня - инглишмэн, фанами называет письменные работы, типа это ж такой фан для него потом проверять и выставлять оценки. Однако без этого глюка - вполне нормальный чел
В колонках играет: Blink-182 - Dumpweed

LI 5.09.15