Па замове Незразумелай знайшоў час і дадрукаваў.
Вандроўнікі. Разьвітаньне.
03.04.06, рэцыдыў існаваньня
Доктар абвёў вачыма пакой. У ім сядзела чалавек трыццаць, на стульлях, на крэслах, на канапе - усім што ўдалося прынесьці на гэтыя цесныя квадратныя метры. Яны ціха перашэптваліся, але калі Доктар загаварыў, змоўклі.
- Мой...твор...аповед..."Разьвітаньне", - ён адкашляўся, - Я сяду, добра? - ён сеў на сваё ўлюблёнае крэсла па цэнтру і, трохі супакоіўшыся, пачаў.
... Пісьменніка вельмі любілі і паважалі ў горадзе. Усе, напісаўшы што-небудзь кольвечы добрае, несьлі твор на рэцэнзію да Пісьменніка. Калі ён гаварыў "нядрэнна" - гэта быў ашаламляльны посьпех. Ну а калі твор ацэньваўся як "добра" - гэта была неперадавальная радасьць і гонар на ўсё жыцьцё.
Аднойчы, чарговым, нічым не прыкметным ранкам яму прынесьлі невялікую папку з паўтузінам звычайных вучнёўскіх сшыткаў. Як яму патлумачылі, аўтар скончыў жыццё самагубствам...
Дзяўчына цяжка ўздыхнула. Доктар працягнуў.
...І родныя вырашылі аддаць творы Пісьменніку. Ён дастаў сшыткі з папкі. У першых трох былі апавяданьні. Прачытаўшы па некалькі старонак, ён адкідваў іх убок. Потым узяў было сшытак з вершамі, але вырашыў пакінуць на потым, бо на апошнім сшытку значылася: "Разьвітальныя думкі. 30 красавіка". Пісьменнікава сэрца забілася часьцей. Апошнія запісы... Ён асьцярожна адгарнуў сшытак на першай старонцы і, стоіўшы дыханьне, паглыбіўся ў чытаньне.
"Калі вы знойдзеце гэты сшытак, мяне ўжо ня стане. Дазволіў б я прачытаць гэта камусь пры жыцці!..
Доктар крытычна паглядзеў на гледачоў і выкрэсьліў апошні сказ.
...Усе мае рэчы раздайце сябрам, як хоць нейкую памяць пра мяне...
На гэты раз Доктар, яшчэ не прачытаўшы ўслых, паматляў галавою і закрэсліў некалькі радкоў.
...У куртцы, ва ўнутраным кармане, ляжыць мэдальён. Яго аддайце ёй... Я заказаў яго год таму, але так і не наважыўся падарыць.
Ня трэба нікога вінаваціць у маёй сьмерці. Калі хто і вінаваты - гэта я сам.
Я кахаў яе, аддана, не зважаючы ні на што, быў цалкам залежны ад яе. Станавіўся найшчасьлівейшым у сьвеце толькі таму, што яна павіталася са мною, і горкім нешчасьліўцам з-за таго, што яна прайшла міма, не заўважыўшы...
Суправаджаемы ціхім сьмехам слухачоў, Доктар адным вялікім крыжом закрэсльліў цэлую старонку і недзе на палях з хвіліну штось пісаў. Потым урэшце працягнуў.
...Так, мы былі аднакляснікамі, можа быць, сябрамі. Але не болей. І я ўжо змірыўся такім цярплівым чаканьнем - я хоць быў ля яе, і яна са мною размаўляла - гэта было дастаткова. Але лёс не даў мне ні адзінга шанца. Падчас размовы з агульнай знаёмай я даведаўся, што яна кахае іншага. Я проста замінаў ёй, ейнаму шчасьцю! Маё жыцьцё раптам выцвіла, сталася шэрым і бязсэнсоўным. Усё, дзеля чаго я жыў. Не магу болей выносіць гэтае бязглуздае існаваньне! Пакідаю вам усё. Не замінаю. Напісашы развітальны верш, сыходжу. Прабачце мяне. Паспрабуйце зразумець. Пакуль. Калі ласка, прабачце мяне..."
Далейшае Пісьменнік ужо ведаў: праз дзень юнака знайшлі ў лесе мёртвым. Ён залез на дрэва ля абрыва і скокнуў унізю Ягонае цела раскінулася на зямлі бы марская зорка, недарэчна, як усё ягонае жыццё. Твар адлюстроўваў бязьмежны спакой, нібы ён нарэшце адпакутваў, завершыў свой шлях.
Але абяцанага развітальнага верша не было. У задуменнасці Пісьменнік прагартаў сшыткі і толькі потым здагадаўся зазірнуць у папку, дзе сапраўды ляжаў адзінокі лісток з некалькімі вершаванымі радкамі.
Апошні адлік. Няма шляху назад.
Адлічваю я з дзесяці да нуля.
Цягнік набліжаецца. Тры. Два. Адзін.
Колы скрыгочуць. Сьвісьціць мне цягнік.
Заплюшчваю вочы. Сябры, Родны край,
Прабачце!.. Ўлятаю
У пекла, не ў рай.
Пісьменнік задумаўся. Атрымоўвалася нейкае несупадзенне, хоць, натуральна, Юнак мог напісаць пра цягнік у алегарычным сэнсе... Цягнік жыцця... Ён выйшаў на вуліцу, у роспачы пашпацыраваў да могілак. Юнака ўжо пахавалі. Ля ягонай магілы сядзела адно толькі нейкая дзяўчына. Яна не плакала, толькі задуменна разглядала заціснуты ў руцэ мэдальён.
Ён таксама прысеў ля магілы.
- Прабачце, вы...
- Я яго... знаёмая, - ціха вымавіла яна.
- Вы ж тая, каго ён... кахаў? - асьцярожна спытаў Пісьменнік, - прабачце, - раптам, спужаўшыся сваіх словаў, загаварыў ён, - можаце не адказваць... я... я пайду лепей...
- Не, застаньцеся. Так, ён кахаў мяне. Я... не, я яго - не. Я так думала. Але ён... ведаеце, надзейны сябра, ну й што што з дзіўнасьцямі? Ва ўсіх яны ёсць, усе мы болей ці меней вар'яты... Цяпер стала пуста ў душы... - яна змоўкла.
Маўчаньне абарваў Пісьменнік.
- Мне прынеслі яго вершы... Я знайшоў апошні, які ён напісаў перад сьмерцю... - ён дастаў лісток.
Дзяўчына прачытала, памаўчала і з сумнай усьмешкай вымавіла:
- Ён спачатку хацеў кінуцца пад цягнік... Лёг на рэйкі... Але машыніст пасьпеў затармазіць... Тады ён пайшоў у лес і... - яна уздыхнула.
Пісьменнік трохі шчэ пасядзеў, а потым устаў і паціху пакрочыў прэч. За брамай могілак яму стала трохі лягчэй і ён паскорыў хаду.
Але ад гэтай пары ён стаў разгублены, гадзінамі сядзеў у пакоі і задуменна глядзеў у неба і пісаў сэнтыментальныя вершы. На ўсе творы, прынесеныя для рэцэнзіі, ён рэагаваў аднолькава: "Вы станеце вялікімі і без мяне. Я болей не пісьменнік". І сапраўды, ён болей не пісаў прозу, але затое кнігі вершаў разыходзіліся не горш, і ўжо не адзін юнак-рамантык сцягнуў адтуль твор і прысьвяціў яго сваёй каханай.
Доктар змоўк. Праз некалькі сэкунд пачуліся нясмелыя апладысменты.
- Я хацеў зрабіць канец болей аптымістычным... - пачаў ён.
- Не трэба, - Дзяўчына ўстала і паклала руру яму на плячо, - Няхай застанецца як ёсць.
Слухачы, развітваючыся, сыходзілі. Пайшла й Дзяўчына. Але Доктару ўсё здавалася, што ў пакоі хтосьці ёсць. Можа, Юнак са сваёй каханай усё яшчэ прыслухоўваліся да змоўкнуўшага голаса Доктара? Ён, асабліва не задумваючыся, навошта, пачаў чытаць услых вершы. І пасля кожнага ён амаль фізічна чуў аплядысмэнты. Хоць, магчыма, Доктар проста вельмі хацеў іх пачуць...
В колонках играет: Metallika - Nothing Else Matters

LI 5.09.15