-

   _

 - e-mail

 

 -

 LiveInternet.ru:
: 06.02.2012
: 479
: 9
: 520

:

(0)

Қ ()

, 01 2022 . 21:29 +

Қ
Қ
Қ - ̢
Ƣ

қ ҳ ҳ (, 1954 ғ)
:
216 Tulip Dr.,
Gaithersburg, Maryland, 20877
E-mail: maqsadsh54@gmail.com

2022 1

Қ ()
3. Қ ққ қ ҳ, қ, қ, ғ қ , ҳ қ 2015 Қ .

MR. PRESIDENT BARACK OBAMA! DEAR SENATORS AND REPRESENTATIVES! DEAR AMERICANS AND LEADERSHIP OF THE HUMAN RIGHTS ORGANIZATION!

THE USA HAS VIOLATED THE RIGHTS OF UZBEK REFUGEES DURING THE PERIOD 2006-2015. THEY ARE BEING ARRESTED AND HAVENT HAD A TRIAL. FOR MANY YEARS THEY WERE POISONED, SHOT, ILLEGALLY LAID OFF WORK, SECRET COLLECTION OF COMPROMISING MATERIAL TO DISCREDIT REFUGEES, DISCRIMINATION, PURSECUTED, STIRRING UP PROVOKERS AGAINST REFUGEES, MUGGED, BEATEN AND THEIR POSSESSIONS STOLEN. THE FBI AND THE POLICE HAVE VIOLATED THE 9th, 12th, 14th, 17th, 18th, 19th AND 26th CLAUSE OF THE INTERNATIONAL COVENANT ON CIVIL AND POLITICAL RIGHTS.
FOTO1 (150x112, 5Kb)
FOR EXAMPLE: 1.1. OLIMJON SOBIROV (BORN IN 1973, UZBEK, MUSLIM, REFUGEE), WAS KILLED BY POISONING WITH AN UNKNOWN POISON ON AUGUST 1, 2006 IN IDAHO. 1.2. ZOHID MAKHMEDOV (BORN IN 1977, UZBEK, MUSLIM, REFUGEE), WAS KILLED BY POISONING WITH AN UNKNOWN POISON ON SEPTEMBER 1, 2006 IN IDAHO. SEE: 1. How did two Uzbek refugees die? BY CYNTHIA SEWELL. - http://www.idahostatesman.com/2008/03/30/337502/how-did-two-uzbek-refugees-die.html 2. MYSTERIOUS DEATHS BY CYNTHIA SEWELL - Idaho Statesman, 03.30.2008.

FOTO2 (171x294, 110Kb)
2. FAZLIDDIN YAKUBOV (BORN IN 1959, UZBEK, MUSLIM, REFUGEE, CITIZEN OF THE U.S.). HE LIVED IN CLEVELAND, OHIO SINCE 2000. ON JUNE 20, 2008 (WORLD REFUGEE DAY) A CRIMINAL SHOT HIM 9 TIMES. 3 BULLETS HIT HIM. HE WAS IN A COMA FOR 53 DAYS. DOCTORS OPERATED ON HIM 8 TIMES. EVEN SKILLED AMERICAN DOCTORS COULDNT REMOVE ONE OF THE BULLETS AND HE STILL LIVES WITH ONE BULLET IN HIS BODY. HE WASN'T ALLOWED DISABILITY AND DIDN'T RECEIVE PENSIONS IN 2008-2011. HE CALLED ME IN BOISE IN MARCH 3, 2011. AFTER OUR CONVERSATION ON THE PHONE HE IMMEDIATELY STARTED PAYING PENSIONS AND DURING ONE YEAR RECEIVED A PENSION FOR 2008-2011.THIS ATTEMPT UPON THE LIFE WASNT DISCLOSED AND CRIMINALS HAVENT RECEIVED PUNISHMENT.SEE: K.Turner, Shooting victim Fazliddin Yakubov thankful for community's support.-http://blog.cleveland.com/metro/2008/08/shooting_victim_fazliddin_yaku.html (www.blog.cleveland.com 08.11.2008)

FOTO3 (600x446, 80Kb)
3. JAMSHID MUHTOROV (BORN IN 1976 IN DJIZAKH (UZBEKISTAN), UZBEK, MUSLIM, REFUGEE). HE LIVED WITH HIS WIFE AND TWO CHILDREN IN DENVER, COLORADO SINCE 2007.HE WAS ARRESTED JANUARY 21, 2012 AT THE CHICAGO AIRPORT BEFORE DEPARTURE TO TURKEY.HE WAS INDICT WITH ACCUSED IN 2012 OF PROVIDING MATERIAL TO THE ISLAMIC JIHAD UNION, AN UZBEK TERRORIST ORGANIZATION. HE IS IN PRISON MORE THEN THREE YEARS AND STILL HAS NOT HAD A TRIAL. I TOO GREW UP IN DJIZZAKH. JAMSHID IS THE SAME UZBEK, THE MUSLIM AND THE REFUGEE AS WELL AS I. SEE: US surveillance law could face highest court test. - http://www.thejakartapost.com/news/2013/10/27/us-surveillance-law-could-face-highest-court-test.html (www.thejakartapost.com 10.27.2013).

FOTO4 (205x319, 189Kb)
4. FAZLIDDIN KURBANOV (BORN IN 1983, UZBEK, MUSLIM, REFUGEE). HE HAS LIVED WITH HIS WIFE AND DAUGHTER (2010 YEAR OF BIRTH), HIS PARENTS AND SISTERS IN BOISE, IDAHO SINCE 2009. I KNOW HIM: I LIVED WITH HIM IN ONE HOUSE (NO. 585) IN BOISE IN 2010-2012. THEY LIVED IN APARTMENT 3, AND I IN APARTMENT 8. HIS PARENTS CONVERTED TO CHRISTIANITY. HE REMAINED A MUSLIM. HE DIDN'T GO TO THE MOSQUE NOT EVEN TO FRIDAY PRAYERS. HE WAS ARRESTED IN MAY 16, 2013 IN A HOUSE IN BOISE. HE IS INDICT (PROCECUTE) WITH KURBANOV PROVIDED INFORMATION AND MONEY TO THE ISLAMIC MOVEMENT OF UZBEKISTAN, WHICH THE UNITED STATES HAS DESIGNATED AS A FOREIGN TERRORIST ORGANIZATION. HE IS IN PRISON AND STILL HAS NOT HAD A TRIAL. CURRENTLY, A TRIAL IS SET FOR FEBRUARY 9, 2015. SEE: 1. One more muslim bomb making terrorist apprehended in Idaho. - http://tundratabloids.com/2013/05/one-more-muslim-bomb-making-terrorist-apprehen ded.html (www.tundratabloids.com May 17, 2013). 2. U.S. wants to postpone Boise terrorism trial again. - http://www.kboi2.com/news/local/Fazliddin-Kurbanov-trial-delay-motion-285550211.html (www.kboi2.com December 11, 2014)

FOTO5 (700x465, 90Kb)
5. REGARDING SHUHRATJON AHMADJONOV SITUATION, IN APRIL AND MAY, 2010 I PUBLISHED THE ARTICLE "MYSTERIOUS DEATHS" BY CYNTHIA SEWELL ON THE WEB SITE IN ENGLISH, UZBEK AND RUSSIAN. THEN I WAS ILLEGALLY FIRED FROM 3 JOBS IN IDAHO FROM JULY 2010 TO JANUARY 2012 BECAUSE OF MY HUMAN RIGHTS ACTIVITIES. MY BELONGINGS WERE STOLEN 9 TIMES IN WASHINGTON, DC BETWEEN NOVEMBER 2012 TO MAY 26, 2014. I WAS BEATEN, ROBBED AND TOOK ALL MY PERSONAL DOCUMENTS ALONG WITH I WALLET ON NOVEMBER 21, 2013. I WAS ROBBED AT GUNPOINT AND TOOK MY BAG AND BACKPACK ON MAY 26, 2014. CRIMINALS AND THEIR ORGANIZERS STOLE AND ROBBERS 2 TIMES ALL MY JOURNALISM WORK BELONGINGS SUCH AS 2 LAPTOPS TOSHIBA, 3 DIARIES WITH THE DESCRIPTION OF EVENTS AROUND ME, 6 JOURNALS AND 1 NOTEBOOK WITH ADDRESSES OF RELATIVES, FRIENDS, HUMAN RIGHTS ACTIVISTS, JOURNALISTS, MEMBERS OF THE UZBEK OPPOSITION, AND OTHER IMPORTANT INFORMATION, A RECORDER WITH AUDIO RECORDS OF 2010-2013, 3 TELEPHONES, UZBEK PRAYER BOOK Ҳ Қ͔ (I WILL READ TOO NAMAZ (NAMAZ ARABIK SALAT IS THE PRACTICE OF FORMAL WORSHIP IN ISLAM)), 2 EYEGLASSES AND SO ON. I CALLED THE POLICE 7 TIMES. THE POLICE DIDN'T CONNECT BY PHONE TO THE TRANSLATOR FROM THE UZBEK LANGUAGE AND THEY ALLOWED DISCRIMINATION. THEY WROTE THE REPORT SPECIALLY TO MISREPRESENT THE FAKTS AND THEY DIDNT EVEN OPEN A CRIMINAL CASE TO INVESTIGAIT THESE 9 THEFTS AND 2 ROBBERIE. OFFICERS OF THE 7-TH DISTRICT WASHINGTON, DC METROPOLITAN POLICE DEPARTMENT REMOVED A REPORT OF OCTOBER 8, 2013 FROM A POLICES COMPUTER ABOUT THEFT OF MY BAG IN SHELTER 801. SOME OF THE U.S. LAW ENFORCEMENT OFFICERS HAD MONITORED, BLOCKED AND DESTROYED MY LETTERS, ARTICLES, TELEPHONES AND EMAILS. I HAVE WRITTEN A BIG ARTICLE WITH THE APPENDIX SET OF 11 DOCUMENTS AND I PUBLISHED ON MY WEB SITES. SEE: . 1-6 (I was robbed at gunpoint in Washington, DC. Part 1-6). http://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/5278052/ , http://dunyouzbeklari.com/archives/72243

NO SECRET THAT EMPLOYEE OF THE UZBEK NATIONAL SECURITY SERVICE COOPERATES WITH SOME OF THE USA LAW ENFORCEMENT OFFICERS. THEREFORE NOT ONE OF THESE CRIMES HAS BEEN SOLVED. I THINK THESE ILLEGAL ACTS ARE BEING PERFORMED BY THE FEDERAL BUREAU OF INVESTIGATION AND THE POLICE. PLEASE, STOP THE PERSECUTION OF THE UZBEK REFUGEES IN THE U.S. AND BRING THE PERPETRATORS TO JUSTICE.

I HAVE OPENED AN ACCOUNT: 2260 6181 59 WITH BANK OF AMERICA. PLEASE, MAKE A DONATION TO ACCOUNT 2260 6181 59 AS YOU DESIRE AND HAVE THE OPPORTUNITY. THANK YOU. I PLAN TO LEAVE FOR IDAHO AND COLORADO AFTER ACCUMULATING MONEY FOR A TICKET FROM WASHINGTON, DC TO BOISE-DENVER-WASHINGTON, DC, TO MEET FAZLIDDINS AND JAMSHIDS WIVES AND CHILDREN, THEIR LAWYERS, AND TO VISIT HIM IN PRISON. I PLAN TO WRITE AN ARTICLE ABOUT THEM AND TO REPORT TO YOU ABOUT THE RESULTS OF MY VISIT.

WHEN YOU AND YOUR FAMILY CELEBRATE THE DIFFERENT HOLIDAYS PLEASE REMEMBER THAT IN IDAHO AND COLORADO THERE ARE SMALL CHILDREN WITH TEARS IN THEIR EYES REMEMBERING THEIR FATHER. THEIR FATHER WAS SLANDERED BY SOMEONE EMPLOYED BY THE US AND HAS BEEN HELD IN PRISON WITHOUT TRIAL SINCE JANUARY 21, 2012.

FOTO6 (346x350, 29Kb)

SOME MAY SAY, "THEY ARE UZBEKS, I AM NOT UZBEK. THEY ARE A MUSLIMS, I AM NOT A MUSLIM. THEY ARE REFUGEES, I AM NOT A REFUGEE". IT IS IMPORTANT TO REMEMBER THE WORDS OF MARTIN NIEMOLLER: WHEN THE NAZIS CAME FOR THE COMMUNISTS, I REMAINED SILENT; I WAS NOT A COMMUNIST.
WHEN THEY LOCKED UP THE SOCIAL DEMOCRATS, I REMAINED SILENT; I WAS NOT A SOCIAL DEMOCRAT.
WHEN THEY CAME FOR THE TRADE UNIONISTS, I DID NOT SPEAK OUT; I WAS NOT A TRADE UNIONIST.
WHEN THEY CAME FOR THE JEWS, I REMAINED SILENT; I WASNT A JEW.
WHEN THEY CAME FOR ME, THERE WAS NO ONE LEFT TO SPEAK OUT.
MARTIN NIEMOLLER, 1946 (01.14.1892 03.06.1984) Wasa German anti-Nazi, theologian and Lutheran pastor (http://en.wikiquote.org/wiki/Martin_Niem%C3%B6ller )
SHUHRATJON AHMADJONOV, HUMAN RIGHTS ACTIVIST, FREELANCE JOURNALIST, REFUGEE AND STREET SENSE VENDOR

----------------------------------------

4. Қ ққ қ ҳ, қ, қ, ғ қ , ҳ қ 2015 Қ .

! ! Ҳ ҲҚҚ Ҳ Қ Ҳ!

Қ ҚҚ ҲҚҚ 2006-2015 Қ Қ. Қ Ҳ Қ Қ. ҲҚ, Қ, Қ ҲҚ, ҚҚ Қ Қ ҡҚ, Қ Қ, Қ, Қ ҚҚ, Қ ҒҚ. Қ (Қ) Қ Ȩ ҲҚҚ ҡҒ Қ 9, 12, 14, 17, 18, 19 26- Қ.

FOTO1 (150x112, 5Kb)
: 1.1. (1973 Ғ, , , ҚҚ). Ҳ Ҳ Қ 2006 1 . 1.2. Ҳ (1977 Ғ, , , ҚҚ). Ҳ Ҳ Қ 2006 1 .
Қ: 1. HOW DID TWO UZBEK REFUGEES DIE? BY CYNTHIA SEWELL ( . ққ қ ?). - http://www.idahostatesman.com/2008/03/30/337502/how-did-two-uzbek-refugees-die.html 2. MYSTERIOUS DEATHS BY CYNTHIA SEWELL ( . ). - Idaho Statesman , 2008 30 .

FOTO2 (171x294, 110Kb)
2. Қ (1959 Ғ, , , ҚҚ, Қ Қ). Ҳ 2000 Қ. 2008 20 (Қ ҚҚ ) Қ 9 Қ , Қ . 53 Ҳ () Ҳ . 8 Қ. Ҳ Қ Қ Қ Қ. Ҳ 2008-2011 ҡ. 2011 3 ҚҒҚ Қ. Қ Ҳ ҡ 2008-2011 Ҳ ҡ. Ҳ Қ Ҳ .
Қ: 1. : (Қ қ ғ ққ). http://www.fergananews.com/news.php?id=9514 (www.fergananews.com 28.06.2008). 2. Karl Turner, Shooting victim Fazliddin Yakubov thankful for community's support ( . Қ қ қ-қ ). - http://blog.cleveland.com/metro/2008/08/shooting_victim_fazliddin_yaku.html (www.blog.cleveland.com August 11, 2008).

FOTO3 (600x446, 80Kb)
3. (1976 () Ҳ Ғ, , , ҚҚ). Ғ Ҳ 2007 Қ. 2012 21 Ҳ . Қ Ҳ ؔ . ҚҚ Қ Қ Ҳ Қ. Ҳ Ғ. , ҚҚ.
Қ: 1. US surveillance law could face highest court test ( қ ҳ ҳ ).- http://www.thejakartapost.com/news/2013/10/27/us-surveillance-law-could-face-highest-court-test.html (www.thejakartapost.com 27.10.2013). 2. , ( Қ , Қ қ қ ққ?) - http://www.fergananews.com/articles/7738 (www.fergananews.com 24.05.2013).

FOTO4 (205x319, 189Kb)
4. Қ (1983 Ғ, , , ҚҚ). Ғ 2010 Ғ Қ, - Ҳ 2009 Қ. : ( 585) 2010-2012 . 3-, 8- . - . Қ. Ҳ . 2013 16 Ҳ . Қ Қ Ҳ , Қؔ . ҚҚ Қ Ҳ Қ. 2015 9 .
Қ: 1. One more muslim bomb making terrorist apprehended in Idaho ( ... ). - http://tundratabloids.com/2013/05/one-more-muslim-bomb-making-terrorist-apprehen ded.html (www.tundratabloids.com May 17, 2013). 2. : , , (Қ: Қ ққ ). - http://www.fergananews.com/news/20899 (www.fergananews.com 03.07.2013). 3. Қ Қ Ҳ ë қ. - http://www.ozodlik.org/content/article/26727529.html (www.ozodlik.org 2014.05.12)

FOTO5 (700x465, 90Kb)
5. Ҳ Ҳ MYSTERIOUS DEATHS ( ) Қ 2010 - , . ҲҚ Ҳ 2010 2012 Қ Ҳ Қ Ҳ. Ҳ 2012 2014 26 Қ 9 Ғ. 2013 21 Қ ɡ Ҳ̨ Ҳ . 2014 26 Қ Қ . 2 , Қ 3 , Қ, ġ, ҲҚ Ҳ, , , Қ Ҳ 6 Қ , 2010-2013 (), 3 , Ҳ Қ͔ , 2 ʡ Ғ Қ Қ ɡ . 7 Қ. Қ Ғ Қ . Қ 9 Ғ Ҳ 2 Қ . Ҳ 7- 801 Қ Ғ 2013 8 . Қ Қ Ҳ Қ , Қ, ҚҚ, ҡҚ ҚҚ ɡҚҚ. ҲҚ 11 Ҳ Қ 6 Қ Қ .
Қ: : . 1-6 ( қ қ қ. 1-6-қ). http://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/5278052/ (www.liveinternet.ru 25-26 8 2014 .); http://dunyouzbeklari.com/archives/72243 (www.dunyouzbeklari.com 13 , 13 23 , 20 , 4 25 2014 .).

Қ ҲҚ. . Қ Қ Қ Қ , Ҳ. Қ ҚҚ Қ ҡ ѡ.

BANK OF AMERICA ( ) 2260 6181 59 Қ Ҳ . Ҳ Қ 2260 6181 59 Қ Ҳ ѡ. Ҳ. --- ɡ ҡ Ҳ Қ Қ, , ҚҚ . ҲҚ Қ ҲҚ Қ.

ʡ . Қ Қ Ҳ Қ 2012 21 ҚҚ Қ.

, . , . ҚҚ, ҚҚ ͔ . ̨ Қ ѡ .

FOTO6 (346x350, 29Kb)
, , .
- , , - .
, , .
, , .
, Ҳ Қ.
̨ (1892.14.011984.06.03) (ҳ), , қ ҳ қ (1967) - https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BC%D1%91%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D1%80,_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B8%D0%BD

Ҳ Ҳ, ҲҚҚ Ҳ, Қ , ҚҚ STREET SENSE
ơ

2022 YILGI MAQOLALAR

(0)

Қ

, 01 2022 . 20:57 +

Қ
Қ
Қ - ̢
Ƣ

қ ҳ ҳ (, 1954 ғ)
:
216 Tulip Dr.,
Gaithersburg, Maryland, 20877
E-mail: maqsadsh54@gmail.com

2022 1

Қ

2022 8 30 .

қ ҳ қ ҳқ 2021 21 Қ - ̢ (1- қ). қ: Ҳ ! , қ қ қ .
KONSULfuqarolik1 (499x699, 65Kb)
1. қ . Қ - ̢ 2021 21 .

Ҳ .

2021 21

Қ ʡ

Қ қ қ: 2015 22 PF-4727 қ ҳ ҳ (1954 20 ғ) қ ҳ қ.

қ , 202-887-5300 қ + 1202-251-8298 қ ғ (uzbekconsul.org@gmail.com consul.washington@mfa.uz ).

̢,
Қ - ( ҳ)

. 1999 2 ҳ қ . 45 . қ: CG 0491414. қ ( қ) : , (қ ) , Қ ққ қ ғ, , 25-.

IMGshaxHUJ_0004 (522x700, 355Kb)
2. 1999 2 ҳ .

. ҳққ ҳ қ қ қ қ 2007-2008 қ ҳ қ . 2008 . Қ ҳ Қ 2010 21 .

Қ 13 қ қ , Қ қ қ қ қ қ.

2014 26 қ . ҳ . қ қ (1- 2- қ).

2018 ҳ . Қ қ . ҳ қ қ қ , қ .

2018ELCHIXONADA6fotom6D7DDEE0-E2F4-49DD-9B4B-A5B54C898FC8_w1023_s (700x395, 427Kb)
3. қ қ , қ . . 2018 ҳ. ҳ .

ҳқ қ ҳқ ққ .

Қ ққ қ ҳ, қ, қ, ғ қ , ҳ қ қ 2015 Қ 3-, 4- .

, ҳ ққ ҳҳ (1976) Қ қ ҳ 2012 21 ҳ 2015 қ . , . 2015 . ҳ, 2017 ҳ қ. Қ ҳ . Қ ҳ қ қ қ, қ қ ( ) ҳ ҳ қ ҳқ . . 2018 қ қ . 11 қ ҳқ ҳ қ. 2022 7 Қ қ.
(AQSh terrorizmda aybdor deb topilgan o'zbekistonlikni vatanga qaytardi. - www.amerikaovozi.com/a/6393781.html (www.amerikaovozi.com/a/ January 12, 2022).

ҳ ҳ 2018 қ . 2018 - ғ ( ҳ 5- ). ғ Қ қ (Қ) қ қ , ҳ. Қ қ қ қ 2010-2022 қ.

157660095_IMG_0004 (528x700, 133Kb)
4. - (Green card) (Social Securite) .

Қ ҳ қ: . - https://www.uzbekistan.org/page/view?id=29 6- 9- қ .

:

6. ( ), (, , "-" ( ));

9. , . https://www.uzbekistan.org/page/view?id=29

.

қ қ ҳ қ қ :

6. қ ҳ қ қ ҳ ( ) (, , "-" ( ));

9. қ қ ҳ қ қ ҳққ ҳ қ қ қ қ ҳ қ қ;

қ Қ - ҳ қ . - Қ ҳ қ қ , ғ .

қ , ғ Қ қ (Қ) қ қ , ҳ. ҳ Қ қ.

Қ 2012 2021 қ қ 19 ғ 4 қ . 2010 - қ , , Қ қ ҳ қ . ҳ 2021 - ғ қ қ қ ҳ ҳ ҳ қ .

- қ . 81 39 қ. 2021 21 . , 39 - қ .

̢ - ққ 2022 24 ққ . 2018 ғ - ( 4), ҳ ( 1), 39 - . Ҳ қ . ̢ Қ қ - , .

30 ғ ққ қ. . 2016 4 Қ қ қ ҳқ қ 45 ҳққ ҳ, , ҳ ққ қ қ, 1-2 , , ққ қ ғ қ , ққ қ .

2021 21 ̢ ҳ 2015 22 -4727 қ қ қ (1- қ). ҳ қ ҳ қ. ̢ . - . 18:00 . .

2012 ҳ - қ. 2016 4 қ . Қ қ .

Ққ 2015 2017 8 45 . 2017, 2018, 2019, 2020 2021 8 ҳ қ қ қ қ. Ҳ ̢ - қ ққ ҳ, қ, қ . қ ҳқ .

2021 7 қ. - қ. . . , : ҳ қ . : 2018 ғ . Ҳ Қ ҳ - . қ ҳ , ҳ . 2021 7 қ ҳ қ ҳқ ҳ .

: 2021 7 ҳ қ. , қғ 2021 21 қ ҳ қ ҳқ ҳ . ғ: ? , 200 - 2021 (2017 ()) Қ қ (Қ) ҳқ қ . Қ қ, - қ қ - қ . 2021 21 қ ҳ қ қ қ қ қ, . қ, , ҳ қ ҳ ҳ қ. қ ҳ ҳ ҳқ 200 - .

- ҳ , қ ҳқ , ҳ ҳ қ қ қ. . Қ ҳ, ҳққ ҳ қ , ҳ.

̢ 2021 21 ҳ ҳ 2015 22 -4727 (-4727) қ ҳ қ . қ қ , www.lex.uz . қ. ҳ ҳ www.lex.uz қ .

қ ҳқ қ ҳ қ 2021 22 . .

2021 24 . . -4727 (-4727) қ. ҳқ қ . 2021 21 24 ҳ ғқ , ҳ .

Ҳ ! - 2016 2 қ. қ ҳ ҳ . . қ, қ . ҳ қ қ ҳ ққ. қ ҳ қ қ ҳ .

, ғқ қ қ қ қ ҳ қ.

Ҳ ! , қ қ қ .
------------------------------------



1. . 2014 26 қ қ 14074924 қ .

2BOSQIN1raport14074924 (650x699, 114Kb)
1- . 14074924 қ .

2BOSQIN2raport14074924 (700x381, 78Kb)
2. 2014 26 қ .

2014BOSQINxatim1 (538x700, 89Kb)
2- . 2014 26 қ . 21- (Uzbekistan) Pasport 1 . 7- Ms. DaeTonya Seoh , қ қ.

2014BOSQINxatim2 (536x700, 66Kb)
ơ

2022 YILGI MAQOLALAR

(0)

, 24 2022 . 21:43 +




6 2019 (. [1]). . 29 2022 : () . . . 911.

30 - . 7 2022 . 6 , . 7 2022 . .

9 , - . .

(, 1954 )
:
216 Tulip Dr.,
Gaithersburg, Maryland, 20877
E-mail: havassh54@gmail.com , jiz54@mail.ru

Tanuja Devaraj, MD
Whitman-Walker Health
1525 14th Street NW
Washington, DC 20009

6-9 2022

- ,

Street Sense 2012 . 27 () 2022 North Carolina 7th Street SE . . . . . , .

29 () 2022 7th Street SE 327. . 14:00 - . , . , . 911 .

(MedStar Georgetown University Hospital: 3800 Reservoir Road NW, Washington, DC 20007). Andrew Cottrill Glesser. . . . ( . .. 21.11.2022)

. . . 30 Whitman-Walker Health (1525 14th Street NW, Washington, DC 20009).

30 - ( , .. 21.11.2022). 2020 (1418 9th Street NW, Washington, D.C., DC 20001). 30 . . . . . . . . -. 2012 . , 6 2022 ( - 40 , .. 21.11.2022).

, . () .

, (). () . . .

. . ().

2010 2012 . 19 4 2012 2019 . . , 2012 . , - , .

, . , - . . . . . . .

, 7- 327 . , . , . , . , .

2012 2022 . , . - 2019 (. [1]).

[1] 2013 2019 . [1]:
14. 2013-2014: .
15. 2015: .
16. 2015: .
17. 2016-2019: .
18. 2019: . [1]

[1].

1. , . . . .

() 1990 - . 2,5 - 6,5 . 2006 . , 3 7 [1]

2. : 2/3 . 1/3 . . .

. . , . , , - , .

, . 23 - . , , 4 6 [1]

3. ( ), , . (), , . , , , , , . .

. . , . .

. . . . ().

4. , , , , .

, , . . .

, . - . 87 . 2011 (U) Non-Lethal Weapons (NLW) Reference Book ( ) (. [3]).

5. : ? (snitch) (informer). . , . , . , . , . , .

6. - , (Short Message Service ). . . . . .

, . , - . . . . . . .

7. , America's Psychic Challenge ( , [4]). 12 2007 Lifetime Television Network. 28 2007 ([5]). 14 .

8. . , . .

9. . 30 2022 Whitman-Walker Health 31 . . . . . . .

Whole Foods Market (4420 Willard Ave, Chevy Chase, MD 20815). , .

6 2022 Radiology Center (2141 K Street, NW Washington, DC 20037). .

Street Sense . . . . 3 (), 15 . . . Pennsilvaniya Avenue. .

4 () Freshfarm Dupont Circle Market. . . , 13:30 . . . . Whole Foods Market (4420 Willard Ave, Chevy Chase, MD 20815). , .

10. 2021 - . , 19 4 () .

19 4 . - 21 2021 , 81 . . - , , . : . . , . .

, .

2022 .

11. , . () . . . () .

7 .

7. , . , . [6]

. : , 2010 2022 . : ? , ?

.

P.S. , , , Street Sense . - 2022 . . , .



1. . .
1. - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/blog#post460941946 (www.liveinternet.ru -, 01.10.2019);
https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6801767/ (www.liveinternet.ru -, , 01.10.2019);
https://siyosat.wordpress.com/2019/09/28/-...--/#more-12408 (www.siyosat.wordpress.com 28.09.2019).
2. - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/post461535769/ (www.liveinternet.ru -, 12.10.2019);
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6801767/ (www.liveinternet.ru -, , 12.10.2019);
- https://siyosat.wordpress.com/2019/10/14/-...---2/#more-12435 (www.siyosat.wordpress.com 14.10.2019).

2. ? . - https://www.kp.ru/daily/26069/2976237/ (www.kp.ru/daily/ , 30.04.2013)

3. (U) Non-Lethal Weapons (NLW) Reference Book ( ). www.csef.ru/media/articles/2411/2411.pdf (www.csef.ru 2011).

4. America's Psychic Challenge ( ). www.en.wikipedia.org/wiki/America%27s_Psychic_Challenge (www.en.wikipedia.org/wiki/ From Wikipedia, the free encyclopedia).

5. ( STB ). 21 . https://bitva.stb.ua/ru/video-2/
https://teleportal.ua/ru/show/stb/bitva

6. . - http://www.un.org/ru/documents/decl_conv/conventions/pactpol.shtml (www.un.org/ru/ , ).

E-mail: havassh54@gmail.com , jiz54@mail.ru

, .

21 2022

2022 YILGI MAQOLALAR

(0)

(31-maqolam. 2006 yil 7 avgust) OZBEKISTON OZOD DEHQONLAR PARTIYASI ASOSCHILARIDAN BIRI, FERMER RISQALI ZIYAVUDDINOV VAFOT ETDI

, 10 2022 . 04:36 +
Shuhratjon AHMADJONOV, DOKning Toshkent bolimi rahbari

(31-maqolam. 2006 yil 7 avgust) OZBEKISTON OZOD DEHQONLAR PARTIYASI ASOSCHILARIDAN BIRI, FERMER RISQALI ZIYAVUDDINOV VAFOT ETDI

Risqali Ziyaviddinov 1938 yil 1 dekabr kuni Toshkent viloyati, Qibray tumani, Baytqorgon qishlogida tugilgan. U 1958 yilda Toshkent politexnika institutiga (hozirgi Texnika universitetiga) oqishga kirdi. Uning otasi 2-Jahon urushi nogironi bolib, oilaning asosiy boquvchisi bolgan Risqali institutdagi oqishini davom ettiraolmadi. U Chirchiq shahridagi Qiyin eriydigan, otga chidamli metallar kombinatining 9-sexida 1960 yildan 1988 yilgacha, yani pensiyaga chiqqaniga qadar usta bolib ishladi. Unga 1981 yilda SSSRda xizmat korsatgan metallurg faxriy unvoni berilgan edi.

R.Ziyaviddinov 1990 yilda rahmatli professor Olimjon Karimov bilan birgalikda dehqon-fermer xojaligini tuzish, avvalambor dehqonlar manfaatini himoya qiladigan Ozod Dehqonlar partiyasini asos solish yolida faoliyat olib bordi. Natijada 1990 yil 29 sentyabr kuni Toshkentda (Mirza Ulugbek tumani, Pishpek kochasi, 21-uyda) Ozbekiston Ozod Dehqonlar partiyasi (ODP)ning tasis qurultoyi bolib otdi. Unda R.Ziyaviddinov oz fikrinlarini ochiq bildirgan edi (ushbu qurultoyda kamina ham qatnashgandi). ODPning 1991 yil 14 dekabrda qaytadan otkazilgan tasis qurultoyida R.Ziyaviddinov faol ishtirok etdi.

ODP tasis qurultoyi hujjatlari tayyorlangach, uni 1992 yil yanvarida prof. O.Karimov va R.Ziyaviddinov OzR Adliya vazirligiga olib borib topshirishgan. Bir oyga yaqin vaqt otgach ikkalasi Adliya vaziriligiga borib, ODPni royxatga olish rad qilinganligi haqidagi rasmiy javobni olishgan. (Kamina bu haqda www.uzbekcongress.org saytida 2006 yil 1 yanvar kuni chop etilgan Yaqin tariximizga nazar. Ozod Dehqonlar partiyasining asoschisi, professor Olimjon Karimov 80 yoshda nomli maqolada batafsil yozgan.)

Avvalambor R.Ziyaviddinovning say-harakati, qolaversa ODP raisi, rahmatli akademik Mirzaala Valiyevich Muhammadjonov, prof. O.Karimov yordami bilan Risqali aka 1992 yilda 3 gektar yer oldi va Ozbekistonda birinchilardan bolib Ziyaviddinov Risqali dehqon-fermer xojaligi nomli dehqon-fermer xojaligining hujjatlarini rasmiylashtirdi va hokimiyat idorasida royxatdan otkazdi.

Risqali aka 1995 yilda 3 gektar yerni kolxozga topshirib, kolxozning chekkasidan 20 gektar yer oldi va dehqon-fermer xojaligi faoliyatini kengaytirgan holda davom ettira boshladi.

Risqali aka yerga, turli osimliklar yetishtirishga qiziqqan inson edi. U 1997 yilda asli vatani Shimoliy Amerika bolgan yer noki (topinambur) osimligini oz yerida ostira boshladi. Bu osimlik ekilgan har gektar yerdan 200 sentnerdan 1000 sentnergacha ozuqabop yashil massa, 200 sentnerdan 1300 sentnergacha tuganak (kartoshkaga oxshagan, faqat korinishi nokni eslatadi) hosilini olish mumkin. Yer nokini texnik maqsadlarda ham (uning tuganaklarida 30-40 foizgacha inulin moddasi bor), yem-hashak va oziq-ovqat mahsuloti sifatida ham ishlatish mumkin.

R.Ziyaviddinov 2004 yilda Xorazmga borib, bir fermerdan joxorining boshqacha sorti urugidan 20 kilosini 300 ming somga sotib olgan va oz yerida ekkan edi. Muallif 2005 yil 29 noyabr kuni Ozod Dehqonlar partiyasi tarixi masalasida suhbatlashish uchun Risqali akaning uyiga borganida, u suhbat oxirida kaminani omborxonaga taklif qildi. U 20 ga yaqin qoplarga solib qoyilgan oq rangdagi, uzun joxori hosilini korsatib, zavq bilan gapirgan edi. U shuningdek odatdagi qulupnaydan bir necha marta katta bolgan qulupnay sortini topgani va yetishtirgani, OzR Fanlar akademiyasi ilmiy-tekshirish instituti olimlari bilan hamkorlik qilayotgani, 2005 yilda 5 gektar yerga issiqxona qura boshlagani haqida ham gapirdi. Shunda muallif: Shuncha qiziqarli ishlaringiz haqida maqola yoki esdaliklar korinishida yozsangiz yaxshi bolardi, bu besh kunlik, ganimat dunyo, farzanslaringizga, avlodlarga bazi narsalarni yozib qoldirsangiz maqul ish bolardi dedi. U hozir hisobotlar va ishlar kopligini aytib, keyinroq yozarman, deb qoydi.

Shu yerda Risqali akaning 2004 yil kuzida oz dalasi oldida tushgan fotosuratni keltirib otay.

RISQALIfoto1 (700x505, 105Kb)
Foto 1. Risqali Ziyaviddinov oz dalasida. 2004 yil.

1998 yilda taniqli kinorejisser, SSSR kinochilar uyushmasi azosi, Ozbekiston Birlik xalq harakatining sobiq faollaridan biri Abdulaziz Maxmudovga davlat byudjetidan mablag berishib, birorta fermer haqida hujjatli film qilib berishini soragan edilar. U 1998-1999 yillar davomida Risqali aka ishlari, hayoti haqida 60 minutlik hujjatli film yaratdi. Bu filmni Risqali aka ham, prof. O.Karimov ham korishgani haqida osha yillari kaminaga aytishgan edi. Abdulaziz akaning muallifga 2006 yil 6 avgust kuni aytganiga kora, Ozbekiston kinochilarining osha paytdagi rahbari Temurmalik Yunusov 215 (!) banddan iborat etirozlar royxatini bergan va filmga tuzatishlar kiritishni talab qilgan. Abdulaziz aka buncha kop tuzatish qilishga rozi bolmagan. Shu sababli unga bu mehnati uchun oylik tolashmagan va film teleekranlarda namoyish etilmagan.

2003 yilda Ozod Dehqonlar partiyasini qayta tiklash vaqtida ham Risqali aka prof. O.Karimovga yordam berdi, Baytqorgondagi choyxonada dastlabki uchta uchrashuvni tashkil etishda katta xizmat qildi.

Muallif Ozod Dehqonlar partiyasi rais orinbosari Nurjon Shinbayev (1952 yilda tugilgan) bilan suhbatlashish uchun 2006 yil 4 yanvar kuni Baytqorgonga Risqali akaning uyiga borgan edi. Yangi yil kunlari emasmi, stolga turli noz-nematlar qoyildi. Jumladan aroq va konyak shishalari ham stolda bor edi. Risqali aka piyolalarga araq quyib, Nurjon akaga berdi va keyin kaminaga ham uzatdi. Muallif ikki yildan beri ichmayotganini aytib rad qildi va Quronning 90-91-oyatlarida kishini mast qiluvchi narsalarni istemol qilish taqiqlangani haqida aytdi. Shunda Risqali aka Ozbekiston mustaqillikka erishgach nomoz oqiy boshlagani, lekin 1990-yillar oxirida, ayniqsa 1999 yil fevral portlashlaridan song nomozxonlarga qarshi quvginlar boshlangach, bir kuni uni ham kuchishlatar organ xodimlari oz idorasiga chaqirib, nomoz masalasida soroqqa tutishgani, shu soroqdan keyin nomoz oqishni toxtatgani va araq ichishni davom ettira boshlagani haqida qisqacha gapirgan edi

Risqali akaning turmush ortogi - Karima opaning muallifga 2006 yil 5 avgust kuni aytib berganiga kora, u umr boyi kasal bolmagan. Lekin 2006 yil yanvarida oziy boshlagan. 2006 yil fevralida uni Chirchiqdagi harbiy gospitalda, songra Toshkent Meditsina akademiyasi kasalxonasida professorlar korigidan otkazib, analizlar oldirishgan. Professorlar qizilongachdan oshqozonga otish joyida kasallik borligini aniqlashgan va operatsiya qilish kerakligini aytishgan. Lekin umr boyi jiddiy kasal bolmagan Risqali aka operatsiyaga rozi bolmagan va vrachlardan, tabiblardan dori-darmon olib sogayib ketishga umid qilgan. Qizilongachdagi yalliglanish, osimta (polip) kattalashib, oxiri umuman ovqat otkazdirmay qoygan. Oxir-oqibat 2006 yil 4 avgust soat 22.00 da Risqali aka vafot qildi.

Risqali aka 5 avgust kuni Baytqorgondagi qabristonga dafn etildi. Uni Olloh rahmat qilsin, oxirati obod bolsin!

Risqali akaning bola-chaqasi haqida (axir insondan bu dunyoda yaxshi ishlar, bola-chaqa va yozgan kitoblariyu maqolalari qoladi). Uning qizi Gavhar (1965) uy bekasi, ogillari Alisher (1966) Toshkent viloyat soliq inspeksiyasi xodimi, Ulugbek (1967), Farhod (1971) va Qurbonali (1973) uchalasi Risqali aka asos solgan dehqon-fermer xojaligida ishlashadi. Risqali akaning va Karima opaning 16 nevarasi bor. Shu yerda Risqali Ziyaviddinov oz oila azolari bilan 2003 yilda tushgan fotosuratni ham keltirib otsak (ikkala surat Risqali aka oilasi arxividan olindi).

RISQALIfoto2 (700x480, 83Kb)
Foto 2. Birinchi qatorda (chapdan ongga): Maftuna (1991), Risqali aka, Umid (1999), Karima opa, Farrux (1994), Jamoat (1991). Ikkinchi qatorda: Ulugbek (1967), Shamshiddin (1965, Risqali aka amakisining ogli), Qurbonali (1973), Dilafruz (kelin, Farhodning turmush ortogi), Farhod (1971). 2003 yil.

E-mail: shuhrat1954@yahoo.com
2006 yil 6 avgust. Toshkent.

51. Shuhratjon AHMADJONOV. Toshkent didsiz, qop-qora panjaralar shahriga aylantirildi.
- www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6963249/ (www.liveinternet.ru " " () 2006 YILGI MAQOLALAR, , 2022.10.10);
- http://turonzamin.org/2006/10/16/toshkent-didsiz-qop-qora-panjaralar-shahriga-aylantirildi/#more-622 (www.turonzamin.org 2006.16.10).

2006 YILGI MAQOLALAR

(0)

(98-maqolam. 2007 yil 8 iyul) SAKKIZ AYOL USTIDAN SOXTA SUD VA KAMINAGA BOLAYOTGAN TAZYIQLAR HAQIDA

, 08 2022 . 03:03 +
Shuhratjon AHMADJONOV

(98-maqolam. 2007 yil 8 iyul) SAKKIZ AYOL USTIDAN SOXTA SUD VA KAMINAGA BOLAYOTGAN TAZYIQLAR HAQIDA

SAKKIZ AYOL USTIDAN SOXTA SUD VA KAMINAGA BOLAYOTGAN TAZYIQLAR HAQIDA
Shuhrat AHMADJONOV, DOKning Toshkent bolimi rahbari, inson huquqlari va tabiat himoyachisi

Toshkent viloyat Jinoiy ishlar boyicha sudida sudya Otabek Raximov raisligida, Toshkent viloyat prokurori yordamchisi Rustam Shoxnazarov ishtirokida 2007 yil 25, 27 iyun, 2, 4, 5 va 6 iyul kunlari 8 ayol ustidan sud mahkamasi bolib otdi. Ushbu sud va sudlanuvchilar haqidagi ayrim malumotlarni Toshkent viloyati IIB Tergov Boshqarmasi katta tergovchisi, podpolkovnik A.V.Aulov, shu boshqarma bolim boshligi, podpolkovnik T.T.Shonazarov imzo chekkan, Toshkent viloyat prokurorining orinbosari adliya maslahatchisi U.J.Sunnatov tasdiqlagan 42 betdan iborat Ayblov xulosasidan keltirib otay.

Tasdiqlayman
Toshkent viloyat prokurorining orinbosari, adliya maslahatchisi U.J.Sunnatov
___ may 2007 yil.

AYBLOV XULOSASI

1. Anipa Ergashaliyevna Turdixodjayeva;
2. Dilnoza Avazovna Toxtaxodjayeva;
3. Shaxnoza Azimovna Tursunbayeva;
4. Komila Tojiaxmatovna Xalimova;
5. Shoxista Gazibekovna Umirova;
6. Gulchehra Abduraxmanovna Togayeva;
7. Munira Tuxtamuratovna Xujanova;
8. Aziza Zokirovna Nishonboyevalarni Ozbekiston Respublikasi JK (Jinoyat kodeksi, A.Sh.)ning 244-2-moddasi 1-qismi bilan ayblash haqidagi 25/228 sonli jinoyat ishi yuzasidan;

Mazkur jinoyat ishi 2007 yil 24 fevral kuni R.A.Supiyevni Ozbekiston Respublikasi JKning 244-2-moddasi 1-qismi bilan ayblov haqidagi 25/97 sonli jinoyat ishidan F.Sh.Dustyorov, A.M.Saidkaxarov, A.E.Turdixodjayeva, K.T.Xalimova va boshqalarga nisbatan Ozbekiston Respublikasi JK ning 244-2-moddasi 1-qismi bilan alohida ish yurituviga ajratilgan.
1-jild, i.v. 1-2

Shu yerda OzR JKning 244-2-moddasini [1]-dan keltirib otay.

244-2-modda. Diniy ekstremistik, separatistik, fundamentalistik yoki boshqa taqiqlangan tashkilotlar tuzish, ularga rahbarlik qilish, ularda ishtirok etish
Diniy ekstremistik, separatistik, fundamentalistik yoki boshqa taqiqlangan tashkilotlar tuzish, ularga rahbarlik qilish, ularda ishtirok etish
besh yildan on besh yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Osha harakatlar ogir oqibatlarga kelib chiqishiga sabab bolsa, -
on besh yildan yigirma yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Basharti shaxs taqiqlangan tashkilotlar mavjudligi togrisida oz ixtiyori bilan xabar qilgan va jinoyatni ochishga yordam bergan bolsa, u ushbu moddaning birinchi qismida nazarda tutilgan jinoyat uchun javobgarlikdan ozod qilinadi.

Kuchishlatar organlar xodimlari ushbu 8 ayoldan 7 nafariga turli yollar bilan tasir etib, ayblov qogozlariga imzo qoydirib olishgan. Ulardan faqat Dilnoza Toxtaxodjayevnagina soxta ayblarni oz boyniga olmagan. Shu sababli 8 nafar ayblanuvchilardan faqat u haqda yozilgan malumotlarni Ayblov xulosasidan keltirib otaman.

Ozbekiston Respublikasi JKning 244-2-moddasi 1-qismi bilan ayblov elon qilingan Dilnoza Avazovna Toxtaxodjayeva oz aybiga iqror emasligini bildirib quyidagilarni korsatdi: Men korsatib otilgan manzilda onam 1953 yilda tugilgan Axmedova Aziza Muxamedovna va oglim 2003 yilda tugilgan Yuldoshev Xabibulloh Furqat ogli bilan birga istiqomat qilaman. Birinchi marta 1999 yil iyun oyida Xojiakbarov Muzaffar Xojiakbarovichga turmushga chiqqanman. 1999 yil iyulida Ozbekiston Respublikasi JKning 159-moddasi bilan jinoiy javobgarlikka tortilgan. 2001-yil kasalliklari sababli Zangiota tumanidagi 64/1-sonli JIEM (Jazoni ijro etish muassasasi, A.Sh.)da vafot etganlar. 2002 yil Yuldashev Furqat Shuhratovichga ikkinchi marta turmushga chiqqanman. 2003 yil yanvar oyida JKning 159-moddasi bilan 8 yilga ozodlikdan mahrum etilgan. Hozirda Andijondagi 64/1-sonli turmada jazo muddatini otamoqda.

Otam Toxtaxodjayev Avaz Abduvahobovich, 1949 yilda tugilgan. 1999 yil JKning 159-moddasi bilan 13 yilga ozodlikdan mahrum qilingan. Hozirda Buxoro viloyatidagi 64/25-sonli JIEMda jazo muddatini otamoqda. Onam 1953 yilda tugilgan Axmedova Aziza Muxamedovna, uy bekasi. Opam Muxamedova Dilorom Avazovna, 1973 yilda tugilgan. Uy bekasi. Toshkent viloyati Zangiota tumani Nazarbek qorgoni Loyihalash kochasida yashaydi. Opam Toxtaxodjayeva Dilorom Avazovna 1970 yilda tugilgan Muxamedov Olimjon Zokirjonovichga 1991-yilda turmushga chiqqan. O.Z.Muxamedov 1999 yil JKning 159-moddasi bilan 14 yilga ozodlikdan mahrum etilgan. Hozirda 64/36-sonli JIEMda jazo muddatini otamoqda.

Agzamova Dildora Avazovna, 1975 yilda tugilgan. Uy bekasi. Shayxontohur tumani, Xojirasulov kochasi 105-a uyda yashaydi. Opam Agzamova Dildora Avazovna 1970 yilda tugilgan Agzamov Fayzulla Sayitkarimovichga turmushga chiqqan. F.S.Agzamov 2001 yilda JKning 159-moddasi bilan qamalgan va hozirda Jaslikdagi 64/71-sonli JIEMda jazo muddatini otamoqda.

Singlim Toxtaxodjayeva Gozal Avazovna 1986 yilda tugilgan. Uy bekasi. Toshkent shahar, Uchtepa tumani, Orikzor qorgoni, Bositxon kochasi 4-tor kocha, 30-uyda yashaydi. G.A. Toxtaxodjayeva 2002 yilda 1985 yilda tugilgan Rashidov Muxammad Abdukarimovichga turmushga chiqqan. M.A.Rashidov JKning 159-moddasi bilan qamalib chiqqan.

Toshkent viloyati Yangiyol shahrida yashovchi Tursunboyeva Shaxnoza, Togayeva Gulchexra, Xalimova Komila, Mirzayeva Ugiloylar va Chinoz shahrida yashovchi Turdixodjayeva Anipa (yoki Nasiba) hamda Axrorxujayeva Ranolarni tanimayman va ulardan Xizbut-taxrir tashkilotiga mansub bolgan hisobot va taborruot pullarini olmaganman, nima sababdan ular menga nisbatan korsatma berishliklarini aytolmayman va men ularga ozimni Nozima ismi bilan tanishtirmaganman. Yangiyol shahrida yashovchi Tursunboyeva Shaxnoza Azimovna ismli ayolni tanimayman va kormaganman, undan hech qanday Xizbut-taxrir tashkilotiga oid hisobot va taborruot pullarini olmaganman. Men Xizbut-taxrirga va boshqa diniy tashkilotlarga azo emasman deb korsatma bergan.
3-jild, i.v. 109-110

Yuqorida yozilganlarga qaramay rejim tergovchilari Dilnoza Toxtaxodjayevaga qarshi quyidagi ayblov elon qilishgan.

1982 yil 09 noyabr kuni Toshkent shahrida tugilgan, millati ozbek, Ozbekiston Respublikasi fuqarosi, oilali, 1 nafar farzandi bor, malumoti orta, xususiy tadbirkor, muqaddam sudlanmagan, ehtiyot chora sifatida 2007 yil 07 may kuni qamoqqa olish qollanilgan, hozirgi kunda OzRes IIV JIEBB (Jazoni ijro etish Bosh boshqarmasi, A.Sh.)ga qarashli 1-sonli tergov hibsxonasida bolgan, Toshkent shahar, Sirgali tumani, Choshtepa kochasi 8-proyezd 4-uyda yashovchi Dilnoza Avazovna Toxtaxodjayevna;

A Y B L A N A D I:

Yani, u diniy ekstremistik, separatistik, fundamentalistik taqiqlangan tashkilot faoliyatida ishtirok etish jinoyatini quyidagi holatlarda sodir etganlikda fosh etiladi.

Jumladan, D.A.Toxtaxodjayeva Ozbekiston Respublikasida faoliyati taqiqlangan Xizbut-Taxrir (Ozodlik) partiyasiga azo bolib, qasamyod qabul qilib, Islom dini niqobi ostida Ozbekiston Respublikasining amaldagi davlat tuzumini Konstitutsiyaga xilof tarzda ozgartirish, hokimiyatni bosib olish, Ozbekiston Respublikasida faoliyati taqiqlangan Xizbut-Taxrir (Ozodlik) partiyasi deb nomlangan tashkilot manfaatlari uchun Xalifalik davlati tuzish youlida xizmat qilib, mazkur partiyaning harakati bilan bogliq barcha malumotlarni sir saqlash, xizb tomonidan berilajak barcha topshiriqlarga itoat qilish va sozsiz bajarish, mazkur partiyaning dunyoda yagona Xalifalik islomiy davlatini tuzish, bu davlatni shariat xukumlariga kora boshqarish, Ozbekistonda tatbiq etilgan demokratik tuzumni qoralab, Respublika rahbariyati olib borayotgan demokratik, ozgarishlarni inson tomonidan oylab topilgan kufr qonunlari deb, bu qonunlarni ozgartirish uchun Islomiy davlat qurish, Xalifalik islomiy davlatiga qoshilish ishtiyoqini uygotish maqsadida keng targibot va davat ishlarini olib borish, Xalqalar tuzish, mushriflarga Xalqalarda dars berishda diniy ekstremistik, separatistik, fundamentalistik va aqidaparastlik goyalari bilan yugirilgan adabiyot va varaqalardan keng foydalanib, davat olib borish, dorislarga saboq berish hamda shu adabiyot va varaqalarni tarqatish hamda korsatmalar berish, bu partiyaga yoshlarni koproq jalb etish, azolik (tabarruot) badallarini oz vaqtida tolab, ushbu gayriqonuniy partiya tomonidan chop etilgan varaqa va adabiyotlardan foydalangan holda yoshlar Xizb goyalarini amalga oshiruvchi asosiy kuchni tashkil etishlarini inobatga olib, yoshlar ortasida keng targibot ishlarini olib borish, xalqalar tuzib, Islom axkomlarini va shariat asoslarni orgatish niqobi ostida diniy ekstremistik, separatistik, fundamentalistik va aqidaparastlik goyalarini davat qilish maqsadida Xizbut-Taxrir partiyasida musoida lavozimida faoliyat olib borayotgan D.A.Toxtaxodjayeva 2002 yil sentyabr oylarida Anipa Ergashaliyevna Turdixodjayevaning Chinoz shahar, Paxtaobod kochasi 1-uyga kelib, A.E.Turdixodjayeva, Ogiloy Akramovna Mirzayeva, Shaxnoza Azimovna Tursunbayeva va Dilbar ismli ayollarga Xizbut-taxrir partiyasi goyalaridan xalqa darslari otgan. Shunigdek, Shaxnoza Azimovna Tursunbayevaning Yangiyol shahar, Navroz mavzesi, 4-uy 50-xonada Sh.A.Tursunboyeva va U.A.Mirzayevalarga Xizbut-taxrir partiyasi goyalaridan xalqa darslari otgan.

Yangiyol shahridagi Xizbut-taxrir partiyasining ayollar qanoti boyicha Gulchehra Abduraxmanovna Togayevani masula lavozimiga tayinlab, 2004 yilga qadar G.A.Togayevadan Yangiyol shahridagi Xizbut-taxrir partiyasining ayollar qanoti boyicha faoliyatlari boyicha hisobotlar olib, taborruot pullarini yigib kelgan. Keyinchalik esa Shaxnoza Azimovna Tursunbayevani Yangyol va Chinoz tumanlariga masula lavozimiga tayinlab, Xizbut-taxrir partiyasining ayollar qanotida mushrifa lavozimida faoliyat olib borganlar.

Anipa Ergashaliyevna Turdixodjayeva, Gulchehra Abduraxmanovna Togayeva va Komila Tojiaxmatovna Xalimovalarning faoliyatlari ustidan nazorat olib borishlikni tayinlab, Sh.A.Tursunboyevadan Yangyol va Chinoz tumanlaridagi Xizbiy ayollar faoliyati boyicha hisobotlar olib, taborruot pullarini yigib kelib, 2004 yil boshlarida, keyinchalik hisobot va taborruot pullarini topshirishlik uchun Sh.A.Tursunboyevani Xizbut-taxrir partiyasida Musoida lavozimida faoliyat olib borayotgan, dastlabki tergovda shaxsini aniqlash imkoni bolmagan, Zilola ismli ayol bilan uchrashtirib qoyadi.

Dilnoza Avazovna Toxtaxodjayeva ozining qasddan sodir qilgan harakatlari, diniy ekstremistik, separatistik, fundamentalistik taqiqlangan tashkilot faoliyatida faol ishtirok etishda ifodalangan harakatlari bilan Ozbekiston Respublikasi JKning 244-2-moddasi 1-qismida korsatilgan jinoyatni sodir etgan.

Kamina ushbu sud mahkamasi haqida 2007 yil 2 iyul kuni xabar topdi. Shu sababli sudda 4 iyuldan boshlab qatnashdi. 4 iyul kuni ertalab soat 9.30 larda Toshkent viloyat jinoiy ishlar boyicha sudi binosi oldiga Ozbekiston Mustaqil inson huquqlarini himoya qilish Tashabbus guruhining raisi Surat Ikromov keldi. Kamina nusxa, yani kserokopiya olish uchun Tergov xulosasini berib turishni Surat akadan iltimos qildi. U: Tergov xulosasini siz nima qilasiz? deb soradi. Kamina: Tanishib chiqaman va sudlanuvchi ayollar huquqini himoya qilib maqola yozaman dedi. S.Ikromov: Siz inson huquqlari himoyachisi emassizku. Kongressingiz bilan shugullanayvermaysizmi dedi. Kamina: Men Demokratlar davrasi nomli NNT (nodavlat notijorat tashkiloti) raisi sifatida inson huquqlarini himoya qilish bilan ham shugullanishimni siz yaxshi bilasizku dedi. U: Inson huquqlarini himoya qilish borasida siz nima ish qildingiz? dedi. Kamina: Bu borada kop maqolalar yozganimni siz yaxshi bilasizku. Axir Andijon fojiasidan song 2005 yil 18 may kuni Freedom Houseda Murojaatnomani muhokama qilganimiz va uni anchagina bahslardan keyin qabul qilganimiz esingizdan chiqdimi? dedi (bu Murojaatnoma [2]-da chop etilgandi). S.Ikromov: Boshimni kop qotirmang dedi. Kaminaning esiga negadir Ozbekiston Inson huquqlari jamiyatining raisi Tolib Yoqubovning 4 qismdan iborat [3]-maqolasi va unda Surat Ikromov haqida yozgan gaplari esiga keldi.

Bazilar faqat ozini inson huquqlari himoyachisi deb hisoblaydilar. Ayblov xulosasidan nusxa olishga ruxsat bermagan S.Ikromovning bu ishi haqida oquvchilarimiz ozlari bir fikrga kelsinlar.

Yaxshiyamki, adolatsiz sud qilinayotgan 8 nafar ayoldan, yuqorida takidlaganimiz, Dilnoza Avazovna Toxtaxodjayevani taniqli advokat Irina Grigoriyevna Mikulina himoya qilayotgan ekan (u haqda kamina [4]-maqolada yozgan edi, unga Maxfirat Saidmurodova tarjimonlik qilmoqda). Muallif nusxa olish uchun Tergov xulosasini berib turishni I.Mikulinadan iltimos qildi. U rus tilida: Tergov xulosasini bugun olib kelmaganman. Ertaga olib kelganimda beraman dedi.

2007 yil 5 iyul kuni I.Mikulina Tergov xulosasini olib keldi va kaminaga nusxa olish uchun berdi. Men avtobus bekati oldidagi dukonda nusxa oldim va qaytarib berdim. Imkoniyatdan foydalanib muallif advokat I.Mikulinaga Ozbekistondagi politsiyaviy siyosiy rejim sharoitida nomozxon fuqarolarni, jumladan ayollarni mardlarcha himoya qilayotgani va bunga doir Tergov xulosasidan nusxa olishga imkoniyat berganligi uchun oz minnatdorchiligini bildiradi!

Endi sud jarayoni haqida. Sudlanuvchilardan 4 nafar ayol Dilnoza Avazovna Toxtaxodjayeva 2007 yil 7 may, Shaxnoza Azimovna Tursunbayeva 2007 yil 13 aprel, Komila Tojiaxmatovna Xalimova 2007 yil 30 aprel, Shoxista Gazibekovna Umirova 2007 yil 13 apreldan beri OzR IIV JIEBBga qarashli 1-sonli tergov hibsxonasida saqlanmoqda. Ular sudga maxsus mashinada olib kelinmoqdalar va sud jarayoni davomida panjara ortida otirmoqdalar. Qolgan 4 nafar ayol Anipa Ergashaliyevna Turdixodjayeva, Gulchehra Abduraxmanovna Togayeva, Munira Tuxtamuratovna Xujanova, Aziza Zokirovna Nishonboyevalar oz uylaridan qatnamoqdalar.

Sudda 2007 yil 4 iyul kuni guvohlar Xosiyat Bakimaxamatovna Shermatova, Dilobar Yoldoshevna Yoldosheva, Muqaddas Latipovna Valiqulova, Ozoda Azimovna Giyosova, Saida Mirsagatovna Otaqoziyeva va yana bir ayol (u oz ismi-sharifini juda sekin aytgani uchun kamina yozib ola olmadi), 5 iyul kuni Shahodat Hamidovna Xolxojayeva, Ogiloy Akramovna Mirzayeva, Dilafruz Abduraxmanovna Abduraxmanova, Rano Sultonxojayevna Axrorxojayeva, Muhtaram Abdunabiyevna Axmedova sozga chiqdilar va guvohlik korsatmalarini qisqacha berdilar hamda savollarga javob berdilar.

6 iyul kungi sud majlisida Toshkent viloyat prokurori yordamchisi Rustam Shoxnazarov sozga chiqib, 4 nafar ayolga besh yildan, yana 4 nafar ayolga 3 yildan umumiy tartibli koloniyaga qamash haqida taklif qildi. Songra sudya advokatlarga soz berdi. Advokatlar sud jarayonida ayblanuvchilar aybi oz tasdigini topmagani, hisobotlar va badal pullarini yigish otkazilmagani, bunga doir birorta isbot qiluvchi materiallar yoqligi, bular 3-4 kishi bolib yigilishib, qamalgan erlari, yaqin qarindoshlari haqida sozlashganlari, birgalashib Quron oqiganlari, nomoz oqishgani, davlatga qarshi suhbatlashmaganlari, birorta faoliyat olib borishmagani haqida gapirishdi. Davlatga qarshi suhbatlar, faoliyat sud jarayonida oz tasdigini topmagani, ular qaysi yoshni yomon yolga boshlaganiga doir birorta isbot, guvoh yoqligini, bular kop bolali onalar ekanligi, ular tashkilotga qatnashishadimi, yoki oz bolalariga qaraydilarmi, deb savol qoydi advokatlardan biri, ular Hizbut-tahrir partiyasiga azo bolmaganlari va qasamyod qabul qilmaganlari, shuningdek birorta guvoh Hizbut-tahrir partiyasiga davat qilganligi haqida korsatma bermagani haqida sozladilar. Ayrim advokatlar dastlabki tergovdagi ayblar sud jarayonida oz isbotini topmagani takidlashdi va oz himoyasida bolganlarni oqlashni sorashdi. Bazi bir advokatlar oz himoyasidagi fuqarolarni ozodlikdan mahrum qilish bilan bogliq bolmagan jazo bilan chegaralanishni suddan soradilar.

Sudya advokatlardan keyin sozlash navbatini, yani oxirgi sozni gapirish uchun ayblanuvchilarga berdi. Ulardan aksari yosh bolam bor, qilgan ishimdan pushaymonman, kechirishlaringizni sorayman, shartli jazo bilan chegaralanishlaringizni iltimos qilaman degan gaplarni aytdilar.

Sudya dushanba 9 iyulga qadar tanaffus elon qildi. 9 iyul kuni sud hukmi oqilishi kutilmoqda.
Tergov aybnomasini oqib, kamina sudlanuvchi ayollarga juda rahmi keldi, rejimga nisbatan nafrati yanada ortdi. Axir sudlanuvchi ayollarning otalari, aka-ukalari, turmush ortoqlari kop yillarga qamab yuborilgan, bayzilari esa qamoqxonada vafot qilganlar! Rejim bazi no0mozxon oilalarni butunlay tugatish yolidan borayotganga oxshaydi. Yaqin qarindoshlarini qamab bolgan rejimning kuchishlatar organ xodimlari endi birgalashib Quron va nomoz oqiganlari uchun bu ayollarni OzR JKning 244-2-moddasi boyicha ayblar elon qilib, kop yillarga qamab yubormoqchilar.

Kamina fikricha aksar sudlanuvchilarga shartli jazo berish bilan cheklanadilar. Bunga ayrim sabablar bor, bu haqda keyingi maqolamizda hukm oqilgach yozarmiz, Xudo xohlasa.

P.S. Kamina oziga qarshi kuchishlatar organlarning Toshkent shahar tashkiloti xodimlari tazyiq va provokatsiylar uyushtirayotgani haqida dastlab [5]-maqolada yozgandi. Muallif Toshkentda alohida kvartirani ijaraga olib yashamoqda. [5]-maqola chiqqanidan ikki hafta otgach uy bekasi kaminaga kvartira uchun bundan buyon 60 ming som orniga 100 ming som tolashi va 4 (!) oy uchun avvaldan haq tolashi kerakligi haqida aytdi (avval har oyda 60 ming som berib kelgan kishi birdaniga deyarli 7 marta kop, yani 400 ming somni tolashi amru maholdir). Kamina 13 maygacha eski narxda 60 ming som toladi. 13 maydan keyin vaziyatdan chiqish yolini va yangi kvartira izlay boshladi. Kamina qarzga botib bolsada, 14 iyun kuni uy egasi yashayotgan Qibray tumanidagi uyiga borib 100 ming som berib keldi.

[5]-maqolada yozilgan Shikoyat xati Ozbekiston rahbarlariga 2007 yil 13 aprel kuni jonatib yuborilganligiga qaramay birorta javob kelmaganligi va militsiya xodimlari tomonidan tazyiqlar davom etganligi, hatto kuchayganligi sababli kamina oxirgi yarim yilda bolgan tazyiqlar haqida oltita shikoyat yozib, Ozbekiston rahbarlariga, xalqaro tashkilotlarga, Toshkentdagi elchixonalarga jonatdi va bu haqda [6]-[7]-maqolalarida yozgan edi. Shu tazyiqlardan oxiri 2007 yil 24 iyun kuni bolganligi [6]-[7]-maqolalarda takidlangandi.
Kecha 6 iyul kuni muallif saytga [8]-maqolani jonatib, ushbu maqolaning boshlangich qismini yozib, uyga soat 21.00 larga yaqin qaytdi. Soat 21.30 larda uy bekasi telefon qilib, uni organ xodimlari Qibraydan Toshkentga chaqirtirishgani, soroq qilishgani va shu sababli zudlik bilan kvartirani boshatib qoyishni talab qildi, 7 iyul ertalab mahalla qomitasi azolari bilan kelib kamina narsalarini kochaga chiqarib tashlashi haqida aytdi. Kamina 7 iyul tongda turib, eshikka quyidagi mazmunda xat qoldirdi: 7 iyul kuni boshqa kvartira topib, 8 iyul kuni kochib, 9 iyul kuni kechqurun kvartirani va uning kalitlarini topshirmoqchiman. Muallif bu haqda soat 8.00 larda uy egasining ukasiga telefon qilib ham aytdi. Kamina Toshkentdagi Amir Temur xiyoboni yaqinidagi kvartira bozoriga kelib ijaraga kvartira izlay boshladi.

Uy bekasi 7 iyul soat 9.00 larda kvartira bozoriga kelib kamina bilan uchrashdi va 6 iyul kechqurungi voqealar haqida qisqacha gapirdi. Uni Milliy xavfsizlik xizmati va militsiya xodimlaridan 4 kishi ortaga olib, unga qattiq-qattiq gapirishgan. Ular uy bekasidan kamina Sh. Ahmadjonov 24 iyundan beri bu uyda Fargona yoli kochasi, 101-uy, 65-xonadonda yashamayotgani haqida tilxat yozdirib olishibdi. Uy bekasi kechasi taksi kira qilib, anchagina xarajat qilib, Qibrayga yetib boribdi. Kamina uy bekasiga bunday dedi: Axir osha MXXchilar bevosita menga gapirishsa bolmaydimi? Agar men qonunni buzgan bolsam olib borib qamab qoya qolishsa bolmaydimi? Ular men bilan uchrashishdan chochiydilar. Gaping bolsa kelib men bilan gaplash. Sizday ayolga zugum otkazib, bosim korsatishlari erkakcha ish emas!

Mening fikrimcha, ular uy bekasidan yozdirib olgan xat kabi xatlarni yana bir necha kishidan yozdirib olib, kamina 24 iyun kuni bu manzilda bolmagani va militsiya xodimlari mayor Odil Gofurov hamda kapitan Abdurasul Mamatxalikov bilan uchrashmagan, degan gapga olib borish niyatlari bor. Yani meni tuhmat qilganlikda ayblashmoqchi va shu yol bilan oz noqonuniy ishlarini, provokatsiyalarini bosdi-bosdi qilmoqchilar, hatto kaminaga qarshi birorta ish qozgatishlari ham hech gap emas, deb hisoblaydi muallif.
Aytmoqchidek, MXX xodimlari uy bekasini ortaga olib bergan savollari ichida kamina vahobbiy vahobbiy emasligi, yani diniy masalalarda ham savollar berishganini aytdi (hozirgi vaziyatda uy bekasidan bu soroq haqida batafsil sorash imkoni bolmadi). Bu endi muslimalar ustidan otkazilayotgan soxta sud ishi, unda kaminaning qatnashishi va bu haqda maqola yozayotganligi bilan bogliq faoliyatiga kuchishlatar organlarning dastlabki javobidir.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. Ozbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi: Ozbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1995-y., 1-son va undan keyin 24.06.2022-y., 03/22/780/0560-songacha bolgan 20 tadan ortiq ozgartirishlar va qoshimchalar bilan. Toshkent: NORMA MChJ, 2007. 352 b. (121-b.);
- www.lex.uz/docs/-111453 (www.lex.uz ).

2. . ! (Andijonda halok bolganlar royxati elon qilinishini talab qilamiz! Ozbek inson huquqlari himoyachilari Murojaatnomasi). www.centrasia.ru 20 2005 10:03 .

3. . (Ozbekiston muxolifati va inson huquqlari himoyachilari harakati orasidagi doimiy janjal foni (muhiti)). www.uzbekcongress.org 17 18 2007 ; www.centrasia.ru 18, 20 24 2005 .

4. . : . (Himoya sozi: Ruhitdin Faxrutdinov sudida advokat I.Mikulinaning chiqishi (nutqi)). www.uzbekcongress.org 2006.17.09.

5. . () (Ochiq xat (shikoyat arizasi)). www.uzbekcongress.org 2007.30.03.

6. . , , (Militsiya xodimlari oxirgi yarim yil davomida meni davriy ravishda tutmoqdalar, soroq qilmoqdalar, jinoiy ish qozgatish va hatto ruhiy kasalliklar kasalxonasiga tiqish bilan tahdid qilmoqdalar). www.uzbekcongress.org 2007.29.06.

7. . (Ozbek huquq himoyachilari inson huquqlari himoyachilarini qonunsiz tazyiq etishni davom ettirmoqdalar). www.centrasia.ru 30.06.2007 13:51.

8. AHMADJONOV Sh. Ozbekistonda tuman nomlari qanday ozgartirilgan edi? www.uzbekcongress.org 2007.06.07.

Email: havassh54@gmail.com

Shuhratjon AHMADJONOV. Sakkiz ayol ustidan soxta sud va kaminaga bolayotgan tazyiqlar haqida.
- www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6956887/ (www.liveinternet.ru " " () 2007 MAQOLALAR, , 2022.09.10);
- www.turonzamin.org/2007/07/08/sakkiz-ayol-ustidan-soxta-sud-va-kaminaga-bolayotgan-tazyiqlar-haqida/#more-2146 (www.turonzamin.org 2007.08.07).

2007 MAQOLALAR

(0)

(114-қ. 2009 3 ) Қ Ғ Ҳ

, 07 2022 . 12:42 +
ҳ Ҳ

(114-қ. 2009 3 ) Қ Ғ Ҳ

, ҳ ғ қ. [1, 325-.]
(1729-1797)
ISMOILBEYfoto1 (573x700, 110Kb)
. қ ҳ ҳ Ғ (1851-1914).

ҳ 20 17 , қ .

ққ . қ-қ . . ққ . , ғқ , қ . қ [2]- 20-24 ҳ , ҳ ҳ ғ қ қ.

1-. ҳқ ? ҳ ?

. қ . , ҳ ҳ . ҳ, , қ-ғ , қ , қ , ғ-қ ҳ .

Қ қ қ қ , . , , : . қ ҳ .

, ҳ ҳ ҳ ҳ қ . -, ҳ .

, ҳ . , 1405 , ҳ . 1409 . ғ ҳҳ (1376-1447) ғ Ҳ , ҳ . ҳҳ қ, қ ҳ ғ ғ [3].

қ, ғ ғ (1394.22.3-1449.27.10) 1409 ҳ қ . қ 1417 қ , 1424-1428 қ қ ҳ қ [4], [5]. ғ қ , ҳ ҳ . ғ ҳҳ , .ғ ғ . қ ҳ ҳ ҳ қ , .

1370-1405 ҳҳ 1409-1447 ҳ қ ҳ, ҳ ҳ қ қ . 1447 ҳҳ , , ғ ғ қ қ [4]. Қ қ 1449 27 ғ , - ҳ . ҳ ғ , қғ қ, қ . ғ , Қ ҳ , .

1018 қ ғ 200 , 1648 [6]. 1665 ғ ҳ ҳ ҳ қ-қ [4]. ҳ . .ғ ғқ қ қ ҳ .

ҳ қ , , . қ , қ, , қ ққ.

қ, қ қ- Ғ (, 1851-1914) . -ҳ 19- қ ҳ ҳ ( ).

ҳ ҳ ҳ 1930- ( қ қ), ( қ ) қғ қ - .

, ҳ . , 1989 қ қ ҳ ҳ, ҳ ҳ .

, ҳ , қ ҳ , ҳ қ ҳ ҳ ққ , . ҳ , ҳ ҳ ҳ , ҳ ҳ қ

ҳ 21- қ - ҳ! қ 2000-2001 205 , қ ( қ ). қ , ҳ қ 1911 , 2001 150 . Ғ ғ.

ҳқ ? . - ҳ! Ғ ҳ, , ҳ қ қ қ қ ҳқ . ҳ ҳ 11 ҳ ҳ, .

қ 4-5 қ - , ҳ ғ қ, қ , , ҳ 21- ҳқ .

, , қ ҳ қ ҳ қ, ҳ қ қ қ ҳ , , қ , қ 12- ҳ . қ , , , қ қ қ , , ҳқ . қ қ , ққ, , қ ҳ , қ .

19- ҳ , 20- ҳ ҳқ . 21- ҳ .

қ ҳқ ҳ ққ . 2001 22 , . Ғ 150 қ - (, , ҳққ қ) қ. . - , .

қ қ , қ . қ қ қ қ қ қ қ . 2001 30 , ҳ Ҳ қ қ . , 76 Қ ҳ , қ! ([7]-қ) - ҳ! қ қ . 2001 19 ҳ, Ҳ , , ҳ қ. - ҳ! қ қ қ . 2000 , 1,5 50-60 - , қ қ Қ ҳ , қ! 2001 19 ҳ Ҳ қ ҳ қ 15 қ ҳқ ҳ қ ( ҳқ қ [8]- 1- ).

2001 4 ҳ қ . , 3 қ () ( ) ҳ ҳ қ ҳ , , ғқ ҳ қ ҳқ . қ қ ҳқ [8]- 1- .

ҳ 2001 4 қ ққ, қ қ қ . , 2002 36 ҳқ ққ қ ([8]- қ).

- ҳ! 205 , қ. ҳ қ ( ҳ қ, қ ). қ ҳ ҳ Қ , ҳ қ қ. . Қ қ. ҳ қ . ҳ ғ, ҳ ғ қ (. Қ, қ ҳқ [9]-қ 1- ).

қ ҳ қ - ҳ! ққ, 2001-2003 , - . ҳ қ .

қ ҳ. қ ҳ қ . қ қ қ қ . қ қ .

қ - ҳ! ҳ қ.

ғ ! , ,
, қ.
-, -, ҳ -,
қ ғ .
, , , , , !
Ҳ, , ққ, , , қғ!
ғ
қ, , қ !
Қ
!..
қ, қ, !



Ҳ Ҳ 2000-2001 - Ҳ!

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
қ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1. Ғ - ҳ ҳ 7
2. . . . . . . . . . . . . . 14
2.1. ҳ ҳ (1875-1919) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
2.2. қ (1878-1931) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.3. (1886-1938) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
2.4. Ҳ (1861-1936) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
2.5. (1878-1934) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
2.6. (1878-1954) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
2.7. Ҳ Ҳ (1889-1929) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2.8. (1878-1937) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
2.9. עқ (1890-1941) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
2.10. բ (1896-1938) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
2.11. Қ (1894-1938) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
2.12. ҳ . . . . . . . . 50
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
3.1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
3.2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
3.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
4. қ қ (2001 , ..) қ ққ ҳқ ққ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
5. ҳ . . . . . . . . . . . . . . . . 65
6. ҳ ҳ қ . . 73
7. ҳ қ қ ? . . . . . 75
8. ҳ қ қ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
9. - ҳ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
9.1. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
9.2. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
9.3. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
9.4. , қ - . . . . . 93
9.5. - ҳ ҳ . . . . . . . . . . . . . . . 95
10. - қ қ қ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
10.1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
10.2. - . . . . . . . . . 99
10.3. ҳ, - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
11. - ҳ қ қ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
11.1. - қ ҳққ қ . . . . . . . . . . . 106
11.2. - қ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
11.2.1. ҳ , Ƣ ққ қ , қ қ қ ҳ қ ҳқ [10, 33-38-.]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
11.3. - қ . . . . . 116
12. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
12.1. 119
12.2. . . . . . 122
12.2.1. ҳқ . . . . . . . . . . . . . 122
12.2.2. ғқ қ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
12.2.3. ғқ , -ҳ 126
12.3. қ қ ғқ қ ҳқ . . . . . . . . . . . . . . . 128
12.4. ғ - қ [10, 137-141-.]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
12.5. . . . . . . . . . . 133
12.6. қ -ҳ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
13. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
13.1. ҳққ ҳ қ . . . . . . . . 138
13.2. ҳққ ҳ қ
ғқ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
13.2.1. ҳқ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
13.2.2. ҳқ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
13.2.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
13.2.4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
13.2.5. қ қ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
13.2.6. қ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
13.3. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
13.4. Ҳ қ қ қ ҳқ ҳ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
13.5. Ҳ қ , қ ҳқ ҳ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
14. ҳ . . . . . . . . . . . . . . . . 165
14.1. 165
14.2. - 171
14.3. Ққ (2001 , ..) қ қ ( ) - 181
14.4. - [11]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
14.5. 201
15. ҳққ ҳқ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
15.1. ҳққ .
15.1.1. Ϣ қ ҳ ҳққ .
15.1.2. ҳ ҳ ҳққ ҳ қ.
15.1.3. ҳ ҳққ қ .
15.2. ҳққ .
15.2.1. . ҳ ҳққ .
15.2.2. ҳққ () ҳ .
15.2.3. . ҳ ҳққ .
15.3. .
16. ҳ қ - .
17. - ҳ қ ҳ қ.
17.1. қ ҳ қ [8].
17.2. қ ҳ ққ [8].
17.3. ҳ қ ҳ қ.
18. ҳ қ ҳ қ.
18.1. қғ [12], [13].
18.2. қ ҳ ққ .
18.3. ҳ қ ҳ қ.
19. ҳ .
19.1. , қ ҳқ.
19.2. ҳ .
19.3. - қ .
19.4. . ҳ.
19.5. Қғ қ.
19.6. [2].
19.7. .
19.8. Қғ ғ [14].
19.9. Қ .
19.10. қ .
19.11. .
19.12. [2].
20. ҳ .
20.1. ғ қ қ.
20.2. .
20.3. .
20.4. .
20.5. ҳқ қ ққ қ.
20.6. ҳ .
21. , қ ғқ ҳ ҳқ .
21.1. .
21.2. қ ҳқ.
21.3. .
Ѣ .
1-. ғ қ .
2-. ҳ ҳ [8].
ҳ.
.
.



Ȩ

1. .. ( ). . 9-, . .: , 2008. 1056 .
, (1729-1797), .

2. . - ( ҳ қ қ). 1. http://turonzamin.org/2009/05/07/6690/#more-6690 (www.uzbekcongress.org www.turonzamin.org 7.5.2009); 2. http://turonzamin.org/2009/05/22/shuhrat-2/ (www.uzbekcongress.org www.turonzamin.org 22.5.2009); 3. http://turonzamin.org/2009/06/23/shuhrat-3/ (www.uzbekcongress.org www.turonzamin.org 23.6.2009).

3. . - http://uz.wikipedia.org/wiki/Temuriylar_davlati (www.uz.wikipedia.org . қ .)

4. . - http://www.zvezdi-oriona.ru/177267.htm (http://www.zvezdi-oriona.ru .)

5. (ғ ). - http://ru.wikipedia.org/wiki/_ (http://ru.wikipedia.org . ).

6. . - http://ru.wikipedia.org/wiki/ (http://ru.wikipedia.org . ).

7. ғ ( .). Қ ҳ қ! http://www.harakat.net/harakat.php?id_harakat=26 (www.birlik.net Ҳ , 2000 , 5-6-).

8. . , . - http://www.uzbekcongress.org/ddkitob/birlik.html (www.uzbekcongress.org www.turonzamin.org , 2007 ).

9. . ! .: , , . () . www.uzbekcongress.org/congress/arxiv.html (www.uzbekcongress.org ARXIV 8-15 2006 ).

10. Ҳ . Ƣ ҳ ғ. Ң . - http://www.uzbekcongress.org/ddkitob/sherkril.htm (www.uzbekcongress.org www.turonzamin.org 2009 1); http://yangidunyo.com/wp-content/uploads/2009/03/sherali-joraev.pdf (www.yangidunyo.com , 2009 16 ); http://www.himoyachi.ucoz.ru/news/2009-03-17-892 (www.himoyachi.ucoz.ru 2009 17 ).

11. . : ( қ). - http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1102976760 ( www.centrasia.ru 14 2004 01:26 ).

12. Ҳ . , !- http://www.uzbekcongress.org/congress3/dastur_muhokama1.html (www.uzbekcongress.org ARXIV , 2006.25.01; ġ Ҳ ҳ, 26.14.1).

13. Ҳ . ққ ҳ: ҳ ҳқ. http://www.uzbekcongress.org/congress3/shuhrat_yana_madhiya.html (www.uzbekcongress.org ARXIV 14.02.2006).

14. . - ( - ҳ ). http://www.centrasia.ru/news.php (www.centrasia.ru 27.04.2009 17:40).
http://yangidunyo.com//3685#more-3685 (www.yangidunyo.com 27.04.2009).

2009 3 . ҳ.

Ҳ . қ Ғ ҳ .
- www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6778261/ (www.liveinternet.ru " " () 2009 , , 2022.07.10);
www.yangidunyo.com/?p=4857#more-4857 (www.yangidunyo.com 2009.03.07).



2009 YILGI MAQOLALAR
MUXOLIFAT

(0)

( 46 22-25 2011 )

, 07 2022 . 11:45 +
ҳ

( 46 22-25 2011 )

17. ?

-, . . , .

-, .

-, . .

- . , .

, .

- : ? .

. . . . . . . ( .)

-, , .

-, , , , .

-, , , . [73] ( 13 32).

18.

: . . , . . . . .

. - .

. , - . .

. : , .

: , 2-3 . -.

-, , . . , .

-, , . : . , .

-, , , .

--------------------------------------------------

P.S. 1. , 23-24 2011 () . , - .

-, , .

, - , .

. , , .

-, 21 2010 . 12 .

( , . green card, United States Permanent Resident Card) , , , , [74]

16 . . . 26 2011 Application Support Center . . , - . 10 2011 . .

- . .

-, 15 2011 23 18 . . .

.

[75]-[76] . 2011 . .

: / . , ( ).

P.S. 2. , 22 www.muvozanat.info (. [67]), 24 www.turonzamin.org 25 2011 www.yangidunyo.com (. [69]).

13-14 .



1. . . : . .: - -, 1999. 496 .

2. . : ( : ). - http://yangidunyo.com/?p=364 (www.yangidunyo.com August 20th, 2007).

3. . .: , 1998. 784 .

4. : /. . .: ... .: - . . -, 1993. 431 .

5. -- ҳ - '' ҳ қ ( -- - ). - http://www.bbc.co.uk/uzbek/uzbekistan/2010/10/1010...point_faxriddin_xudoyqul.shtml (www.bbc.co.uk/uzbek/ 16 2010 - 20:46 GMT).

6. Ҳ . , (, ). - http://www.turonzamin.org/ddkitob/birlik.html ( www.turonzamin.org DOK kitoblari 2007 ).

7. . - http://uza.uz/ru/society/9154/ (www.//uza.uz/ru/ 21.01.2010).

8. (1921-21.01.2010). - http://www.centrasia.ru/person2.php?&st=1264168058 (www.centrasia.ru ).

9. . . . . 4. - http://www.eurasia.org.ru/archive/Uzbeks_book/04.html (www.eurasia.org.ru ).

10. . - " " . .. - http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1041783480 (www.centrasia.ru 19:18 05.01.2003).

11. . - http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%85%D0...%D0%A1%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%85 (www.ru.wikipedia.org/wiki/
).

12. . ( ). - http://turkiston.tv/?p=276
http://muhammadsalih.com/2010/07/19/%d1%81%d0%b2%d...0%ba%d0%b0-%d1%81%d1%86%d0%b5/ (www.muhammadsalih.com 19.07.2010).

13. . - http://www.centrasia.ru/person.php (www.centrasia.ru ).

14. . ɢ ( ). - http://qulnoma.files.wordpress.com/2010/03/muhammad-solih-yolnoma2.pdf (www.qulnoma.files.wordpress.com 2010 yil mart). ( 1999 , ..)

15. ( ) ( ( )). , , 25 1991.

16. . : ( : ). -
http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1109149980 ( 1-3. www.centrasia.ru 23-25 2005 );
www.turonzamin.org/congress/russian.html (www.turonzamin.org , 1-4, 2005 ).

17. . қ: ғ, қ қ қ , қ. (: , , , .) .: - . 1995. 452 .

18. : . :
http://muhammadsalih.com/2011/03/03/%d0%bc%d1%83%d...%bb%d0%b5%d0%bd-%d0%b8-%d0%b2/ (www.muhammadsalih.com 03.03.2011).

19. . . - http://muhammadsalih.com/2010/09/16/%d1%82%d0%b5%d...d1%80%d0%be%d1%81%d0%be%d0%b2/ (www.muhammadsalih.com/2010/09/16/ 16.09.2010).

20. Ҳ . ҳ ҳ ( ). - http://turonzamin.org/2006/08/12/muxolifat-tarixidan-lavhalar/#more-92 (www.turonzamin.org 2006.12.08).

21. Ҳ . ҳ 1993 ҳқ () ғқ қ ( 1993 ). - http://turonzamin.org/2006/08/19/muxolifat-tarixidan-lavhalar-2/#more-167 (www.turonzamin.org Muxolifat tarixidan lavhalar. 2006.19.08).

22. peoples.ru. - http://www.peoples.ru/state/politics/muhammad_salih/
http://muhammadsalih.com/2010/07/13/%d0%ba%d1%80%d...d1%8f-%d0%bd%d0%b0-peoples-ru/ (http://muhammadsalih.com/2010/07/13/ 2010.13.07).

23. . : . -http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1102976760 ( www.centrasia.ru 14.12.2004 01:26).

24. . (4-15). 4: : . - http://turonzamin.org/2011/02/26/sbornik-2/#more-13944 (www.turonzamin.org 2011.26.02).

25. Ҳ Ҳ ғ (ҳ .). Қ ҳ қ! ( , !) http://www.harakat.net/harakat.php?id_harakat=26 ( www.birlik.net Harakat, 2000, 5-6).

26. Ҳ Қ Ҳ . ҳ ғ қ. Ҳ. .: , 1991. 304 .

27. 3600/01. 184- (3600/01. 184 . 3600/01 19 2001 .)

28. Ҳ . , (, ). - http://www.turonzamin.orgddkitob/birlik.html ( www.turonzamin.org ( ӻ 2007 ).

29. қ ( ). - http://archive.muslimuzbekistan.com/uzb/uznews/2002_08/uznews15082002.html (www.archive.muslimuzbekistan.com/uzb/ 2002 15 ).

30. 5- .
- Uzbekistan ERK
- http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1066861080

31. : ""! - http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1067031480 (www.centrasia.ru 25.10.2003).

32. : . - http://www.fergananews.com/article.php?id=6944 (www.fergananews.com 19.04.2011).

33. . - http://www.uznews.net/news_single.php?lng=ru&cid=30&sub=top&nid=17111 (www.uznews.net 05.05.2011).

34. . - http://www.uznews.net/news_single.php?lng=ru&sub=top&cid=30&nid=17239 (www.uznews.net 20.05.2011).

35. () . - http://www.centrasia.ru/person.php (www.centrasia.ru ).

36. ҳ Ϣ ( ) / : қ. , 1995. 174 .

37. Ҳ . Ƣ ҳ ғ ( ( ) ). - http://www.uzbekcongress.org/ddkitob/sherkril.htm ( www.turonzamin.org ( ӻ) 1 2009 );
http://yangidunyo.com/wp-content/uploads/2009/03/sherali-joraev.pdf (www.yangidunyo.com , 2009 16 ) ( ( )) 16 2009 );
http://www.himoyachi.ucoz.ru/news/2009-03-17-892 (www.himoyachi.ucoz.ru 2009 17 ).

( . 2008 www.uzbekcongress.org . , , .
www.yangidunyo.com 2009 , . , .)

38. Ҳ . 1990 - қғ ( - 1990 ). - http://muvozanat.info/index.php?option=com_content...ion&layout=blog&id=3&Itemid=18 (www.muvozanat.info 28 April 2011).
http://yangidunyo.com/?p=18601 (www.yangidunyo.com April 30th, 2011).

39. . . - http://jahonnoma.com/1-2/ (www.jahonnoma.com ).

Jahangir Mamatov. - http://en.wikipedia.org/wiki/Jahangir_Mamatov (www.en.wikipedia.org/wiki/ From Wikipedia, the free encyclopedia).

40. ( ). - http://jahonnoma.com/1-2/ (www.jahonnoma.com ).

41. Ҳ ҳ: . - http://jahonnoma.com/2007/12/01/1-3/ (www.jahonnoma.com 01.12.2007).

42. . - http://www.centrasia.ru/person.php (www.centrasia.ru ).

43. қ Ϣ ( ). http://www.bbc.co.uk/uzbek/uzbekistan/2010/11/101122_cy_abdumannob_pulat_died.shtml (www.bbc.co.uk/uzbek/ 22 2010 11:41 GMT).

44. Ҳ . ( ). -
http://muvozanat.info/index.php?option=com_content...-45&catid=31:general&Itemid=18 (www.muvozanat.info 2010.26.12).
http://yangidunyo.com/?p=16602 (www.yangidunyo.com 2011.13.01).

45. ., . : . 2 , .: , 1997-1998.

46. Ҳ . ( 2006 қ қ ) ( - ( 2006 )). - http://turonzamin.org/2011/01/24/xazina1/#more-13463 (www.turonzamin.org 2011.24.01).

47. Ҳ . қ ( ). - http://yangidunyo.com/?p=17018#comments (www.yangidunyo.com 2011.30.01).

48. Ҳ . қ ( ). - http://yangidunyo.com/?p=17045#more-17045 (www.yangidunyo.com 2011.31.01).

49. Ҳ . ( - ( 2006 )). - http://yangidunyo.com/?p=17133#more-17133 (www.yangidunyo.com February 6th, 2011).

50. Ҳ . ̢ 2002 ҳ ( 2002 ). - http://yangidunyo.com/?p=17286 (www.yangidunyo.com February 12th, 2011).

51. Ҳ . ( ( )). - http://yangidunyo.com/?p=17352#more-17352 (www.yangidunyo.com February 16th, 2011).

52. . .., .. . , 2004. - http://www.akadmvd.uz/files/bibl.htm (www.akadmvd.uz , . 81).

53. Foreign Policy ҳ қ (Foreign Policy ). http://www.bbc.co.uk/uzbek/world/2010/06/100630_cy_foreignpolicy_dictators.shtml (www.bbc.co.uk/uzbek/ 30 2010 12:29 GMT).

54. Newsweek. - http://ru.wikipedia.org/wiki/Newsweek (www.ru.wikipedia.org ).

55. Newsweek: , . - http://www.uznews.net/news_single.php?lng=ru&cid=30&sub=hot&nid=17205 (www.uznews.net 17.05.11).

56. қ ( ). - http://www.ozodlik.org/content/article/24178582.html (www.ozodlik.org 18.05.2011).

57. .
http://uzbekistanerk.com/rus/?p=2866 (www.uzbekistanerk.com "" ).
http://turkiston.tv/2011/04/15/%d0%b7%d0%b0%d1%8f%...d0%b7%d0%b1%d0%b5%d0%ba%d0%b8/ (www.turkiston.tv/2011/04/15/ turkiston.tv, 15.04.2011).

58. .
http://yangidunyo.com/?p=18329 (www.yangidunyo.com 17.04.2011);
http://turkiston.tv/2011/04/15/%d0%b7%d0%b0%d1%8f%...d0%b7%d0%b1%d0%b5%d0%ba%d0%b8/ (www.turkiston.tv/2011/04/15/ turkiston.tv, 15.04.2011).

59. : . - http://www.fergananews.com/article.php?id=6944 (www.fergananews.com 19.04.2011).

60. (). - http://uzbekistanerk.com/rus/?p=2871 (www.uzbekistanerk.com "" ).

61. қ Ҳ Қ ( ). - http://www.jarayon.com/index.php?option=com_conten...47&catid=54:habarlar&Itemid=70 (www.jarayon.com 25.05.2011).

62. " , ...". " ". - http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1306467660 (www.centrasia.ru 07:41 27.05.2011).

63. . - http://www.uznews.net/news_single.php?lng=ru&sub=hot&cid=30&nid=17275 (www.uznews.net 25.05.2011).

64. -. - http://uzbekistanerk.com/rus/?p=2900 (www.uzbekistanerk.com/rus/ 2011.26.05).

65. . - http://www.fergananews.com/news.php?id=16784&mode=snews (www.fergananews.com 26.05.2011).

66. . - http://www.fergananews.com/news.php?id=16783 (www.fergananews.com 26.05.2011).

67. . . -
http://muvozanat.info/index.php?option=com_content...-03&catid=31:general&Itemid=18 ( www.muvozanat.info 22.05.2011).

68. . ( ). - http://muvozanat.info/index.php?option=com_content...g&id=3&Itemid=18&limitstart=22 (www.muvozanat.info 29.04.2011).

69. . . - http://turonzamin.org/2011/05/24/oshibka/#more-15078 (www.turonzamin.org 24.05.2011).
http://yangidunyo.com/?p=19378 (www.yangidunyo.com 25.05.2011).

70. 16 1999 . - http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%80%D1..._1999_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0 (www.ru.wikipedia.org/wiki/ ).

71. . - http://www.uznews.net/news_single.php?lng=ru&sub=top&cid=3&nid=16648 (www.uznews.net 15.03.2011).

72. : 2007 (: 2007 ). - http://uzbek.fergananews.com/article.php?id=1208 (www.uzbek.fergananews.com 20.01.2008).

73. . . 1 (1-13-). - http://yangidunyo.com/?p=15058 (www.turonzamin.org 30.09.2010) ( )

74. . - http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0 (www.ru.wikipedia.org/wiki/ ).

75. Ҳ . Қ 1,5 ғқ ( 1,5 ). - http://yangidunyo.com/?p=14737#more-14737 (www.yangidunyo.com 2010.10.09).

76. . . - http://turonzamin.org/2011/02/21/shuhrat-5/#more-13876 (www.turonzamin.org 21.02.2011).

77. ҳ Ϣ: ғ Қ ғ ( : ). - http://www.harakat.net/el_news.php?id=4572&from=3810 (www.harakat.net HARAKAT XABAR AGENTLIGI - 25 January 2010).

E-mail: shuh5454@safe-mail.net

22-29 2011 .

, .

-----------------------------------------------

2. says:
May 26, 2011 at 1:25 am
! . - , .
.

1. ҳ ҳ says:
Your comment is awaiting moderation.
June 3, 2011 at 11:09 pm



ҳ . () . қ қ .
, ҳ ҳқ қ қ . ҳқ . .

қ қ қ ҳ . қ қ , ҳ қ ҳ, қ 20-30 қ , ҳ ( 20-30 ҳ қ ). ҳ , қ. .
, ҳқ қ ғ . ҳқ қ қ . , қ 4.9- ҳ ҳ ҳқ қ қ ғ қ қ қ .

19. . . http://muhammadsalih.com/2010/09/16/%d1%82%d0%b5%d...d1%80%d0%be%d1%81%d0%be%d0%b2/ (www.muhammadsalih.com/2010/09/16/ 16.09.2010).

.
. .
, .
. 3

( , 4-
. .
.
. , ..)

Ң, қ қ ҳ қ қ.

, қ қ ҳ ҳқ .

, ҳқ ҳ 3 ҳ қ.

қ қ қ ҳ қ ҳ қ, .
2011 3 , 19.10.
Қ, ҳ.
Reply
.
http://yangidunyo.com/wp-content/uploads/2011/05/OSHIBKA97.pdf (www.yangidunyo.com 2011.25.05).
--------------------------------------------------------

45. . ( ).
- www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6963252/ (www.liveinternet.ru " " () 2011 YILGI MAQOLALAR, MUXOLIFAT, , 2022.07.10);
- http://muvozanat.info/index.php?option=com_content...-03&catid=31:general&Itemid=18 ( www.muvozanat.info 22.05.2011).
http://pravozashitnik.at.ua/news/2011-05-22-1950 (www.pravozashitnik.at.ua 22.05.2011, ).
http://turonzamin.org/2011/05/24/oshibka/#more-15078 (www.turonzamin.org 24.05.2011).
http://yangidunyo.com/?p=19378 (www.yangidunyo.com 25.05.2011).

2011 YILGI MAQOLALAR
MUXOLIFAT

(0)

( 5 46 22-25 2011 )

, 07 2022 . 11:25 +
ҳ

( 5 46 22-25 2011 )

13.
2011MUXOLqurulFOT1 (500x355, 53Kb)
6. . , 23 2011 . [61]

23-24 2011 - , " 13 ". , , ( ) - , ʻ [62]

www.uznews.net (. [63]). 13.1 . .

, - . 14-.

13.1. UZNEWS.NET:

, .

, 24-25 (23-24 , ..), .

.

, , , , 1990 , - 1991 , - 2005, .

. , , . , , , - .

, .

, . !, - .

, , , - , (), , , .

, : .

, , , , - .

, , - Rue89, , .

() , , .

, , , , .

, , - , 1979 , .

, ?

, 20 , , .

, - , - , , ?

.

, , , , [63].

13.2.

:

, . a .

, e, , . , .

20 , . .

( ) . . - 20 1990 . , . . . 22 , , . 5-6 , . , . - .

" " . . (). , . , .

, . : "", , . , .

, , . . , , , . , , , . a , . , .

a . , , . . , a - . , .
. 13 .

2005 , . .

, . , , .

.

, . , - .

. . . . o, .

. , .

, .

:

, - - ., e " " (. 5:39).

, . , .

" " , .

" ". ı .

- ., " " , .
, , , , 80 , .

- , - " " .
.

, ı " " . o . : , !

, , , , , .

, e : " , , " (. 25:22).
. " ?" : " , (" ", 14,34);
, .

: " , - ; , - " (. 17:26-28).

(..) : " . , , . , . , . - ".

" " - " " .
, .

, , " ".

- - , " ".

, - . , ; , .

?

, .

" . , ".

, 22 . . , - .

. , , . , . , , . , .

, , . , , . , , , - [62]

13.3. -:

() 13 .

.

. o , , , , , 1990 , 1991 , 2005 , , . , .

:

1. , .

2. .

3. , .

3. .

, .

!

()

24 2011
[64], [65]

13.4.

1. o - , , , , ;

1990 , 1991 , 2005 , , .

, .

.

, , , .

, . , !

2. () . ʻ [66]

14.

14.1.

, , , 14 . 2011 . 4 22 2011 www.turonzamin.org www.yangidunyo.com www.muvozanat.info www.himoyachi.at.ua .

!

23-24 2011 ().

. .

. (). .



, - . , www.muvozanat.info 22 2011 (. [67]).

, 22 2011 , . [68]. 24 2011 www.turonzamin.org (. [69]).

-, - . () .

-, , , . 20 . , .

, , [68] .

қ ҳ қ , қ, қ , , қғ ҳ ғқ. Ҳ, қ қ қ қ, қ Ҳ қ [68]

, , , : . , ( , ..), [68]

, , . : ( ) 16 1999 [70] 12 . 12 2011 12- (!) , . [71]

-, . , ().

-, , . 16-17. [67], [69]

14.2.

: . , 20 , . , : - , , , , ; 1990 , 1991 ( 17 1992 , ..) , 2005 , , (. [66]).

.

. , , .

, , 20 , .

: . , ().

, (. 13.3).

16-17.

15 .

15.

. 30 1938 , 73 . () 13 . , . , 73- .

, , . . . .

? 20 , , ?!

, . : ().

, . : ().

























---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. 20 . . .

1. (). . 20 . [72].

. . , .. 20 .

16. ?

(), . 2.













-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. () - . [64].

2. (), . . , . - ..


2011 YILGI MAQOLALAR
MUXOLIFAT

(0)

( 4 46 22-25 2011 )

, 07 2022 . 10:48 +
ҳ

( 4 46 22-25 2011 )

7.
ABDUMANNOPpulatFOTO1 (512x288, 48Kb)
5. [43]


/POULATOV Abdoumannob Kayum/
[16.12.1951 - 21.11.2010]

, 9-10 " ".

( 1974 1979, : 1977-978).

(, 1974), (, 1969-73). - (, 1979).

() ( 1991 1993).

, ( , 1981 1991).

( 1979 1981.)

1991. 2001. - ().

(11 1988.). 1996. .

1992-2001. , 3-8 .

1992 ., , , . , . . , 3 " ", .

1996 98. . ( 6 ), .

1993. , , . 2001. . (1993 .).

75 ( 3 ), , 35 1 - .

, .

21 2010 ( (), ..) [42]

www.muvozanat.info 26 2010 www.yangidunyo.com 13 2011 (. [44]).

. . .

, .

8.

. : , , , , , , , , .

, , .

.

9.

() , . , , ( 5-9 ) .

1 1991 , . 26 1991 - () [45, .1, .5].

180 120 . . , () . .

[46]-[51] , . . .

1- , () .

.

67. :

- - , , , , , , , ;

- , ;

- , , - , ;

- , ;

- - , ;

- ;

- , , , , ;

- , , , , , , , ;

- , , , , , , ( , , ), , , , , , ,
, , , ;

- , , , , ;

- , , , , , , , , ;

- , , , , , , , , , ;

- , , , , ;

- , , , , , , [52]

, .

10. ?

, , ?

, () .

. . 22 .

22 , .

. .

, .

. (19.02.1940 21.12.2006), ҳ . ҳ .

- Foreign Policy ( ). 2010 23 . ҳ 2010 , - [53].

Newsweek ( , 3 160 [54]). 2011 10 . ҳ , - . [55], [56]

11.

, . , .

, , . , .

: .. , .


12.

- 23-24 2011 () (). . .


12.1.

15 2011 .



. , , . , - .

a .

, , , . , !

. a .

, .

13 () .

, . , , .

oe - !

e () [57]

15 2011 (. [58]). 19 2011 www.fergananews.com [59].

12.2.

()

, , , , ( , 10 1948 )

.

!

*.

, , , oa . , 2005 , , , , . , , .

* , , , , . , , , , , , . , . , .

20 , . . . , , , .

. , , , , . , , , . !

- ?

, , !

, , . , , .

- ?

, . 159 , .

, , , .

, , . x , . , .

?

, , , .

, . , .

, 10 1948 , , , , , ,

. , . .

.

e , , .

.

. , , , . . , .

, .

.

: , , , .

, , . , . oo, . , .

, . .

, . .

, .

, , , .

. , , , . . , , . .

, .

, :

- .

- . . .

, , , .

, - , , , .

, .

, . . , , .

, .

, .

e () [60]




12.3. UZNEWS.NET:

Uznews.net - , .

, , 2- 4 , , - (), - 20 .

, - , 13 2005 , , .

, 22 , 1989 , .

, , - , - , .

, , , , , .

, , .

, , .

, , , , - .

, , - .

, , : 13 2005 , , .

, , - .

.

, , , .

, , , .

- , , - , - . Facebook, .

() .

, , , , .

- , , - , , .

, , , , [33]


2011 YILGI MAQOLALAR
MUXOLIFAT

(0)

( 3 46 22-25 2011 )

, 07 2022 . 10:39 +
ҳ

( 3 46 22-25 2011 )

4.19. 2010 : 4- ”

. ( 2010 , ..) , 4- [12]

, . , 4- .

4.20. 2011 :

2011 13 .

- , 13 . 13 2009 , - (: ) (). , 13 , , . , 13 [32]

, .

, , 2- 4 , , - (), - 20 [33]

23-24 2011 , , .

(), , 24 26 .

, , 50 .

.

, , , .

, , , .

. , Facebook, , , - , 1993 .

, . , , -

, , , .

, , , : , .

. , , , , , [34]

.

4.21.

, . , , . , , . . [15]

. . . [15]

5.
ABDURAXIMpulatFOTO1 (90x120, 3Kb)
3. [35]

www.centrasia.ru

()
/POLAT Abdurahim/
[07.11.1945 - ..]

. .

1962 . . 1968 .

. 1973 . .

1973-1991 . . . 1980 . ( , ..).

1984 . .

1989-1990 . .

1988 .: , 1988 . "". 28 1989 . (, ..) "", 1990 . - .

1990 . "". . 1991 . - . 29 1992 . "" . ( , ..).

18 1992 , .

"" . V "" 1992 . . "", , .

1992 . . , 6 .

1996 . . ( ).

1998 ( , ..).

- . [35]

( ), 1995 ().

7 1945 ( , ..) . ( 1992 ). ( , 1999 , ..).

1962 . , 1968 . .

1991 . 1973 , 1984 . 1977 , 1990 .

, . - 1990 .

1990 .

11 1988 (, ..). 1 1988 , 28 1989 . 19 1989 .

16 1989 , 1980 .

, . 27 1990 .

20 1990 , . .

1-3 1990 . , .

1990 . ( ) . , .

7 1990 , - .

, 25 1990 .

2-9 1990 . .

1991 , , .

1991 60 . .

16 1992 .

4-7 1992 - . .

29 1992 , . , .

12 1992 .

25 1992 (-) , 30 1992 .

7-9 1992 .

18 1992 . . , ( , , ..).

2-3 1992 2- .

18 1992 .

21-23 1993 .

15-18 1993 () . ?.

3-4 1993 . .

, [36, 60-62-.]

1998 . 20 2011 , .

. .

20 , .

. , [37] 17 (12.04.1947).

[38] 1990 . - 1990 .

, . .

6.

1 (463x700, 43Kb)
4. [39]

- , , . ( ).

1 , 1955 , , .

, 4 . .

24 1972 . 1973 1979 . 1981 . .

1973 .

1974 1979 .

1979-1981 ., , , .

1981-1982 . , .

1982 1985 , (). . 1 , 1984 .

1985 1990 . , , . , , , 525 , .

, , , .

1990 , . 293 .

1991 1993 , .

() , , , .

20 1990 , , , , .

, , .

, , c . - .

- , . .

17 (-, 20-21 , ..) 1991 , , .

, .

1991 7- , .

, , . - . .

, , (17 , ..) 1992 , , . !

, , 28 1992 .

, . . .

( ) . , , 1994 .

6 , 1993 . . , , , .

3 1993 , , .

7 1993 (, ..) .

13 1993 . , , . ( 16- , ..) , .

. .

21 1993. , , , .

, , , , , , , .

17 1993 , .

. . . , . 1994 2- .

1993 1994, - , , . .

, , , . 1994-1998 , Turkiye (), ().

, - Қғ (, ), . - , , . . M .

1995 ( ), , , . - .

, - . . 1998 .

2000 , . 2001 .

(VOA) 1999 2004 . , 2001 , . .

2005 , . , 11 2005 . 25 2009 .

40 .

- www.jahonnoma.com www.turonzamin.org 2001 .

:

1. www.jahonnoma.com

2. : ʔ ()

3. : Soz mulki Jahongirligiga davogar, ( , , 1991 .)

4. : Otash qalb uchqunlari( , )

5. : , 11 2004 ( , )

6. , ,

7. : Ozodlikning olovli yollari( )

8.

9.

10. .

11. VOA (. Voice of America, . VOA) - (), 45 , , ..).

12. . VOA Tun in, 2000 , 4, 6, 6.

Premium Tun in



13. 30 , 2001 ( , BBG-IBB-VOA-=0-09287 5/30/2001)

14.
, BBG-IBB-VOA-=0-09394 8/21/2001)

15. : 2001; 2002; 2003; 2004

16. , , 2001

17. : , C, 2003

18. , C, 18 2001.

19. , , Xalq rodasi, Ozbekistn adabiyoti va sanati, 29 1990 . ( Ozbekistn adabiyoti va sanati)

20. , , Dr. Boymirza Hayit armugoni,( Dr. Boymirza Hayit armugoni)
, 1999, ISBN 975-78-15-3

21. , , Bir Turon yolchisi, , 1996, ISBN 975-7893-11-0 ( )

22. , , , 19 , 1995 .

23. .., . Ayblov fikri, 12 1994.

24. , 2000.

:

1.

2. Quvgin 1 ()
3. Quvgin 2
4. Quvgin 3

5. Oqsaroy sirlari ( )

6. Yarmi chin, yarmi ximchin ( , )

7. Yaqin moziy ( )

8. 220 latifa (220 )

9. Zehniyat jumbogi ( )

10. Ozligim ( )

11. Tarixni titratgan kunlar (, )

12. Panjaralar ()

13. Samarqand ()

14. Ozbeklar va Ozbeklar ( )

15. Islom lashkarlari ( )

16. Nurnoma ()

17. Vatan mansiz, man Vatansiz ( )

18.

19. (Allen J. Frank , 2002, Dunwoody Press, US ISBN 1-881265-88-9)

20. Shahidlar xiyoboni ( )

21. Shehitler Hiyabani, ( )

22. Qabohat eshigi ( )

23. Turkiyada tort yil ( )

24. Ikkinchi front ( )

25. Assassin ()

26. Ozodlik oson emas ( )

27. Aldarkosa taxtga minganda( )

28. Qatagon ()

29. - ( . 2005 Dunwood Press, US ISBN 1-931546-15-0) [39]

(. [40]).

30. ( ).

31. 2006 (-) (2006 . -).

32. (2007. -) ((2007 . -).

33. ( ) (. ).

34. ( , ).

35. 100 (100 ).

36. ( ).

37. ().

38. ( ).

39. ( ).

40. .

41. Uzbek Islamic Debates ( )

42. Comprehensive Uzbek-English Dictionary ( - ). [40]

57 . : . - .

, .

2005-2007 ( ) www.turonzamin.org. 48 , . .

-, , , .

: 4-5 ? (: , ). .

.

, , , . , , . .

, - - : 2011 www.jahonnoma.com www.turonzamin.org ( , . [41]).

, . .

73- .

. .


2011 YILGI MAQOLALAR
MUXOLIFAT

(0)

( 2 46 22-25 2011 )

, 07 2022 . 10:32 +
ҳ

( 2 46 22-25 2011 )

4.10. 1993 : 4- ʻ

29 1991 , 17 1992 . . , , . , .

4- . . . .

. 1993 - .

, 4- 25 1993 . , [20]-[21]. . [20]-[21] .

[21] .

.. , .

, . 4- - . .

4.11. 1993-1998 :

, , - , .
, ʻ . ( ). .

.

1994 . 2500 .

. [12]

1997 . , .

1997, , . .

. .

1998 . . . . .

. .

(1998 , ..) . ɢ ( ).

1998 , , ..
(1998 , ..) [12]

4.12. 1999 16 :

13 1999 .

, .
.

13, 14, 15 , , , . , , .

16 (1999 , ..) .

, , .

.

, 16 (1999 , ..) , , , [12]

: 16 1999 . , .

4.13. 1999 : ,

16 (1999 , ..) , .

. 15 (1999 , ..) (1954 , , ., 12 , ..) .

, 16 (1999 , ..) 2000 . : , ?

, . , , :

, , , .. ...

, , .

36 .
.

. , 1999 . [12]

30 2000 , . 15,5 [12]

4.14. 2000 :

- (, ..) , . . 3- , .

, , , . , . , .

2000 , , , . , , .

. . .

- , ?

- , , . , , : , . [12]

. , , o-. .

, , , . , , . -

, . .

. 4 . , . .

, - , , , , - - , : .

, , . [12]

4.15. 2001 :

28 2001 . . , - . : , . . 1991 .

2000 15,5 . , , . .

, 30 (2001 , ..) 40- .

: , . . , . , 41- .

. , , , . , , .

, . . , . , , . , , , .

. : , , . . . , , . (07.12.2001, RFERL, Jolyon Naegele).

- : ( ) , , . . (09.12.2001, New York Times)

10 2001 , . , , . (, 10.12.2001)

11 , 12 . , . 12 (2001 , ..) . .

14 2001 . , . , [22]

4.16. 2001 :

: . 28 10-14 2001 . 30 4 2001 . 3 2001 . .

3 2001 . [23]-[24]. .

2000 52- "Қ ҳ , қ!" (" , !"), . "" ("") 5 6 2000 , (. [25]). , , . 2000-2001 - 40-50 .

, - 11 2001 3000 . 2001 .

, , 5-10 [25].

30 2001 . () ., . .. , - ҳ! ( ! , , , () .

31 2001 .. . . . . .

. ( ), ..

[25] ( ) [26].

2001 . 45 , 180 , , -. . -, .

. ( ) , ( . ) . , . , ( , .).

. , .

, . 31 2001 - .

, , , , 1 2001 , . 27/62-7595 .

. .

( ) , 172, 173, 176, 180, 182



1. - . .

.

) , , ?

) , , , ?

) - ?

) , ?

) , , ?

, 3 [27, . 20]

. 1-134 1 2001 .

1) ;

2) , ;

3) - , () , ;

4) ;

5) .

. . , , , , [27, . 7-8]

, 1 [28].

7 2001 (1951-19.09.2009) 954 . 1-134 1 2001 . [27, .6]

. : .

, , . .

.

: - 5.00-5.30 , 6.30; , - 8.00; 600-700 - 10.30-11.00; - , - - 14.00 16.00; (1-1,5 ) , , - 18.00-19.00; - 19.30-20.00.

2,5 6 3 9-13 . , . , , , . , .

31 19 2001 . 19 - 13 , - 9 , .

. , . ( - , - , .) [23], [24]

, , 12 .

2002 [29]. - , , 5-10 .

19 2001 . . : " 184 15 ". 19 4 2001 15 . ( , , , 15- , .., 2011.27.03)

, . 3 2001 " " ( ). 1,5 ( , - 180 , - 35 ).

1,5 , (26.03.1938, "" ("") (15.05.1941, ). : , ( , 2001 , 2011.27.03, ..).

: " , - . ( ). , , ".

[26] 1992 5-6 . . , 848- :

() , ( : , ) [26, .113] [23], [24]

, . ( .) 2001 . 3 2001 .

- 16 1999 . , ..

: . ?

: . , ?

: . , . . , . . 35 . , . 35 .

8-10 , , ( ): . . . .

( ): 35 . . . -.

-, , -

-, , : .

: , . , (, . , ).

, , . .

, . .

, . 14 2001 ().

4.17. 2003 : 5- ʔ

22 2003 ( , , -, 28) "".

5- ʻ (. [30]). . [31].

. (17.09.1955), . 25 1993 4- . 8 1993 ( , , ). , .

. 1997-2008 . 2003 , . . . . , .

, ( ) , .

5- ʻ - .

4.18. 2009 : 13-ߔ

2009 . 13 , , : () [15]


2011 YILGI MAQOLALAR
MUXOLIFAT

(0)

( 1 46 22-25 2011 )

, 07 2022 . 10:20 +
ҳ

( 1 46 22-25 2011 )

4. ( )
1 (220x286, 14Kb)
2. , 2006 . [11]

20 2011 ( ).

: 1991 4 1993 () (), .. .

- , () --, - , - .

. - , .

, - () .

4.1.

20 1949 . , 10 . 1924 , . 1942 . . 43- , 44-, . 1946 . .

ɢ ( ) :

: , ? : . , .
- , , .

1966 . .

1967 . . , . , .

1968 . . , .

, .

, , , , .

, , . . : ? , . , , .

, , . , .

, , . . . , , , , .

, . .

. , , . , , . [12]

4.2.

( . " ") - - 1949 .

1966 .

1968 . ( , ..) 68-.

1975 .

1977 .

1977-79 .

1979-82 , , "".

1983-1987 "" , " " 1988 .

1985 , . . "" .
1988 .

"/" ( 1989 .). 1989 , , "/" ( . 1991 ).

1990 . 20 1990 .

1991 . 1- . 12.7 . .

, 1992 , , . , . " " - " ", .

1992 1993 . 1993 . " ". , , .

1993 .

. . . 1997 . " . , .". "", . - . ( 1999) 15,5 .

2001 . 15 . , . " " .

20 , . .

, [13]

4.3. 1988-1989 : .

., , 11 1988 : . , , .

ɢ ( ) .

, 11 (1988 , ..) . , - 15-17 .

: . , . : , , . . - : .

. , , .

, . - . , . , , . . .

, : , , , , . , , . , . , , .

, . . : - , . : , , , . .

, [14, . 57]

, - . . , .

2 . , ., , . . 1969 . . . . .

28 1989 . . [14] .

28 (1989 , ..) . , . (, ..) . .

() , . . [14, . 74]

: . . 2-3 , , . . . , , . . .

. . -, .. .

. , , ( 1992 ( ) ) , - 1988 50 . .

. . . , . .

. , , .


4.4. 1989 : ʻ .

. : .

. . . , . , .

, .. , [15] 1984 .

, , , . , . , , . , , .

, 1984 , , . , , . , :

- , ! !

, , , , - : , .

, , . , : , . , , .

, - . , .

.

-, , - , .

-, , .

20-30- , , , . - . , , - , ( VII 20- XX - ..).

- - , ,- . , , , .

: , , , . , , , .

, , . , : , , . , , .

, , , . , , . - [9]

.: ... , , . , 1989-1990 , 1- , 1991-1993 , 2- .

, - , .

-, . (!) [14], ( ).

4.5. 1989 : ʻ

- 11 1989 : ., ( ), . . , . .

- 15 . ( . [14, . 83-84]).

: , , - , .

, ( ).

4.6. 1990 : ʻ

. 1990 , 30 1990 () (). , , .

4.7. 1991 :

19-21 1991 , 25 1991 2- [14, . 111-114]). 5 1991 .

1 1991 , 29 1991 . 25 1991 . . 25 1991 . .. . .

20 1949 .

1968 1970 .

1970-1975 .

1977-1979 .

1988 .

1966 . ( 25 1991 , ..) 12 . , , , , .

1986 - . , , , , , .

. .

1990 .

. .

, [15]

[16], .

, 29 1991 - , () . () "" ( ). ( "".)

"" 3 1991 . "" , , - ( ) . ( ) 15 1991 .

"" . 1- "", ( 10 2001 ). . 15 , 15- , 12 [17, . 311] [16, 2]

4.8. 1992 :

1992 , . , , , , , . .

1992 .
, .

, . 1992 .

. , . . - 20 .

. .

, 12,7% . , 1 115 .

, ? .

.

5 1992 . , .

.

, .

, , , , . , .

. , , , .

.

, , , .

, 2 1992 , , . .

, . , , . , , .

, . .
: , ! 40 . . , .

, , , . : , , . .

, [12]

4.9.

: ? , ? ? ? , ?

: . . 1991 12,7 . 2 1992 .

(1992 , ..) ( , ..), .

, 1993 .

- . . ( ), , . , - .

-, , . . [18]

, , , . 1993 . , . , . . . . , . . 3 .

( , 4- . . . . , ..)

, (25 1993 , ..) . ( , ..) , . . . , . . [19]


2011 YILGI MAQOLALAR
MUXOLIFAT

(0)

( 46 22-25 2011 )

, 07 2022 . 10:12 +
ҳ

( 46 22-25 2011 )

: , . [1, . 392]
. (1753-1801)

.
1. .
2. : .
3. .
4. ( ).
4.1. .
4.2. .
4.3. 1988-1989 : ..
4.4. 1989 : ..
4.5. 1989 : .
4.6. 1990 : .
4.7. 1991 : .
4.8. 1992 : .
4.9. .
4.10. 1993 : 4- .
4.11. 1993-1998 : .
4.12. 1999 16 : .
4.13. 1999 : , .
4.14. 2000 : .
4.15. 2001 : .
4.16. 2001 : .
4.17. 2003 : 5- .
4.18. 2009 : 13-.
4.19. 2010 : 4- .
4.20. 2011 : .
4.21. .
5. .
6. .
7. .
8. .
9. .
10. ?
11. .
12. .
12.1. .
12.2. .
12.3. Uznews.net: .
13. .
13.1. Uznews.net: .
13.2. .
13.3. -: .
13.4. .
14. .
14.1. .
14.2. .
15. .
16. ?
17. ?
18. .
.



, (), 1987 (1962) (. [2]). , 24 .

24 . , - .

: , 20 , .

: , . . . , .

1997 . 14 . . . - , . .

, - .

1. Δ

, , , , (. metaphora , : , [3, . 406]).

( , , ), , , , , , . , [4, . 306]

.



11 (573x700, 161Kb)
: , , .

: . , . .

: ( , 20.12.1949), (07.11.1945), (01.09.1955), (16.12.1951-21.11.2010).

. .

, . , , .

2. : Ļ ӻ

, , (), 1987 (1962). 1988 730 (. [2], [5]).

, 11 1988 ( - ) (11.11.1941). . , 730 .[2]

. (). . [2]

. .. . . , 18 21 . [2] ( : 18 , 11 [6].)

: . [2].

.. . .

. . . . . . 4.3.

, . .

1988 . . 1990 .

(., . , 1).

3.

1 (250x339, 21Kb)
1. (1921-21.01.2010). , 2010 . [7]

, (1921-21.01.2010). .

2004 , , . . 13-14 2005 30 2005 (., , ., 17, . 9) . - 600 (14 ), 22 ( ) . , , . .

(19 2011 ) . 27 2008 , 12 2008 .

1988 : .

(06.06.1926-08.02.2006) 2001 : 155 (!) .

, , (1921-21.01.2010). .

.

( ) .

1941-1945 . 1950 ( ). 1953 , 1964 . 1962 . - , 1966 .

. 60- , , , - , - "".

. , , , .

. . " ", , "- ". [8]

, 11 1988 .

1989 . . . ..

. . . : ( , ..). .

. . . . , . , .

. : ?

. : (. , ..)

. : , қ ( , ).

. . . . ..

. - (, ..). , . . , . ( 1984 , ..).

.

( , ..) , . , , .

, . . , .

, , , . . , .



, . 2004 .

.. 1974 - ( ). , .

1975 - ( ) . 1975-77 -, 1977-79 . - .. . , .

. , 1977 .

. , .

, . ! .

. . , . . ., 4.3.

, - .

( .) 1996 ( ) .

. , , , - . , , , , ... [9]

2003 .

, "", - , . "?" . , . . , , , , . , . , , . , -, , .. " ", - .

, . , -. , - , , -, - . , . . , [10]

21 2010 . 25 2010 www.harakat.net ҳ Ϣ: ғ Қ ғ ( : , . [77]).

. , .

, ..

, , . 29 2011 .


2011 YILGI MAQOLALAR
MUXOLIFAT

(0)

( 17, 8-15 2006 ) ʻ :

, 28 2022 . 18:59 +


( 17, 8-15 2006 ) ʻ :

6. ʻ

1998-1999 ( () ) 200 400 , . , . - 1999 . , , , .

, 26 2005 . 12 - 27 1993 , 23 1994 340 2 1994 .

20 1950 . , 1984 . . 1990 , . 1990-1993 , (). 1990-1993 - . 1993 . , 5 . [16, . 26-27]

, 1993 340- , 1994 .

, 27 1993 18 () , . . . , , , . . . , 20 , . , . . , , , . , , - . . . - , , . . 20- , ( ).

: - , , . . . ( )! ! 28 () . , . . . . 29 , . , ( , ), 0,1 .

1 1993 . . . . 4- ( ), 23 . . , , . 23 . . , , , , , . , - .

3 1994 . ., : ? , . 28 1994 . , , . - , , , 5.06.94 23.06.94 .

11.07.94 . . , ? , 29 1993 . . , : . 62 ( , ), . 216-6 ( ), . 210 ( ). . 62 , ( , ..) .. , , . , - . . . , . , , ( ), . . . , , . . , , , . . . .

, , , 8 . . . . . , . , , . , , , .

18.08.94 . 216-6 210, . 62 - . , . . , , . , , , . . . . . . . , , , 2 6 ( . 210 2 . 216-6 6 .).

13 1994 , 4 . 27 1994 , 1 , , . , . 2 1994 . . , , , 130 . , , , , . . . . . [16, . 26-30]

, ( ) . .; ( ) , , , 2 1994 . [16, . 30]

2004 .. 4-, 2003 16 2003 , .. . . 9 2004 . . . .

.. 10 2004 - 10 . (1946 , , ()).

.. . 10 11 2004 . . : 4- , - 2003 .

[12] .

. , . ? , . , . [12]

, () . , , . , 2003 ( ) () 1- - () . . . . . . , - 1.

1 , . . 1. ..

. . , . . , . , ! : . ., .!

. 10 2004 , 5-6 . , . : , . . .

. .
. , . , , .. , [12]

. ? , , . . , .

. . . .

- , . , , : , , , . , , , , .

, , , -, . , , . , , , , . , , . .

, . , , , . , . .. , , - , . , [12]

. , , . , - 1992 , , . -.

-, , , . , ., , , . , , .

-, , . , , 41 () [17, . 173].

, . , ? , . . , 26 2005 6- .. . . , . , . . 26 2005 140 () [18, . 129-130] [19] . . .

. , ., - . , .

: 26 2006 11 , 6 - [20].

, , , . 1990- . 2005 , () 1991 ( ) 1992 , .. - ( ) www.uzbekcongress.org 12 14 2005 . . 1991-1992 , , .

, . , .

, 340- 1993-1994 , 183 26 2005 26 2006 . , . : 30 4 2001 . 40 10 , , . 1822 [21, . 1, . 288].



.
,
, ,
,

, , ,
;

: !

; , , !
, ,
, ,
, !..

7.

. ( , [3]).

2005 . . . - - . . () . . . . . 2 6 . , . ?, 2 6 [12]

MDS (Medical diagnostic statistical , : . , . , 110, ..) , . , , . , ( , , ..) 20 . . 10 . , .

, , . [12]

, . . 7 , , . , . , . , , . (stringer . , ..).

, . . . . - . ?

. . . . , , .

, , . , , . 2006 . , [12]

. . 10 . , . . . . . , . , , , .

, - . , , , . . . . , , . . , . . , , . .

, . , 20 [3]

, : .

, . , . , , , .! , (26.04.1876 11.11.1946) [22, . 2, . 474] .

. . : . ( 1929 ) , ! , . . , . , , - . : , , .

, [12]. , .

, , (28.09.2022).

8.

, [3] [12] () , . .

1. . 20 [3].
. . . , . , . . . .
- (1561-1626): , , . [1, . 247]

2. : . ( ), . -, . -, , 3-5 , , . -, () . ( 1952 , -. 1982-1984 , .. 1991 , 1991-2001 .) , . .,

3. , . . , 2001 2005 . . , 2001 - . 11 2001 , , , . . . , 3-4- . 7 .

4. 2005 , . , . 2005 . , 3 2005 , 13 2005 , .

5. . 2005 . . - 9 2006 [3] [12], , , .

6. , ? , , , . : ! ( !). , , , , 3-4 . , , , , . .
.

7. , : (), (), (), (), ( ), ( ), : ( : ).

. . ., , , - , , . .

, ( ) www.uzbekcongress.org , 10 2006 . .

8. : .? : , . , . () , , . , .

9. , 23 2007 . , , . , , , . . , . , 2007 .

10. 22 2006 . . : , , . -, -. , . . - .

, . , , . . , , . , , - , - .

26- , , , - . . . . 2001-2005 .

- , , , .

11. ( ), , , . , .. , . , (1928-1995): , [1, . 248].



1. . ( ) /. ... .: һ, 1999. 720 .
, (1816-1903) .
, (1831-1861) .

2. : . www.regnum.ru 9 2006 .

3. . www.press-uz.info 13 2006 .

4. . , ! ( , !). .: , 2000. 80 .

5. - ( ). www.ozodovoz.org 27 2005 .

6. ! . ( ққ ! .ҳ ). - http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1093401900 ( www.centrasia.ru 25.08.2004 06:45).

7. . . ( ҳққ ҳ ққ. Ҳ Ҳ ққ). - http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1117471800 (www.centrasia.ru 30.05.2005 20:50).

8. 7 2003 22.00 .

9. .. . . .: , -, 1996. 544 .

10. .. . 12 . . 3. .: , 1996. 352 .

11. . . - www.Zamon.info 3 2003 ; www.centrasia.ru 3 2003 , 00:26 .

12. : ( : , ). - www.uzbekcongress.org 12 2006 .

13. () 7 2003 7.00 .

14. () 30 2005 22.00 .

15. ( ). ( ). .: , 1998-2004. 80 .

16. (). 2 (1994 . 1995 .). .: , 1995. 163 .

17. . .: , 1995. 304 .

18. . .: , 1995. 320 .

19. : . .. www.centrasia.ru 2 2006 13:58 .

20. 27 2005 22.00 .

21. .. . .1. ; ; : . .: , 1985. 735 .

22. ( ). .: , 1971-1980.

23. ( ). 12 . .: , 2000-2006.

.
E-mail: havassh54@gmail.com , jiz54@mail.ru
8 2006 . .


. ! .: , , . () ( . .: ғ қ ҳққ ғ. қ ҳ ҳ Қ қ ). -
www.turonzamin.org/congress/arxiv.html (www.turonzamin.org ARXIV 8-15 2006 ).

. : ( : ҳ Қ қ ). -

2006 YILGI MAQOLALAR

(0)

( 17, 8-15 2006 ) ʻ :

, 28 2022 . 18:53 +


( 17, 8-15 2006 ) ʻ :

4. ʻ ʻ

1 2003 , . , . .

10 2003 Freedom House ( ) , . , , , ( , - ).

, . [9, . 123]

(1689-1755)


,

, . , , - ( ). , !

, , . -. 9 6-6,5 . .
- - .

, ! , , . 30 2003 , 350 . , 1920-, 1930-, 1941-1945 ! ....

, , . ( - , . ?, 11 2003 ) 2003 160 9000 . 22 2003 177 .

10 50 . 5-6 - , , . , . . , , ...

. , , .

: ? -, (, ). -, , . .

, , , . , , , , !

. 90 , 7 . 31 1991 -. 700 , 99 . 17 1998 (), . , , , .

, 18 1991 . 11- .

11.

, , . , , .

, 400 . , 120 180 , 162 18 , 1500 , 450 . , !

, , , , .

, - .

, , Freedom us ( ) . 10 2003 , . ( Freedom House: . , , 29. . 152 64 30, 152 67 77)
, , . , , 1-2 - ( 1-2 ), 4-5 . , .

180 120 , 12- , 300 , .

,

, , , , ., . . . 11-.


.

.


. . . . . . . . . . . . . . . . . .
! . , .

, . , , , . : , , , , . [10, . 3, . 204]

: , -, , -, .

9 10 .

, - , 11 400 .

:
1. , ( ), -, .
2. , ( ).
3. , .
4. , .
5. , , .
6. , ().
7. , , . 14.09.2003 .
8. , . 16.09.2003 .
9. , , . . 16.09.2003 .
10. -. (. 40-25-45, 137-08-85, 170-85-90)
11. , ( ). 16.09.2003 .
12. , . 16.09.2003 .
13. ,, . 16.09.2003 .
14. , , . . 16.09.2003 .
15. , -. 16.09.2003 .
16. , . 16.09.2003 .
17. , -, ., , . 16.09.2003 .
18. , -, , . 17.09.2003 .
19. , ., , . 17.09.2003 .
20. , , , . 17.09.2003 .
21. , (), - , , . . 17.09.2003.
22. , , -, . , . , 10. 2-30-47, 6-61-63. E-mail: ismoil@dinosoft.uz
23. , , 1977 , ( ), .
24. ( ), , , . 25.09.2003 .
25. , , , . 25.09.2003 .
26. , -, . , . , 24, 5-01-69.
27. , , -, . . 25.09.2003 .
28. , , , , . 29.09.2003 .
29. , , , , . 29.09.2003 .
30. .., . , . , 127, . 19. 29.09.2003 .
31. , , , . , , , 130-. 30.09.2003 .
32. , , -, ., . , ., 7-, 7. 03.10.2003 .
33. , . , , 0853588. 03.10.2003 .
34. , - .
35. , , , . , . 65-13-13.

11 2003 , , . ( , ). .

, . 11 3 2003 35 . 2- 35 , .

2 () 2003 . . . 3 2003 www.zamon.info [11]. www.centrasia.ru 3 2003 [11].

, 16 2003 35 ., . , , , , , .

17 () 2003 , 35 . ( ) . , . , .

, , 17 18 . . - , . . , , . . , , 2002 2003 - - 2003 . , . : , . .

, , , . , .

, ( [12]) 10 12, 4 . 40 . . 8- ( ).

. , . . . . [12]

, , .

5.

. : , , , . , , , . [3]

. . .

. , . ( , 1999-2001 , ..) . . . . , , , .. ( 2006 , 2006 , ..) , . . , , , . . . , . . .. [12]

1990- , 1998 , . , , , .

. . 2002 . ( ) , 36- 30 4 2001 ( ). . - 25 . - : . , - 25 , 165 . , . , , . , . . , . [4]. , , .

. 2002 .. , () (Institute for War and Peace Reporting (IWPR), ). . . . , [4] , . , : . , . , 14, . 2 (. (998 71) 152 85 45). - ( ) ( ). , . .

. - , , . . (IWPR) , .

: 2004-2005 . 6 2003 . , 20 2003 [13]. , . .

, , ! . 2005 . , , 13 2005 . . 29 2005 ( ) [14]. . 2005 . ! 2006 .

, Freedom House ( ) 2003 . [15], 15 2003 . 2003 - ( ) www.ozodovoz.org . 2003 , . , . - 15 [15].

11 2003 15 (). , . . , -.

[15] www.ozodovoz.org 2003 . , .. : 3-4 . : 11-12 2004 [15] www.ozodovoz.org . . . 12 2004 Freedom House . ! ! ..

, 6 2006 www.ozodovoz.org . , .

( 1989 ), ( 13.03.1962 .) 10-12 2003 () : , . 11 , - , , (. 4-) 400 . - . , 25 2003 .

.. . , . 2002 , . : , [12]. , , , . . .


2006 YILGI MAQOLALAR

(0)

( 17, 8-15 2006 ) ʻ :

, 28 2022 . 18:45 +


( 17, 8-15 2006 ) ʻ :

, , ( ғ қ ҳққ ғ. [1, . 249]
.

, . [1, . 219]
.



1. ( ).

2. ().

3. - 2002 2003 , . . 7 2003 ..

4. 2003 .

5. .

6. .

7. .

8. .
.

, () ( ) 9 2006 - [2]. : .

1970 , . 1990-. , . ., , ..

1. ʻ ( )

, 1990- ( , karimovo@rferl.org , ). . , , . , . , 9-10 2000 .

. 1945 , , 2-. 9 2000 . : ?. , . , . . . , , . . . , , . , , , . 23 . .

10 12 . 12 . : () , - . . ! . , . . 10 2000 .

, : , ? . : , . , () (), () , . .

. . : ? . . . , . . , , . : , . : . : , !

, , , , . , , , , , !

, 9-10 2000 , .

, , , , . .

. , . . , . , , , .

- 1999 , , , , . - , .

, . 2002 . . .

, ( ), : : , , . , , ? [3] ., .

, , . 2000 [4]. ( ) , , . 2000 - ( ( ). () - (), 4-5 , .

11 2001 , , . 30 2001 20 () . . 19 2001 184 ( , ) 15 . . 36- . 210 2002 2003 , .

, , , . , , ( ) . 7 2005 (: . , , 31, 31) , 6- , , , , , [5]. 30 6 2006 ( , 70 ) .

, - 210 - , . 2001-2002 , . , , . . 2003 . ( ) - , . (.). ( , . 2003 , Freedom House ( ). - www.centrasia.ru 25 2004 , (. [6].)

.. , . - , . .

: , ? , - , , , , . , , , .

2. ʻ ()

. : . 10 , . . , . ..

. , . , .

. . , , , . -. -, , . - 30 , . . . , . , . .

: () , ., , ? . .

. , 1998 .. . , . . , : . , , . , 6, 89 ( ). .. .

: , , , . , , .. - . .

. ( . ) ( [7]). . 1970 . , . . . 1991 .

- 10 .. - 5-6. . .. , , , . , 1998 !

- 2002 . . 1998 2002 . . - . . , ., . : ., 2006 . , . 2006 , 1998 2002 .

, . . . 1998 , . ( ) 29 , . . ( - . 1999-2000 . , .) , .

- - : . . ?. . : , - . , .

- 11 2001 , , . .

29 1998 , . , , . .
1998MUXOLIF2 (700x476, 145Kb)
1. , , . ( ): ( 1994 , [1924-2000]), ( ( ), [1933-10.09.2001]), , [1.03.1929-4.10.2005], ( ( [6.06.1926-8.02.2006]), ( ). ( ): ( ), ( ., ), , [27.09.1943 -28.03.2005], (1945), - ( , ),

3. - 2002 2003 , 7 2003

, , , -, .

- 2000 - , ( ), , , , . . , , , .

1997 2005 . . 2-3 - ( . , ). , . , (- , , ). . ,

- , - . - . - 2002 , , . , , (). --.

, , - ( , 21 1989 ). , , . , . , . , .

- . , .

- . . , . . .

, 184 , . , . .

, , . , .

, - , .

7 2003 11.00 - 40 - . , . 8 2002 10- . , , . . , , , . ( ) ( ) ( ) . 40 . ..

. 8-10 . , . , , . 8-10 . , , , . , , , . . , -, . : -.

, - 10 2003 , (: . , , , 1-, 4) . .

2003yusufRASUL2 (380x590, 70Kb)
2. : ( ) ( ) ( ). 10 2003 .

., , - , , , . , . . 7 2003 . , !


2006 YILGI MAQOLALAR

(0)

(22-maqolam oxiri, 2006 yil 23 may) OZBEKISTON MAXSUS XIZMAT ORGANLARI VA INTERNETDAGI SHAXSIY YOZISHMALAR XAVFSIZLIGINI TAMINLASH

, 16 2022 . 02:04 +
Shuhratjon AHMADJONOV

(22-maqolam oxiri, 2006 yil 23 may) OZBEKISTON MAXSUS XIZMAT ORGANLARI VA INTERNETDAGI SHAXSIY YOZISHMALAR XAVFSIZLIGINI TAMINLASH

4.4.4. BIZNING IT-TIZIMLARNI XAVFSIZLANTIRISH UCHUN NIMA QILMOQ KERAK?

Javob. (IT-tizim inglizcha Information technolojy system Axborot texnologiya tizimi, A.Sh.) Bu sizning tizimingizga va faoliyatingizga bogliq, lekin, odatda, har bir kishi quyidagilarga ega bolmogi kerak:
Brandmauer (tarmoqlararo himoyaning apparat-dasturli vositasi, A.Sh.).
Diskli kodlash.
Pochtali kodlash, u PGP (axborotni kodlash dasturi, A.Sh.) kabi raqamli imzo qoyishga imkoniyat beradi.
Viruslarni aniqlash dasturi.
Zahiraviy nusxalashning ishonchli tizimi: Hamma materiallarni xavfsiz saytga jonating hamda har hafta CD-RWda zahiraviy nusxani yarating va uni alohida xavfsiz joyda saqlang.
Eslab qolish mumkinu, lekin topish qiyin bolgan parollar.
Iyerarxik kirish huquqi tashkilotdagi xodimlarning barchasi hamma fayllarga kirishining zarurati yoq.
Ketma-ketlik agar siz ular bilan doimo ishlamasangiz, asbobiy (instrumental) vositalar ishlamaydi!

Ammo kerakli dasturiy taminotning borligi hali barcha muammolarni hal etilishini taminlamaydi. Odatda, eng zaif halqa texnologiya emas, odamlardir. Agar odamlar kodlashdan hamisha foydalanishmasa, agar ular tasodifiy tanishlariga oz parollarini bildirishsa yoki ularni kozga korinarli joylarda, masalan, monitordagi yopishtirmada (nakleykada) qoldirishsa, kodlash samara bermaydi. Agar siz zahiradagi nusxani alohida xavfsiz joyda saqlamasangiz, yongin yoki hujum bolgan holda zahiradagi nusxaning borligi sizni qutqara olmaydi. Maxfiy axborotga kirish zarurat prinsipiga asoslanmogi lozim, yani istisnosiz tarzda tashkilot xodimlarining barchasiga ochiq bolishi kerak emas, siz bunga doir eyerarxiyani va qoidalarni ishlab chiqishingiz kerak. Umuman, ozingizning kundalik ishingizda maxfiylik va xavfsizlik masalalariga juda ongli va puxta munosabatda bolishingiz muhimdir. Biz buni soglom paranoya deb ataymiz (grekcha paranoya aqldan ozganlik, jinnilik xronik ruhiy kasallik; miyaga ornashib qolgan bemani goyalar, bazan esa yoq narsalarning korinishi, eshitilishi, sezilishi bilan xarakterlanadi (ajralib turadi) [9, 474-475-b.]). [29, 103-104-b.]

4.4.5. QAYSI KODLASH DASTURI TANLASHNI QANDAY ANIQLASHTIRSA BOLADI?

Javob. Odatda, siz bu togrida dostlaringizdan sorashingiz, va bizda tasdiqlatib olishingiz mumkin. Siz malum bir odamlar va guruhlar bilan aloqa boglashingiz zarur, shuning uchun agar ular maxsus kodlash tizimlaridan foydalanayotgan bolsalar, u holda aloqa qulayligi uchun siz ham shunday tizimlardan foydalanishingiz kerak. Biroq, avval biz bilan boglaning. Bazi bir dasturiy taminot paketlari unchalik samarali emas, bazilari esa qopqondagi pishloqni ifodalaydi. Bu paketlar tekinligi bilan sizni jalb qiladi, bu, bir qaraganda, benuqson dasturiy taminotga ega, bularni sizning orqangizdan aygoqchilik qilmoqchi bolgan odamlar taklif etishayotir. Sizning eng zaif aloqa vositalaringizga kirish uchun sizning kodlash boyicha dasturiy taminotingizni nazorat qilishdan ham yaxshiroq usul oylab topish mumkinmi?! Shunday bolsada, lisenziyali dasturiy taminot ham, tekin dasturiy vositalar ham bolgan kopgina ommabop savdo markalari bor. Ammo yodda tuting ulardan foydalanishdan oldin, ular haqida iloji boricha koproq surishtirib bilmoq kerak. (Masalan, PGP (Pretty Good Privacy [Juda yaxshi maxfiylik] dasturi yaxshi malum va xavfsiz tizimdir. Siz uni www.pgpi.org veb-saytidan yuklashingiz mumkin [29, 105-b.]). [29, 104-b.]

4.4.6. KODLASHDAN FOYDALANISH MENING KOMPYUTERIMNI BUZISH XAVFINI YANADA OSHIRISHGA OLIB KELMAYDIMI?

Javob. Agar sizning ozaro xat yozishmalaringizni oldindan kuzatuv tashkil etilmagan bolsa, siz kodlashdan foydalanayotganingizni hech kim bilmaydi. Agar kuzatuv ornatilgan bolsa, sizning shaxsiy yozishmalaringizni anchadan beri oqishmoqda. Bu shuni bildiradiki, sizning ortingizdan kuzatayotgan odamlar allaqachon buzishni amalga oshirishgan. Bunda sizning ortingizdan kuzatayotgan odamlar pochtangizni oqish imkoniyatidan mahrum bolgan holda, boshqa variantlarni ishga solishga urinib korish xavfi bor, shuning uchun oz hamkasblaringizni yaxshi bilmogingiz va oz axborotlaringizni zahiraviy nusxalarini hamda kodlashning xavfsiz usullaridan foydalanmogimiz kerak.

(Izoh: Shifrlash dasturlaridan foydalanganda inhhimlarda muammolar paydo bolganligiga doir holatlar haqida bizda axborotlar yoq. Axborotni shifrlashga kirishishdan avval ushbu imkoniyatni puxta tahlil eting, ayniqsa agar siz jiddiy harbiy toqnashuv roy bergan mamlakatda bolsangiz harbiy razvedka sizdan harbiy axborotni yetkazib berganlikda shubhalanishi mumkin yoki, agar shifrlashni juda kam inhhimlar foydalanayotgan bolsalar, bu siz uchun keraksiz bolgan diqqatni jalb qilinishiga olib keladi.) [29, 104-b.]

4.4.7. NIMA UCHUN POCHTA VA HUJJATLARNI DOIMO KODLASH KERAK?

Javob. Agar siz kodlashdan faqat alohida maxfiy maqsadlardagina foydalansangiz, u holda sizning yoki sizning mijozlaringiz ortidan kuzatayotganlar, muhim voqealar qachon yuz berishligini fahmlay olishlari mumkin, va shu vaqtda zarba berish ehtimoli oshadi. Ular sizning kodlangan ozaro xat-xabaringizni oqiy olmaydilar, lekin u kodlangan yoki kodlanmaganligini aniqlashtira oladilar. Behosdan kodlashning keng qollanilishi hujum qilinishiga olib kelishi mumkin, shuning uchun maxsus loyihaga kiritishdan avval kodlashdan foydalanishni boshlamoq yaxshiroqdir. Amalda, agar axborot uzatish bir meyorda amalga oshirilsa, bu hammasidan avzaldir. Agar jonatadigan hech qanday xabaringiz bolmasa ham, kodlangan pochtani muntazam intervalda (vaqt oraligida) jonatib turing. Shu holda, agar siz maxfiy axborotni jonatishingiz kerak bolsa, u bilinmayroq otadi. [29, 104-105-b.]

4.4.8. AGAR MENDA BRADMAUER BOLSA, NIMA UCHUN OZ POCHTAMNI KODLASHIM KERAK?

Javob. Bradmauer xakerlar sizning qattiq disk va tarmogingizga kirish oldini oladi, ammo siz Internetga xabar jonatganingizda unga hamma kirishi va oqib korishi mumkin boladi. Shu sababli jonatishdan oldin siz uni himoya qilmogingiz kerak. [29, 105-b.]

4.4.9. MENING OFISIMNI HECH KIM BUZAYOTGANI YOQ, NEGA ENDI MEN MAXFIY DASTURIY TAMINOTDAN FOYDALANISHIM KERAK?

Javob. Sizning tizimingizni kimdir buzmoqdami yoki kompyuteringizdan axborotni solishtirib oqiyotganligini siz bilmaysiz. Ozaro xat-xabarlarni shifrlamasdan, jismoniy xavfsizliksiz yoki maxfiylik qoidalarsiz har kim sizning fayllaringizga kirishi, pochtangizni oqishi va sizdan ijozat olmay qarashi, sizning hujjatlaringizdan garazli maqsadlarda foydalanishi mumkin. Sizning kodlanmagan xatlaringiz shuningdek boshqa odamlarni ham xavf ostiga qoyishi mumkin, ayniqsa siyosiy vajlar asosidagi hujumlar katta ehtimoli bor joylarda. Siz kirish eshigingizni qulflagan kabi oz fayllaringizni shifrlashingiz kerak. [29, 105-b.]

4.4.10. BIZNING INTERNETGA KIRISH IMKONIYATIMIZ YOQ VA BIZ INTERNET-KAFE XIZMATIDAN FOYDALANISHGA MAJBURMIZ. BEGONA KOMPYUTERDAN JONATAYOTGAN POCHTAMIZNI QANDAY HIMOYA QILSAK BOLADI?

Javob. Siz, shunga qaramay, pochtangizni va faylingizni shifrlashingiz mumkin. Internet-kafega borishdan oldin, jonatmoqchi bolgan hamma fayllaringizni shifrlang va ularni shu korinishda disketaga yoki kompakt-diskka nusxalang. Internet-kafeda www.hushmail.com kabi shifrlovchi xizmatiga yoziling, yoki www.anonymizer.com kabi jonatuvchining anonimligini (grekcha anonymos ismsiz oz ismini yashirgan xat yoki asar muallifi [9, 52-b.], A.Sh.) taminlovchi xohlagan xizmatga yoziling, va oz pochtangizni jonatishda ulardan foydalaning. Sizning pochtangizni oluvchi odamlar ham shu xizmatlardan foydalanayotganiga ishonch hosil qiling. [29, 105-b.]

4.4.11. AGAR BIZNING FAYLLAR VA POCHTANI HIMOYA QILISH SHUNDAY MUHIM EKAN, NEGA HAMMA BUNI QILMAYDI?

Javob. Bu nisbatan yangi texnologiyadir, lekin uni qollash kengaymoqda. Banklar, kopmillatli korporasiyalar (lot. corporatio birlashma, uyushma [9, 336-b.]), axborot agentliklari va hukumatlar kodlashdan foydalanishadi, bu biznes yuritishda oldini olib bolmaydigan chiqimlar, deb hisoblaydilar. Kopgina hukumatlar qullab-quvvatlashidan foydalanayotgan kampaniyalarga nisbatan nohukumat tashkilot (NHT)lari katta xavf-xatarga yoliqishadi. NHTlar nisbatan koproq kozatuv obekti bolib qoladilar va, shuning uchun, bu texnologiyani qollashda faolroq bolmoqlari zarur. Inhhimlar tazyiq qilinayotgan odamlar va guruhlarni himoyalashdan manfaatdordir. Shu maqsadda ular odamlarni identifikatsiya (lot. identificari aynan oxshatish aynan oxshatish, tenglashtirish, qiyoslash [9, 240-b.], A.Sh.) qilish va turgan joyini aniqlashtirishga imkon beruvchi fayllarni yaratishadi. Agar bu fayllarga ruxsat olmasdan kirilsa, bu odamlarni oldirishlari, qiynab jonini olishlari, olib qochishlari yoki NHT bilan boshqa hamkorlik qilmaslikka kondirishlari mumkin. Bu fayllardagi axborotlardan NHT ularning kliyentlarini (lot. cliens - gapga kiradigan, itoatkor, homiylik qilinuvchi [9, 303-b.], A.Sh.) siyosiy tazyiq qilish uchun guvohlik malumotlari sifatida ham foydalanishlari mumkin. [29, 105-b.]

4.4.12. BIZNING PRINSIPLARIMIZDAN BIRI - OCHIQLIKDIR. BIZ HUKUMAT FAOLIYATINING KOPROQ SHAFFOFLIGI HAQIDA OSHKORA GAPIRAMIZ. BIZ QANDAY QILIB YASHIRIN TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISHIMIZ MUMKIN?

Javob. Axborotni himoya qilish va ochiqlik bir-biriga mosdir. Agar hukumat sizning axborotlaringizni ochiq rasmiy ravishda sorashni istasa, u buni rasmiy marosim (protsedura)ga muvofiq bajarishi mumkin. Himoya texnologiyasi sizning axborotingizga ruxsat etilmagan kirishga tosqinlik qiladi. [29, 105-b.]

4.4.13. BIZ MAXFIYLIK VA YASHIRINLIKNING BARCHA BAYONNOMALARIGA RIOYA QILMOQDAMIZ, LEKIN, SHUNGA QARAMAY, AXBOROTLARNING CHIQIB KETISHI (UTECHKA INFORMASII) DAVOM ETMOQDA NIMA GAP?

Javob. Ehtimol, sizning tashkilotingizda aygoqchi bor, yoki kimdir maxfiy malumotni saqlashni bilmaydi, xolos. Axborot iyerarxiyangizni qaytadan korib chiqing, maxfiy axborotga kiruvchi odamlar royxatini kamaytiring va bu ozgina odamlarni alohida kuzatuv ostiga oling. Katta korporatsiyalar va tashkilotlar odatda oz hajmli soxta axborotni aniq odamlarga beradilar. Agar bu axborot chiqib ketishi roy bersa, u holda ushbu soxta axborot berilgan xodimga tomon tekshirish (kuzatish) osondir. [29, 105-b.]

4.5. SHIFRLASHDAN FOYDALANISH BOYICHA TAVSIYALAR

- Sifrlashdan doimo foydalaning. Agar siz faqat maxfiy materiallarni shifrlasangiz, sizning pochtangizni kuzatayotgan kimsa qachon muhim hodisa roy berishi kerakligini biladi. Tosatdan shifrlangan axborot miqdorining kopayishi ofisga hujum qilinishiga olib kelishi mumkin.
- Maxfiy axborot haqida xabarning mavzusida yozmang, qaysiki, odatda, kodlanmaydi, hatto xabarning ozi kodlangan bolsada.
Harflar, raqamlar, tinish belgilari va probellar (ochiq joylar)ni oz ichiga olgan parollarni qollang, ular haqida faqat siz bilishingiz mumkin. Klaviaturada joylashtirish (komponovka qilish)dan yoki ixtiyoriy bemani iboralarni belgilar bilan oralatib tuzishdan foydalanish Xavfsiz parol tuzishning bazi bir usullaridir. Amalda parol qanchalik uzun bolsa, shunchalik ishonchlidir.
Parol sifatida bitta sozni, ismlar, mashur iboralar yoki manzil kitobingizda yozilgan manzillarni ishlatmang. Bunday parollar bir necha daqiqada topib oqiladi (rasshifrovka qilinadi).

Kodlash kalitining zahira nusxasini (dasturlaringizni kodlash uchun shaxsiy kalitingiz saqlanayotgan faylingizni) xavfsiz joyda, masalan, egiluvchan diskda yoki flesh-kartadagi kichkina chiqarib tashlanadigan zanjirchada yarating.
Sizda tanish ismnigina korsatib shifrlangan xabarni yuborgan odamlarga maxfiy materiallarni jonatmang. Oz manzilini siz bilgan kishi manziliga oxshatib yozib, har qanday odam sizga firib berishi mumkin. Bu odamga ishonishdan oldin uning aynan osha kishi ekanligini (identifikasiya) tekshiring shaxsan u bilan boglaning, telefon orqali tekshiring yoki ikkilangan tekshirish uchun yana bir marta xabar jonating.
Boshqalarni shifrlashdan foydalanishga orgating. Qanchalik kop odamlar undan foydalanishsa, shunchalik hamma koproq bexatar boladilar.

Xabarni imzolash va shifrlashni unutmang. Xabaringiz jonatib yuborilayotganda, uni almashtirib qoyishmaganini sizning xabaringizni qabul qilib oluvchi bilmogi kerak.
Alohida ilovalar korinishida yuborilayotgan fayllarni albatta shifrlang. Odatda, shifrlangan xat jonatish chogida ular avtomatik ravishda shifrlanadi. [29, 106-b.]

4.6. ELEKTRON POCHTA BILAN ISHLASHDA FOYDALI ODATLAR

Shifrlash deyarli odat bolib qolishi kerak. Pochtani qachon shifrlash keraku, qachon kerakmas degan qoidaga amal qilgandan kora, hammasini shifrlash kerakligini eslab qolish osonroqdir. Yodda tuting, agar pochta hamisha shifrlansa, sizning pochtangizni korib chiqayotgan kimsalar, u qachon muhimroq va maxfiyroq boladiyu, qachon bolmasligini aniqlay olmaydilar.

Bir nechta muhim maslahat:
Shifrlangan pochtani doimo shifrlangan korinishda saqlang. Siz keyinroq uni rasshifrovka (topib oqish) qila olasiz, aks holda, agar biror kimsa sizning kompyuteringizga kira olsa, u har qanday shifrlanmagan axborot kabi zaif bolib qoladi.
Siz shifrlangan axborot almashinayotgan barchalari bilan izchil munosabatda boling: ular pochtani rasshifrovka qilmayotganligiga va boshqa shaxslarga jonatayotmaganligiga ishonch hosil qiling. Dangasalik axborot almashinuvidagi eng katta xavfdir.
Balkim, siz bevosita voqealar roy bergan joyda bolgan xodimlar uchun, odatda serverlar ishlamayotgan va qamrab olmagan spamda, elektron pochta uchun bir nechta bexatar hisobga olish (uchyot)ga doir yozuvlar tashkil etishni xohlarsiz. Ushbu pochta manzillari doimo tekshirilishi, ammo tegishli xodimlardan boshqa hech kim foydalanmasligi kerak. Shunday qilib ozingizning aloqa bazangizni hech qanday xavf-xatarga duchor qilmay kop sondagi spamlar kelayotgan elektron manzillarni yoq qilishingiz mumkin. [29, 108-b.]

4.7. INTERNET-KLUB (KAFE)LARDA VA BOSHQA JOYLARDA KOMPYUTERDAN FOYDALANGANDA EHTIYOTKORLIKKA DOIR UMUMIY MULOHAZALAR

Oddiy yoki shifrlanmagan matn bilan jonatilgan pochtaga, agar begona shaxslar xohlashsa, ular kirishlari mumkin boladi. Ulardan biri sizning Internet-xizmat provayderingiz (ISP) yoki pochtangiz otib kelayotgan boshqa har qanday ISP bolishi mumkin. Jonatuvchidan oluvchigacha bolgan yolda pochta kop serverlar orqali otadi, u geosiyosat (grekcha g yer geografik siyosat, A.Sh.) chegaralarini rad etadi va agar siz bitta mamlakat chegaralarida yuborsangiz hamki, u boshqa mamlakatlar serverlaridan otishi mumkin.

Internetdan foydalanuvchilar odatda notogri tushunadigan masalalar boyicha bir nechta umumiy maslahatlar.
Faylni himoya qiluvchi parol shunchalik kam samaralidirki, uni maxfiy axboroti bolgan hujjatni himoya qilish uchun qoyishga arzimaydi. U xavfsizlikning yanglish tuygusini beradi.
- Faylni arxivlash uning ichida nima borligini bilmoqchi bolgan kishidan himoya qila olmaydi.
Agar siz fayl yoki xat xavfsiz jonatilganligiga ishonch hosil qilmoqchi bolsangiz, shifrlashdan foydalaning (www.privaterra.com ga qarang).
Agar siz xat yoki hujjatni xavfsiz jonatmoqchi bolsangiz, oxirgi oluvchigacha juda izchillik bilan shifrlashdan foydalaning. Kodlangan xatni voqea joyidan New York, London yoki boshqa belgilangan joyga yuborish, songra shu xatni shifrlanmagan holda boshqa manzilga yuborish kerak emas.

Internet bu oz tabiatiga kora global (frans. global umumiy, lot. globus shar butun Yer sharini qamrab oluvchi [11, 3-j., 39-b.], A.Sh.) tarmoqdir. Manxettendagi bir ofisdan boshqasiga yuborilgan xat bilan Janubiy Afrikadagi Internet-kafedan Londondagi kompyuterga jonatilgan xat ortasida farq yoqdir.
Agar jonatilayotgan pochta yoki malumotlar maxfiy bolmasa ham shifrlashdan imkoni boricha koproq foydalaning!
Sizning kompyuteringiz antivirus dasturi bilan taminlanganiga ishonch hosil qiling. Kopgina viruslar sizning kompyuteringizdan, jumladan qattiq disklar, pochta va manzil kitobdan axborot olish maqsadida yaratilgan.
Sizning dasturiy taminotingiz lisenziya bilan himoyalanganligiga ishonch hosil qiling. Agar siz lisenziyalanmagan dasturlardan foydalansangiz, siz hukumat va ommaviy axborot vositalari koz oldida inson huquqlari himoyachisi (inhhim) emas, siz darhol qaroqchi bolib qolasiz. Yaxshisi ochiq kalitli dasturiy taminotdan foydalanish maqul u tekindir!
Agar siz Internetdan foydalanayotgan bolsangiz, 100-foiz xavfsizlik mavjud emas. Yodda tuting, ijtimoiy xaker usulini qollash, yani telefon orqali yoki elektron pochta orqali, ozini boshqa odam sifatida korsatish orqali kimdir sizning tizimingizga kirish imkoniga ega bolishi mumkin. Ozingizning mulohazangiz va togri (soglom) fikringizdan foydalaning. [29, 108-110-b.]

5. INTERNETDA VA ELEKTRON POCHTA ORQALI OZISHMALAR PAYTIDA TAZYIQLAR BOLAYOTGANLIGI SABABLI MUALLIFNING OZ SAFDOSHLARIGA MUROJAATI

Muallifning Internetdagi yozishmalariga qandaydir kimsalar aralashayotganligiga doir yaqindagina bolib otgan yana bitta voqeani bayon etaylik. Malumki, 2005 yil 12-13 may kunlari Andijonda Ozbekiston politsiya rejimi qoshinlari oddiy xalqni oqqa tutganlari oqibatida yuzlab begunoh fuqarolar halok boldilar. Shu qonli voqealarning bir yilligini xotirlab, jahonning kopgina shaharlarida piket, miting va namoyishlar otkazildi. Bu tadbirlar www.freeuzbekistan.com saytida keng yoritildi va muvofiqlashtirildi (koordinatsiya qilindi).

Shu saytda Andijon fojiasining bir yilligi munosabati bilan 2006 yil 3 may kuni Ozbekiston muxolifatining Yevropa Kengashiga, Yevropa Komissiyasiga, Yevropa Parlamentiga, Yevropada xavfsizlik va hamkorlik tashkilotiga, AQSh hukumatiga va Kongressiga, Birlashgan Millatlar Tashkilotiga Murojaati chop etildi. Oshbu Murojaatga (Petitsiyaga) Ozbekiston muxolifatining juda kop tashkilotlari hamda dunyoning turli mamlakatlarida, jumladan Ozbekistonda yashayotgan yuzlab fuqarolar imzo cheka boshlashdi va ularning ismu shariflari oshbu Murojaatnoma oxirida yozila boshlandi.

2006 yil 4 may kuni muallif safdoshimiz Bobur Isoyevdan quyidagi xatni ham oldi.

Date: Thu, 4 May 2006 16:29:23 +0100 (BST)
From: Bobur Isoyev <boburiso@yahoo.com> Add to Address Book Add Mobile Alert
Yahoo! DomainKeys has confirmed that this message was sent by yahoo.com. Learn more

Subject: Imzo Cheking , Sign the petition
UZBEK

Assalomu Alaykum Vatandoshlar
Siz bu Arznomaga Imzo Chekish bilan Ozbekiston kelajagiga hissa qoshgan bolasiz
(Iltimos, hech bolmasa taxallus bilan imzo cheking, taxalus e-mail ingizni qoldiring)
Bu erni tiqqillang http://www.freeuzbekistan.com/apeale.html

Bu Petitsiyaga (lot. petitio oliy davlat organiga yoki hukumat boshligiga kopchilik tomonidan birgalikda berilgan rasmiy ariza, iltimosnoma [30, 1-j., 582-b.]) imzo qoyish uchun www.freeuzbekistan.com saytida keltirilgan Murojaatnomadan sal yuqoriroqdagi uchta katakka fuqaro ozi haqidagi quyidagi malumotlarni yozishi kerak edi: 1-katakka ismi, 2-katakka familiyasi va 3-katakka yashash joyi yoki tashkilot nomi. Kamina 5 may kuni shu uch katakka ozi haqidagi malumotlarni yozdi va kataklardan pastroqda Add/sbros (tashlash, yuborish) degan yozuvning ustiga yonaltirgich (kursor)ni qoyib, sichqonchaning chap tugmasini bosdi. Fuqaro haqidagi xabar avtomatik ravishda ketishi va songra uning ismu sharifi Murojaatnoma ostiga imzo qoyganlar qatorida paydo bolishi kerak edi. Kamina buni uch marta takroran jonatdi, lekin uning ismu familiyasi Petitsiya ostida paydo bolmadi. Yani qandaydir kimsalar, kaminaning shaxsiy fikriga kora, Ozbekiston maxsus xizmat organlaridagi bazi bir xodimlar aralashganligi sababli bu oddiy masala hal bolmadi.

Bu muammoni muallif 2006 yil 7 may kuni boshqacha yol bilan hal qildi: u bevosita www.freeuzbekistan.com saytining muharriri Valeriy Petrenkoga, yani belgweb@gmail.com elektron pochtasiga quyidagi xat bilan murojaat qildi.

!
2005 ., . 5 , , . , . , . : , , , , .
.
7 2006 . , 13.00 .

Hurmatli Valeriy!
Men Sizning saytingizda chop etilgan Andijonda 2005 yilda bolgan voqealarning bir yilligiga bagishlab yozilgan Murojaatnomani toliqsincha qollab-quvvatlayman. Men 5 may kuni Murojaatnoma yuqorisida talab qilinganidek ozim haqimdagi malumotlarni yozib, uch marta jonatishga harakat qildim. Ammo, aftidan, u yetib bormagan, aniqrogi Ozbekiston maxsus xizmat organlari tosiq qoyishgan (blokirovka qilishgan). Shuning uchun oshbu Murojaatnomaga imzo chekkanlar royxatiga mening familiyamni ham yozib qoyishingizni iltimos qilib, elektron pochta orqali Sizga murojaat qilmoqdaman. Men haqimdagi malumotlar: Shuhrat Ahmadjonov, Toshkent, Demokratik Ozbekiston Kongressi Toshkent bolimining rahbari, Demokratlar davrasi NNTning raisi, inson huquqlari himoyachisi.
Hurmat bilan Shuhrat Ahmadjonov.
2006 yil 7 may. Toshkent, soat 13.00.

Natijada 2006 yil 7 may kuni Petitsiyaga (Murojaatnomaga) imzo qoygan demokratik tashkilotlar qatorida 18-bolib, qoyidagi yozuv rus va ingliz tillarida paydo boldi: , , , (Demokratlar davrasi NNT, Shuhrat Ahmadjonov, Toshkent, Ozbekiston).
Ozbekistondagi politsiya siyosiy rejimi sharoitida Petitsiyaga imzo chekkanlar royxatiga qoshilishdek oddiy bir yozuvga ham fuqarolar elektron pochtalariga tosiq qoyilmoqda. Bunday tosiqlarni aylanib otish uchun esa yangi yechimlar topishga togri kelmoqda

Oshbu maqolamizda yozilgan, Ozbekiston maxsus xizmat organlari Internetda, kompyuterda va elektron pochtada demokratlarimiz xat-xabarlariga, shaxsiy yozishmalariga noqonuniy ravishda aralashayotgani va ozaro munosabatlarni buzishga harakat qilayotganligi munosabati bilan kaminaning oz safdoshlariga bir nechta iltimosi, murojaati bor.

1. Muallif Demokratik Ozbekiston Kongressi va umuman demokratik harakatga doir kopgina muammolar yuzasidan safdoshlariga xat-xabar yozishni istaydi. Lekin bu xat-xabarlar safdoshimizga ozgarmay yetib borishiga kafolat yoq. Shu sababli Shuhrat aka nega xat yozmayapti, ozaro fikr almashmaydi? deb xafa bolmasligingizni, Vatanimizdagi real sharoitlardan kelib chiqib fikr-mulohaza qilishingizni iltimos qiladi.

2. Maqolamizda yozilgan vaziyatlardan kelib chiqib, muallif kopgina muammolarga doir fikrlarini ozining maqolalari orqali bayon etishga harakat qilmoqda. Chunki maqola saytda chop etilgach, matnni tekshirib korish imkoniyati bor. Safdoshimiz nomiga yozilgan xat-xabar qanday korinishda yetib borayotganligini va undan kelayotgan javob xati qanchalar ozgarmayotganligini tekshirish imkoniyati yoq.

3. Muallif maqolalarini oqiyotgan safdoshlarimizning, oquvchilarimizning kopgina xatlari kaminaga yetib kelmayotgan, yani maxsus xizmat organlari muallif elektron pochtasini ochib, chiqarib tashlayotgan bolishlari mumkin. Agar kimdir muallifga xat yozgan bolsa-yu, javobini olmagan bolsa, yoki juda yomon sozlar bilan yozilgan, qopol mazmundagi xatni olsa, demak, kamina bunday xatdan bexabardir. Bu Ozbekiston maxsus xizmat organlaridagi kimsalarning navbatdagi oyini ekanligini, biz demokratlarni kalaka qilmoqchi ekanligini oylab korishni kamina maslahat beradi.

4. Ozaro xat-xabarlarga, yozishmalarga turli kimsalarning aralashayotganligiga qarshi, maqolamizda yozganimizdek, xatlarni shifrlash, kodlash kabi usullardan foydalanmogimiz kerak.

5. Iltimos, kamina nomidan borgan xatlarni va kamina nomiga jonatgan xatlaringiz matnini oz elektron pochtalaringizda saqlab qoysangiz. Shu holda vaqti-soati kelib uchrashganimizda, yoki kamina xorijga chiqqanida, xorijdagi kompyuter orqali yozishmalar yordamida bazi bir xatlarda nima togri-yu, muallifniki-yu, qaysi gaplarni, sozlarni maxsus xizmat organlari qoshganligini aniqlashtiramiz. Hatto ular ozlarining jirkanch maqsadlaridan kelib chiqib, kamina nomidan xatlar yozgan bolishlari ham mumkin. Oshanda bu holni ham fosh etish imkoniyati boladi.

6. Qisqasi, muallif Ozbekistondagi politsiya rejimi sharoitida faoliyat olib borayotganlarning shart-sharoitlariga qarab fikr-mulohaza qilishingizni va xulosa chiqarishingizni soraydi.

Oshbu tahliliy maqolani quyidagi sozlar bilan tugatishim orinlidir. Kamina [2]-maqolada yozganidek, Ozbekistondagi politsiya rejimining taqdiri informatsion kurash maydonida hal boladi. Bu kurashda demokratlar tezroq galaba qozonishlari uchun har bir demokrat ozining ham, safdoshining ham Internetdagi, kompyuterdagi va elektron pochtadagi informatsiyasini maxsus xizmat organlaridan va ular gumashtalaridan ehtiyot qila bilishlari, shifrlash, kodlash kabi eng zamonaviy uslublarni organishlari va amalda qollay olishlari kerak.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. . . : (Arzon siyosatchilar bolmaydi: Aforizmlar). .: - -, 1999. 496 .
Les, Stanislav Yeje (1909-1966) Polyak yozuvchisi, satirigi va yumorchisi.

2. AHMADJONOV Sh. Informatsion kurash demokratlarning asosiy kurash yolidir. www.uzbekcongress.org 2006.15.05.

3. .: , (Odil sud fidoyilari, yoki Ozbekistondan chiqish vizasini olish uchun qollanma). www.centrasia.ru 00:48 04.04.2006.

4. . . . www.centrasia.ru 09:10 04.04.2006.

5. ABDULLA QODIRIY. Otkan kunlar; Mehrobdan chayon: Romonlar. T.: Gafur Gulom nomidagi Adabiyot va sanat nashriyoti, 1994. 656 b.

6. (Chegara bilmas muxbirlar Internetdagi soz erkinligiga doir hisobot chop etdilar). www.freeuzbekistan.com 03.05.2006.

7. . , (Boyindagi sirtmoq bilan reportaj, yoki Ozbekistonda Internet OAV boladi). www.centrasia.ru 00:44 23.03.2006.

8. SharqTELEKOM kompaniyasi faoliyati. www.st.uz (ozbek tilidagi sahifasida).

9. (Xorij sozlarining katta lugati). .: , 1998. 784 .

10. ( ). (Ozbekistonda Internetni yalpi nazorat qilish (Hujjatli dalil)). www.freeuzbekistan.com 13.02.2006.

11. Ozbekiston Milliy Ensiklopediyasi. 12 jildli. T.: Ozbekiston milliy ensiklopediyasi Davlat ilmiy nashriyoti, 2000-2006.

12. . : 5 , (Tamara Chikunova: mening oglim yoq qilinganligiga bugun 5 yil boldi ). www.freeuzbekistan.com 2005.10.07.

13. (Onalar olim jazosiga qarshi assotsiatsiya rahbari Fransiyaning inson huquqlari medali bilan mukofotlandi). www.tribun.uz 30.03.2006; www.freeuzbekistan.com 30.03.2006.

14. (Ozbekistonda demokratik saytlarga kirishga tosiq qoyishmoqda) www.freeuzbekistan.com 28.04.2006.

15. RAXIMJON ZAFAR. Diktator Internetga urush elon qildi. www.uzbekcongress.org 2006.28.04.

16. Muhammad paygambar qissasi. Hadislar. T., Kamalak, 1991. 304 b.

17. RAHMON Sh. Saylanma. T.: Sharq, 1997. 384 b.

18. AHMADJONOV Sh. Yasha Turon, yasha Turon! www.uzbekcongress.org 2005.03.09.

19. . ! (Andijonda halok bolganlar royxati chop etilishini talab qilamiz! Ozbek inson huquqlari himoyachilarining Murojaati). www.centrasia.ru 10:03 20.05.2005.

20. . (Ozbekiston hokimiyatidagilar jazolovchi psixiatriyani yana qollamoqchilar). - www.centrasia.ru 00:58 12.06.2005.

21. . , , . (Andijon qochqinlari uchun ozbek inson huquqlari himoyachilari Qirgiziston hukumati va xalqiga, BMT, YeXXT va boshqalarga minnatdorchilik bildirmoqdalar).. www.centrasia.ru 31 2005 18:08 .

22. . ? (Kim oldin oladi: eshakmi yoki podshohmi? Ozbek inson huquqlari himoyachilari oxirgi farmonlarga izoh bermoqdalar). www.centrasia.ru 20 2005 01:23 .

23. . . ? (Toshkentda katta daraxtlarni kesishmoqda Yalangoch joy kimga va nima uchun kerak?) www.centrasia.ru 7 2005 09:32 .

24. . ., (Ye.Urlayevaning taqdiri, yoki Ozbekistonda jazolovchi psixiatriya amalda). www.centrasia.ru 11 2005 00:57 .

25. AHMADJONOV Sh. Jazolovchi psixiatriya. Ozbekiston: jazolovchi psixiatriya amalda inson huquqlari himoyachisi Yelena Urlayevaning 2001, 2002 va 2005 yillarda klinik ruhiy kasalliklar kasalxonasiga qamalishi va majburan davolanishi tafsilotlari. www.uzbekcongress.org 2005.06.11; www.jahongir.org Turonzamin jurnali, 2005 yil dekabr, 12-soni.

26. AHMADJONOV Sh. Yaqin tariximizga nazar. Ozbekiston Ozod Dehqonlar partiyasining asoschisi, professor Olimjon Karimov 80 yoshda. (Birinchi qism: 1988-1993 yillarda Ozbekistonda roy bergan bazi bir tarixiy voqealarning prof. O.Karimov taqdiri misolida tahlili). www.uzbekcongress.org 2006.01.01; www.jahongir.org Turonzamin jurnali, 2006 yil yanvar, 1(13)-soni.

27. . : (Ozbekiston siyosiy partiyalari: oltitasi royxatga olingan va bittasi yashirin). 1-3. www.centrasia.ru 23-25.02.2005; www.uzbekcongress.org ( ). 1-4. 2005 .

28. AHMADJONOV Sh. Hofiz va shoir Dadfaxon Hasan Ozbekiston Milliy xavfsizlik xizmati idorasida soroq qilinmoqda. www.uzbekcongress.org 2006.14.04; www.freeuzbekistan.com 2006.15.04.; www.jahongir.org Turonzamin jurnali, 2006 yil may soni.

29. . (Inson huquqlari himoyachilarining xavfsizligi boyicha qollanma). - - , 2005. 127 .

30. Ozbek tilining izohli lugati: 2 jildlik. Z.M.Marufov tahriri ostida. M.: Rus tili nashriyoti, 1981.
Ahmadjonov Shuhrat.

2006 yil 21 may. Toshkent, soat 14.30.

E-mail: shuhrat1954@yahoo.com
www.uzbekcongress.org
Posted on Friday, June 12th, 2009 at

22. Ҳ . .
- www.turonzamin.org/congress5/shuhrat_internet.html (www.turonzamin.org ARXIV 2006.23.05);
- www.turonzamin.org/congress5/shuhrat_internet.html (www.turonzamin.org ҳ: . Turonzamin , 2006 , 6(18)-);
- www.turonzamin.org/2009/06/12/ozgarmagan-mavzular/ (www.turonzamin.org June 12th, 2009).

2006 YILGI MAQOLALAR

(0)

(22-maqolam davomi, 2006 yil 23 may) OZBEKISTON MAXSUS XIZMAT ORGANLARI VA INTERNETDAGI SHAXSIY YOZISHMALAR XAVFSIZLIGINI TAMINLASH

, 16 2022 . 01:59 +
Shuhratjon AHMADJONOV

(22-maqolam davomi, 2006 yil 23 may) OZBEKISTON MAXSUS XIZMAT ORGANLARI VA INTERNETDAGI SHAXSIY YOZISHMALAR XAVFSIZLIGINI TAMINLASH

3.4. JURNALIST RAHIMJON ZAFARNING INTERNETDAGI TAZYIQLARGA DOIR FIKRLARI

Turonzamin jurnalining maxsus muxbiri Rahimjon Zafar ozining [15] maqolasida, jumladan quyidagilarni yozgan.

Yaqinda shunday voqea boldi. Men elektron pochtamni sira ocha olmadim. Yarim soatlik urinishdan song, kimdir mening pochtamga kirib, undagi xatlarni ochib oqiganini guvohi boldim.
Qizigi shundaki, Kirish xatlari papkasida kimdandir kelgan xatning sarlavhasi turar, uni ochmoqchi bolsam, bu xat serverda yoqligi haqida sodda kompyuter menga tushuntirmoqchi bolardi.
Uch kundan song esa ana shu pochtamdagi barcha xatlar qayoqqadir gumdon boldi.
Surishtirsam, birgina menda emas, uch-tortta tanishlarimizda ham shu holat kuzatilibdi.
Elektron pochtamdagi bir xat koz oldimda goyib boldi, deydi ulardan biri.
Parolni almashtirish, boshqa nom qoyish kabi ehtiyot choralari hozircha unchalik yordam bergani yoq. Bazi jabrdiydalarning fikricha, hukumat bu yolda respublikadagi eng zor xakkerlardan foydalanmoqda. [15]

R.Zafar [15] maqolani qiziqarli yozgan. Shu bilan birga u hozir keltirilgan va bunga oxshash Internetdagi noqonuniy tazyiqlarni asosan OzR prezidenti Islom Karimov nomi bilan boglashga harakat qilgan, jumladan maqolaning sarlavhasiga etibor bering. Aslida 68 yoshdan oshgan, boboy bolib qolgan I.Karimov Vatanimiz ziyolilari, jumladan demokratlari har birining elektron pochtasi va ozaro yozishmalari bilan shugullanishiga deyarli imkoni yoq. Bu bilan asosan Ozbekistondagi politsiya rejimining yuragi bolgan Milliy xavfsizlik xizmati xodimlari va uning gumashtalari shugullanishmoqda.

Kopgina faktlarga asoslanib, OzR Milliy xavfsizlik xizmati (MXX) tarkibida internet-saytlarni nazorat qilish va turli oinlar olib borish bilan bogliq alohida kattagina bolim borligini kamina takidlaydi, yani MXX tarkibida shunday bolim bor, deb taxmin qiladi.

Agar biz demokratlar Ozbekiston maxsus xizmat organlari noqonuniy ravishda fuqarolarning shaxsiy yozishmalariga, xatlaridagi sirlariga, shaxsiy yoki oilaviy hayotiga yozishmalar orqali ozboshimchalik bilan aralashayotganliklari haqida aniq-tiniq qilib aytmasak va yozmasak, xalqimizga, ayniqsa yoshlarimizga ularning haqiqiy basharalarini ochib bermasak, bu qonunbuzarliklar hali kop yillar davom etayveradi.

3.5. OZBEKISTON MAXSUS XIZMAT ORGANLARI VA ULARNING GUMASHTALARI INTERNET VA ELEKTRON POCHTA SOHASIDA MUALLIFGA NISBATAN QILAYOTGAN AYRIM QARSHILIKLARI

3.5.1. MUALLIFGA 2004 YIL 26 YANVAR KUNI ELEKTRON POCHTA ORQALI ODAM INSONOV YUBORGAN TAHDID XATI TAFSILOTLARI

Malumki, 2004 yil dekabrida OzR Oliy Majlisiga saylovlar belgilangan edi. Shu sababli siyosiy rejim 2003 yilda muxolifatga bazi bir yengilliklar berib, siyosiy partiyalar faoliyatiga ozroq ruxsat etgandi. Bu Ozbekistondagi politsiya rejimining navbatdagi oyini ekanligini amalda isbotlash uchun kamina Ozbekiston Respublikachilar partiyasi (OzRP)ni qaytadan tashkil etish boyicha bazi bir tadbirlarni olib bordi.

Kamina vatandoshlarni OzRPga azo bolishga davat etuvchi Murojaatnomani tayyorladi va uni bitta varaqda tortta nusxasini joylashtirdi. Ushbu Murojaatnoma boshida Muhammad paygambarning (570-662) quyidagi hadisi yozilgandi: 635-hadis. Ozlaring qanaqa bolsalaring, shunaqa odamlar sizlarga boshliq qilinadi [16, 100-b.]. Shu muborak hadisdan song atoqli oshlik shoir Shavkat Rahmonning (1950-1996) Turkiylar sheridan [17, 338-b.] olti satri keltirilgandi. Songra Murojaatnomaning asosiy qismi bandma-band yozilgan edi. Bu haqda va kaminaga qarshi 2004 yil 22 fevral kungi tazyiqlar haqida [18] maqolada yozilgan.

Muallif 1997 yil oktyabridan 2005 yil oxiriga qadar asosan suratkashlik (fotograflik) qilib, oz tirikchiligini otkazdi. Shu yol bilan muallif ozining inson huquqlarini himoya qilish, Ozbekistonda demokratiya uchun kurashini davom ettirdi.

2004 yil yanvar oyining ikkinchi yarmida Toshkentdagi Chilonzor buyum (Ippodrom) bozorida ishlayotgan 35 yoshlardagi tijoratchi, nomozxon kishi oz uyiga kelib, oilaviy fotosuratga tushirib ishlab berishni iltimos qildi. Belgilangan dushanba kuni kamina Hamza metro bekati yaqinidagi uyga osha tijoratchining xonadoniga bordi. Uning turmush ortogi ham nomozxon ekanligi, ularning 3 va 5 yoshlardagi farzandlari islom nuqtai nazaridan odobli qilib tarbiya qilinayotganlari, shu bolakaylar ozlarini odobli tutishlaridan ham korinib turardi. Turmush ortogi ogli va qizini yangi kiyimlarini kiyintirgunicha kamina uy egasi bilan hozirgi ahvol haqida qisqacha suhbatlashdi. Uy egasi bu xonadonni ijaraga olishganini ham aytdi. Songra ularni suratga olib bolgach, ketish oldidan muallif suhbat davomi sifatida demokratik jamiyat qurish masalasidagi Murojaatnomaning bitta nusxasini uy egasiga berdi. Shuningdek kamina Toshkentda maxsus xizmat organlar hisobida turgan maxsus xonadonlar borligi, bu xonadonlarda bir necha xil eshituvchi qurilmalar ornatilganligini va nomozxonlarni doimiy nazorat qilishlarini aytdi va sal ehtiyotkorroq bolishni, iloji bolsa xonada televizorni qoyib, suhbatlashishni maslahat berdi.

Muallif xayrlashib chiqib, Hamza metro bekatiga kirdi va poyezdga chiqdi. Shunda orqadan kirgan va bir qadamcha narida kaminaga nafrat bilan qarab turgan 25-27 yoshlardagi, qirgiy burunli, boyi 175 santimetrlar keladigan, baquvvat yigitni kordi. Kamina ikki marta u tomonga nazar tashladi. U hamon nafrat bilan muallifga tikilar, nimadandir jahli chiqib, yuqoridagi tutqichni ushlab turgan qolini bir ochib, yana tutqichdan tutib asabiylashardi. Muallif Toshkent metrosi foydalanishga topshirilgan paytlardan, yani 1977 yil noyabridan beri minglab marta metroda yolovchi bolib yurgan. Lekin oziga bunday gazab va nafrat bilan qarab turgan kishini faqat bir marta oshanda kordi. Kamina: Achchiging kelsa burningni tishla! deganday oz yolida davom etdi va bir necha daqiqa otgach kerakli metro bekatiga kelgach, vagondan chiqdi.

Ushbu nohush voqeaning davomi bolmaganida, muallif uni tezdan esdan chiqarib yuborgan bolardi. Bir-ikki kun otgach kamina osha tijoratchining oilaviy suratlarini ishlab, Chilonzor buyum bozoriga olib borib berdi. Kamina ehtiyotkor bolish masalasida osha tijoratchi yigitga yana aytdi. U osha ijaradagi uyida ikkita eshituvchi qurilmani topib olib, chiqarib tashlaganini aytdi. Kamina bunaqa eshituvchi qurilmalar tegishli xonadonlarda bir nechta va har xili ornatilishini, ularning hammasini uy egasi apparat bilan ham topishi qiyin ekanligini takidladi. Shu bilan xayrlashdik.

Osha kunlari, aniqrogi 2004 yil 26 yanvar kuni muallifning elektron pochtasiga Odam Insonov deb atalgan kimsadan quyidagi xat keldi. Uni ozgarishsiz keltirmoqdamiz, unda yozilgan sokish sozlari uchun oquvchimizdan uzr soraymiz. Xat Courier New alifbosida yozilgan. Maqolani saytda chop etilganda va oquvchimiz kompyuterida ochilganida muammolar bolmasligi uchun uni Times New Roman, yani maqolamiz alifbosida keltirilmoqda. (U paytlar kaminaning elektron pochtasi turon_shuhrati@yahoo.com edi.)

From: Odam Insonov <akahon@rambler.ru> Add to Address Book Add Mobile Alert

Subject:
To: turon_shuhrati@yahoo.com

Date: Mon, 26 Jan 2004 15:12:00 +0300


Ov, san bratishka kop ozingdan ketvossan. Kochada slishkom kop
odamlarni joniga tegvossan. Kotunu qisib yur bomasa ishkallaring
kopayadi.Yana bir kochada prapaganda qivotganini korsam (orqangdan
odam qoygamman) amini chiqaraman jallap.
AJALING.

Osha vaqtda 2004 yilda Freedom House (Ozodlik Uyi)da haftaning payshanba kuni inson huquqlari himoyachilari bilan uchrashuv otkazilar edi. Unda bolayotgan voqealarni muhokama qilar edik. Navbatdagi yigilishda kamina yuqorida keltirilgan tahdid xat nusxasini Fredom House Toshkent Lekin amalda hech qanday chora-tadbir korilmadi va muallif keyingi yigilishlardan birida M.Severdan bu haqda soraganida, undan mantiqli javob ololmadi. Keyinchalik M.Severning amaliy faoliyati va OzR prezidenti I.Karimov bilan 2004 yil dekabrida uchrashib, uni qollab-quvvatlaganligi tufayli uning kimligi malum boldi. Shu sababli muallifga kelgan tahdid xat masalasi ham javobsiz qolgan edi vakolotxonasining osha paytdagi direktori Myusha Sever xonimga berdi.

Muallifning demokratiya yolidagi faoliyatini elektron pochta orqali yuborilgan tahdid xat bilan toxtatib bolmasligini tegishli kimsalar tushunishdi, shekilli. Tahdid xatdan 27 kun otgach 2004 yil 22 fevral (yakshanba) kuni Toshkent shahar, Hamza tuman IIBsining Terrorizmga qarshi kurash bolimi xodimlari kaminani Toshkentdagi Yangiobod bozorida tutib olib ketishdi. Ular muallifni 12 soat davomida baqirib-chaqirib soroq qilishgani haqida [18] maqolada yozilgan.

3.5.2. MUALLIF FOYDALANGAN TORTTA INTERNET-KLUBNING YOPILISHI VA IKKITASIDA KOMPYUTER XIZMATIDAN FOYDALANISH TAQIQLANISHI TAFSILOTLARI

Muallif bugunga qadar 30 dan ortiq maqolalar, onga yaqin xabar va monitoring hisobotlarini kompyuterda terib, Internet saytlariga yuborgan va ularning aksar qismi saytlarda chop etilgan. Kaminaning hozircha shaxsiy kompyuteri yoq. U Toshkentdagi internet-klubarda Microsoft Office Word dasturi boyicha matn terish uchun soatiga 400-500 som, Internetda ishlash uchun soatiga 600 somdan 900 somgacha tolab, kompyuter va Internet xizmatidan foydalanmoqda. Lekin Ozbekistondagi politsiya rejimi kaminaga internet-klublarda kompyuter xizmatidan foydalanayotganida turli qarshiliklar va tazyiqlar qilmoqda.

2005 yil 12-13 may kunlari Andijonda qirgin bolgach, Freedom House (Ozodlik uyi) Toshkentdagi vakolatxonasining Resurs markazi vaqtincha (texnik sabablarga kora) yopildi. Shu sababli 2005 yil may-iyun oylarida Toshkent shahri, Shayxontohur tumani, Navoiy kochasi, 16-uyda (shu uyda Ozbekiston Milliy matbuot markazi ham joylashgan) faoliyat olib borayotgan internet-klubda kamina ozining [19] hamda [20] maqolalarini kompyuterda terdi. Ular 2005 yil 20 may va 12 iyun kunlari www.centrasia.ru saytida chop etildi. Kamina keyingi borganida 2005 yil iyun oxirida bu internet-klubning yopiq, xona ichi esa bom-bosh ekanligini kordi Bugungi kunda u xonada magazin joylashtirilgan.

Muallif 2005 yil iyul-dekabr oylarida ozining [21]-[26] maqolalarini Freedom Housening Resurs markazidagi kompyuterda, hamda Toshkent shahridagi 3-4 ta internet-klublardagi kompyuterlarda terdi va saytlarda chop ettirdi. Kamina ulardan bazilarida 2-3 marta foydalangach, Toshkent shahri, Chilonzor tumani, Chilonzor kochasi, 7-uydagi va Yunusobod tumani, Yunusobod-11 mavzesi, Amir Temur kochasi, -uydagi internet-klublar yopildi, yani ularning xonasi bom-bosh, eshigi esa qulflangan holda edi. (U paytlar muallif ushbu yopilgan internet-klublar haqida maqola yozish fikri bolmaganligi sababli ularning yopilgan kuni va oyini bloknotga yozib qoymagan edi.) Kamina 2006 yil 8 may kuni Chilonzor kochasi, 7-uydagi internet-klubga soat 15.00-larda bordi. Ichkarida 3-4 nafar kishi bor ekan. Ular kompyuterlarni ishga tushirish bilan band ekanliklarini aytishdi.

Malumki, Freedom House Resurs markazi 2005 yil dekabr oyida oz kun ishladi, 2006 yil yanvar boshidan esa oz faoliyatini toxtatdi. Shu sababli kamina ozining [26] maqolasini shahardagi bir nechta internet-klublarda, oxirgi qismini jumladan Toshkent shahri, Hamza tumani, Sholoxov kochasi, 115-uyda va Lisunov-1A mavzesi, 41A-uyda (bu Aviasozlar sobiq Kadishev bozori yaqinida) joylashgan internet-klublarda kompyuterda terdi. [26] va [27] maqolalar www.uzbekcongress.com saytida 2006 yil 1 yanvar kuni chop etildi. Kamina keyingi maqolalarini, jumladan [26] maqolaning davomi bolmish va Ozbekistonda 2001-2006 yillarda roy bergan kopgina muhim siyosiy voqealarni qamrab oladigan tahliliy maqolani terishda davom etdi. 2006 yil fevral oyi boshlarida Sholoxov kochasi, 115-uydagi internet-klub yopib tashlandi. (Bu internet-klub 1-1,5 oylar otgach qayta ochildi va shu kunlarda oz faoliyatini davom ettirmoqda. Kamina 2006 yil 7 may kuni u yerda ikki soat internetdan foydalandi.)

Muallif 2006 yil 11 fevral kuni Lisunov-1A mavzesi, 41A-uydagi internet-klubga kirdi. Lekin yosh xodim bundan buyon kaminaga bu yerda kompyuterda ishlashga ruxsat berilmasligini aytdi. Ushbu internet-klubning rahbari qoshni xonada soat ustasi bolib ishlar ekan. Kamina unga murojaat qildi va taqiqlash sababini soradi. U yaqinda qoshni internet-klublardan biri (u Sholoxov kochasi, 115-uydagi klubni nazarda tutgan bolsa kerak) amaldorlar tomonidan yopib tashlanganligi aytib, Bizning klubni ham yopib qoyishlarini xohlamayman dedi. Kamina uning familiyasini uch marta soradi, u esa oz familiyasini aytmasligini takidladi. (Keyinroq 2006 yil aprel oylarida bu internet-klubni ham yopib tashlashdi. Kamina 2006 yil 7 may kuni u yerga borgandi, xona ichida birorta kompyuter yoq, soat ustasining joyi ham bom-bosh edi. Muallifdan boshqalar ham, ayniqsa yoshlar politsiya rejimi taqiqlagan bazi bir saytlarni oqishgan bolsalar kerak )

Muallif u yerdan chiqib, Sholoxov kochasi, 116-uydagi Tornado nomli internet-klubga bordi. Kompyuterda boshqa saytlar qatori www.freeuzbekistan.com saytini ochib oqiy boshlagan edi, monitordagi matn birdaniga yoq boldi. Kamina yana bir marta terib, shu saytni ochdi. Shunda internet-klubning 20-yoshlardagi xodimi kelib: Siz taqiqlangan saytni ochib oqiyapsiz. Bu bizda mumkin emas dedi (u va yana bir-ikki kimsa qoshni xonada kamina foydalanayotgan kompyuterni nazorat qilayotganligi bilindi). Kamina undan bu gaplarni asoslab berishni yoki shu sayt taqiqlanganligi haqida hujjatni korsatishni soradi. U oz rahbariga murojaat qilishim mumkinligini aytdi. 30-35 yoshlardagi rahbari ham bunday saytlarni korish mumkin emasligini aytdi, lekin bunga birorta dalil yoki hujjat korsata olmadi. Kamina uning familiyasini soradi. U: Gafurov deb javob berdi va Yaqinda qoshni internet-klubni shu bahonada yopib qoyishdi. Bizning internet-klubni ham yopib qoyishlarini istamayman. Xohlagan idoraga borib shikoyat qilishingiz mumkin deb qoshib qoydi (barcha savol-javoblar rus tilida boldi, chunki ular rus tilida sozlashuvchi kishilar edi).

Muallif yaqin joyda Lisunov-2 mavzesi, 45-uyda joylashgan internet-klubga ham kirdi. Lekin u yer juda tiqilinch bolib, devorga quyidagi elon ilib qoyilgan ekan: Skachivaniye iz Interneta zapreshayetsya (Internetdan kochirib olish taqiqlanadi). Kamina noiloj boshqa tumandagi internet-klubga jonab ketdi. (Muallif 2006 yil 7 may kuni shu internet-klubga kirib, osha taqiqlovchi elon hali ham devorda ilingan ekanligini kordi. U bu taqiqlashning sababini soradi. Klub xodimi: Qanday axborotlarni Internetdan olmoqchisiz? deb savolimga savol bilan javob berdi. Kamina: Qiziq ekansiz. Internetdan ozimga kerakli axborotni olamanda. Sizga har birini tushuntirib otiramanmi?! Siz savolimga javob bersangiz dedi. Klub xodimi: Internetdan katta hajmdagi axborotlar olishni taqiqlaganmiz, dedi. Kamina: Shu gapni aniq, tushunarli qilib yozib qoysangiz bolmaydimi? deb soradi. U esa: Skachivaniye sozini kerakli odamlar ozlari tushunib oladilar dedi. Ushbu taqiqlovchi elonga asosan, kliyent Internetdan olgan birorta axborotini ular chop etmasliklari ham mumkin.

Shu bandda 2,5 milliondan ortiq kishi yashaydigan Toshkentdek ulkan shahardagi internet-klublarga va ular xizmatidan foydalanayotgan kaminaga oxshagan fuqarolarga nisbatan bolayotgan tazyiqlar haqidagi bazi bir voqealarni yozdik.. Endi Ozbekistondagi viloyat markazlaridagi, ayniqsa tumanlar markazlaridagi internet-klublar va ular xizmatidan foydalanib, taqiqlangan internet-saytlarni ochmoqchi bolgan fuqarolarga nisbatan munosabatni koz oldingizga keltirishingiz mumkin.

3.5.3. MUXOLIFAT VAKILLARINING KOMPYUTERIGA VA DISKETLARIGA KIMLARDIR VIRUSLAR KIRITAYOTGANLIGIGA DOIR BAZI BIR FAKTLAR

Muallif 2006 yil 22 fevral kuni sobiq diplomat, siyosatshunos Toshpolat Yoldoshev bilan uchrashib, bir soatdan ziyodroq suhbatlashdi. Suhbat oxirrogida undan elektron pochta manzilini berishni soradi va unga kamina oz maqolalarini jonatmoqchi ekanligini aytdi. Toshpolat aka chuqur xorsinib, Mening kompyuterimga, pochtamga kop marta viruslar yuborishib, juda jonimga tegishdi. Shu sababli hozir elektron pochta manzilimni hech kimga bermayapman dedi. Fuqaroning elektron pochtasiga viruslar yuborish mumkinligi haqida maqolamizning 4-bandida yozilgan.

Muallifning hozircha shaxsiy kompyuteri yoq va u internet-klublarga borib, pul tolab kompyuter xizmatidan foydalanmoqda. Toshkentdagi kopgina internet-klublarda kliyent foydalanayotgan kompyuterda disketni oqish mexanizmi yoq (ataylab qoyishmagan). Kliyent bevosita internet-klub xodimiga murojaat qilishga majbur va u ozining boshqaruv kompyuterida disketingizni ochib, siz aytgan faylni siz foydalanayotgan kompyuterga otkazib beradi. Xuddi shunday kliyent biror faylni (matnni) tayyorlab bolgach, oz disketiga yozib olishi uchun yana internet-klub xodimiga murojaat qilishi kerak va u oz kompyuteri orqali disketga yozdirib beradi.

Kamina 2004 yildan 2005 yil oxirigacha internet-klublarda foydalanganda, oz disketlariga yozdirib yurar edi va biror marta virus muammosi bolmagan edi.. Ammo 2005 yil oxiridan boshlab internet-klublarda muallif disketlariga faylni yozish chogida virusni qoshib yozib bera boshlashdi. Afsuski, virus kiritilganligini osha zahotiyoq aniqlash qiyin. Chunki kamina disketga ishning oxirida yozib oladi va disketni faqat internet-klub xodimi kompyuteridagina ochib tekshirishingiz mumkin. U faylni disketga yozilganligini, yani nomi borligini korsatadi va yopadi. Chunki uning boshqa ishlari va kliyentlari bor. Shu sababni rokach qilib, sizning ishingiz bilan koproq shugullana olmaydi, shugullanmaydi ham.

Natijada disketda virus borligini internet-klubga boshqa kuni borganingizda malum boladi. Bugungi kunda muallif oz sumkasida tortta disket olib yuribdi. Ularning tortalasiga ham virus kiritilgan. Har bir disketda esa ortacha 10-12 ta fayl (matn) bor. Endi ularni kompyuterda ochib oqish imkoniyati yoq.

Albatta, muallif bu vaziyatdan chiqish yolini izlamoqda. Shunday yollardan biri shaxsiy kompyuter sotib olish va ham qimmatli bolgan, ham nonkorlarcha qilinayotgan internet-klub xizmatidan voz kechishdir.

3.5.4. MUALLIFNING ELEKTRON POCHTASI ORQALI BOLAYOTGAN YOZISHMALARIGA KIMLARDIR ARALASHAYOTGANLIGIGA DOIR BAZI BIR FAKTLAR

Muallif 2006 yil 13 yanvar kuni soat 12:58 da ozi uchun notanish bolgan Irina Ternovadan (Irina Ternova irina_ternova@hotmail.com) ingliz tilida yozilgan quyidagi xatni oldi (ozbek tiliga kamina ogirgan).

Dear Shuhrat,
I found you article on Internet. I am interested in the real political situation inm Uzbekistan.
Could you please provide me with more information, also Im interested in /
Thank you in advance!
Best regards, Irina

Qadrli Shuhrat.
Men sizning maqolangizni Internetda topdim.
Meni Ozbekistondagi aniq (real) siyosiy vaziyat qiziqtirmoqda.
Bu haqda menga axborot bera olasizmi, meni shuningdek Ozbekiston XDP (Ozbekiston Xalq demokratik partiyasi, A.Sh.) qiziqtiradi.
Oldindan sizga minnatdorchilik bildiraman!
Samimiy salom bilan Irina

Muallif 2005 yil fevral oyida Ozbekistonda rasman royxatga olingan oltita siyosiy partiya va bitta yashirin partiya haqida kattagina tahliliy maqola [27]ni yozgan edi. Kamina dastlab shu maqolani Irinaga jonatib yuborishga qaror qildi (agar ushbu maqoladagi malumotlar yetarli bolmasa, yana xat yozar, degan fikr bor edi). Kamina oz electron pochtasi orqali maqolani ilova xat bilan jonatdi. Qanchadir vaqt otgach xat va maqola Irinaga yetib bormaganligi haqida muallif pochtasiga malumot keldi.

Ikki kun otgach 2006 yil 15 yanvarda Irinadan yana xat keldi.

Dear Shuhrat, please help me, I im writing a repport on Uzbekistan political situation, and I cant find additional information on National Resistance Committee of Uzbekistan
I would be very thankfull if u could reply, thank you again for your attention.
Kind regards, Irina

Qadrli Shuhrat, marhamat qilib menga yordam bersangiz, men Ozbekistondagi siyosiy vaziyatga doir hisobot yozayapman va men Ozbekistondagi Milliy Qarshilik Qomitasi haqida qoshimcha axborot topa olmayapman
Agar siz javob bersangiz, men juda minnatdor bolardim.
Etiboringiz uchun sizga yana bir marta rahmat.
Samimiy salom bilan Irina

Kamina yana yangitdan xatni 14 va 15 yanvar kunlari rus tilida yozdi va [27] maqolani ilova qilib, Irinaning elektron pochtasiga ikki marta jonatdi. Muallifning 15 yanvardagi xatini keltirib otish orinlidir (unin ozbek tilidagi matni ham keltirilmoqda).

Date:
Tue, 17 Jan 2006 04:03:27 -0800 (PST)
From:
shuhrat axmadjonov <shuhrat_ax1@yahoo.com> Add to Address Book Add Mobile Alert
Yahoo! DomainKeys has confirmed that this message was sent by yahoo.com. Learn more

Subject: O politicheskix partiyax Uzbekistana
To: Irina Ternova <irina_ternova@hotmail.com>, shuhrat_ax1@yahoo.com, shuhrat1954@yahoo.com


Uvajayemaya Irina!
Ya poluchil oba Vashi pisma. Mnoyu v fevrale 2005 goda bil napisan statya o pro pravitelstvennix partiyax Uzbekistana. Etu statyu Vam otpravlyayu. Tri iz 4 chastey statyi bil napechatan 23, 24 i 25 fevralya 2005 goda na sayte www.centrasia.ru. Pochemuto 4-yu chast ne napechatali. Poetomu ya otpravlyayu Vam vsyu statyu.
Da, eta statya takje bila opublikovana na sayte www.uzbekcongress.org na stranise russkogo yazika v vewrale 2005 goda. Ya etu statyu vchera otpravil Vam, no pochemuto do Vas ne doshla (vidimo, eto zasluga nashix spesslujb). Segodnya otpravlyayu povtorno.
Esli mojno napishite o sebe bolee podrobno.
S uvajeniyem Shuhrat.
17 yanvarya 2006 goda. Tashkent, 17.00 chasov.

Hurmatli Irina!
Men sizning ikkala xatingizni ham oldim. Men 2005 yil fevralida Ozbekistondagi hukumat partiyalari haqida maqola yozgan edim. Shu maqolani Sizga jonatayapman. Maqola 4 qismdan iborat bolib, undan 3 qismi www.centrasia.ru saytida 2005 yil 23, 24 va 25 fevral kunlari chop etildi. Negadir 4-qismini chop etishmadi. Shu sababli men Sizga maqolani toliqsincha jonatmoqdaman.

Ha, ushbu maqola www.uzbekcongress.org saytining rus tilidagi sahifasida 2005 yil fevralida chop etilgan edi. Men kecha bu maqolani Sizga yubordim, lekin negadir u Sizgacha yetib bormabdi (aftidan, bu bizning maxsus xizmat organlarining ishidir). Bugun uni qaytadan jonatmoqdaman.
Iloji bolsa ozingiz haqingizda batafsilroq yozib yuborsangiz.
Hurmat bilan Shuhrat.
2006 yil 17 yanvar. Toshkent, soat 17.00.

Ikki kun otgach muallif pochtasiga quyidagi xabar keldi (uni ozgarishsiz keltirmoqdamiz, faqat muhim joylarini ozbek tiliga tarjimasini ham yozmoqdamiz). Etibor bering: javob ikki kun (!) otgach kelmoqda.

From: postmaster@hotmail.com Add to Address Book Add Mobile Alert

To: shuhrat_ax1@yahoo.com

Date: Tue, 17 Jan 2006 04:03:33 -0800
Subject: Delivery Status Notification (Failure) (Ish ahvoliga doir bildirgini yetkazmoqdamiz (Muvaffaqiyatsizlik))
This is an automatically generated Delivery Status Notification (Bu avtomatik ravishda kelib chiqqan ish ahvoliga doir bildirgini yetkazmoqdamiz).

Delivery to the following recipients failed (Quyidagi oluvchi uchun yetkazib berish muvaffaqiyatsiz boldi).
irina_ternova@hotmail.com
Message/delivery-status
Reporting-MTA: dns;bay0-mc9-f9.bay0.hotmail.com
Received-From-MTA: dns;web35906.mail.mud.yahoo.com
Arrival-Date: Tue, 17 Jan 2006 04:03:28 -0800

Final-Recipient: rfc822; irina_ternova@hotmail.com
Action: failed
Status: 5.2.2
Diagnostic-Code: smtp;552 5.2.2 This message is larger than the current system limit or the recipient's mailbox is full. Create a shorter message body or remove attachments and try sending it again. (Bu xabar kattadir, bundan tashqari tizim oqimi chegaralangan, yoki oluvchining pochtasi tolgan. Kishiga xabar yuboring yoki mahkamlangan (faylni) olib tashlang va qaytadan yuborishga harakat qiling).

Bir qaraganda, bunday vaziyatga Irinaning tolgan pochtasi aybdorday korinadi. Atayin xat yozgan va javobini kutayotgan kishi Irinaning pochtasi tolishi mumkinmi? U har kuni koplab tanish-bilishlaridan va dostlaridan xatlar oladi-ku. Bu yerda boshqa sabablar bor, deyish mumkin.

Irina Ternova yoki boshqa fuqaro pochtasiga navbatdagi elektron xatning sigmaydigan qilish yollari kop. Shunday yollardan bittasini bayon etaylik. Siz yozgan xatga maxsus xizmat organlaridagi kimsa katta hajmdagi faylni, axborotni qoshadi (masalan, bir necha katta rangli manzarali surat). Qarabsizki, xat bilan qoshib yuborilgan keraksiz katta fayl tufayli tegishli manzildagi fuqaro (masalan, Irina) elektron pochtasiga xatingiz sigmaydi va sizga yuqorida keltirilgan mazmundagi moderatorning javob xati keladi. Bu holni soddaroq qilib tushuntirish ham mumkin: agar siz birorta sichqonni tutib, uning dumiga galvir boglasangiz, bechora sichqon oz iniga sigmay qoladi!

Demak, maxsus xizmat organlari va ularning gumashtalari (xakerlari) fuqarolarning Internetdagi ozaro xat-xabarlar yozishmalariga aralashishlari, chirkin va pastkashlik bilan olib borayotgan oyinlariga qarshi biz demokratlar bazi bir ehtiyot choralar kormogimiz kerak. Endi shu masalalarni yoritishga otsak.

4. DEMOKRATLAR FOYDALANAYOTGAN ALOQA VOSITALARINING XAVFSIZLIGI MUAMMOLARI VA BU BORADA MUTAXASSISLARNING TAVSIYALARI

2005 yil kuzida Qirgiziston poytaxti Beshkek shahrida Markaziy Osiyo mamlakatlarida inson huquqlarini himoya qiluvchilar xavfsizligini taminlash masalalariga bagishlangan trening (inglizcha training tayyorgarlik, (amaliy) oqitish, talim berish, mashq qilish) bolib otdi. Tashkilotchilar trening qatnashchilarining har biriga E.Egurrenning rus tilidagi Inson huquqlari himoyachilari uchun xavfsizlik boyicha qollanma kitobi berildi ([29] ga qarang). Kitobning 12-bolimi Xavfsiz aloqa va informatsion texnologiyalar deb atalgan va kompyuter hamda Internetga bagishlangan. Bu bolimda mutaxassislar kompyuter va Internetdagi shaxsiy yozishmalar, axborotlar hamda dasturlardan foydalanish muammolarini yaxshi tahlil etishgan va muhim tavsiyalar berishgan. Kamina kitobning 12-bolimidagi eng kerakli qismlarini ozbek tiliga ogirdi va quyida izohlarsiz keltirmoqda.

Demokratlarimiz bunda yozilgan malumotlarni bilsalar va ular tavsiyalariga amal qilsalar, ozlarining ham, safdoshlarining ham xavfsizligini tayminlaydilar. Shuningdek Ozbekistondagi politsiya rejimi bilan borayotgan informatsion kurashda demokratiya, yani demokratlar yengib chiqishiga, galaba qozonishiga asos soladilar.

4.1. INTERNETDAN FOYDALANISH BILAN BOGLIQ XAVFSIZLIK MUAMMOLARI

Sizning xat-xabarlaringiz kompyuteringizdan oluvchining kompyuteriga bevosita jonatilmaydi. U bir necha ozaro bogliq aloqa tugunlari orqali otadi va otish paytida ozi haqida malumot qoldiradi. Bu axborotlarni (mamlakatdan/mamlakatga chiqish/kirish paytidagina emas), barcha yoli davomida uni olish (unga kirish) mumkin.

Siz matnni tera boshlaganingizda kimdir sizning yelkangiz osha qarashi mumkin. Bu ayniqsa Internet-kafeda muhimdir. Agar sizda Internet bilan aloqa bolsa, idorangizdagi har qanday kishi sizning pochtangizga kirishi (foydalanishi) imkoniyatiga egadir. Sizning tizim (sistema) boshqaruvchingiz hamma pochtalarga kirishda alohida imtiyozlarga ega bolishi mumkin.

Sizning Internet provaydiringiz (ISP Internet Service Provider, inglizcha provider taminlovchi, A.Sh.) pochtangizga kirish imkoniyatiga egadir va unga tasir otkaza oladigan har qanday kishi sizning barcha elektron yozishmlaringizdan nusxalarni unga yuborishga yoki sizning jonatmalaringizning bir qismini tosishga (blokirovka qilishga) majbur etish uchun provayderingizga tazyiq otkazishi mumkin.

Sizning xat-xabarlaringiz Internet orqali otayotganida yuzlab tahlikali yot odamlar (subektlar) orqali otadi. Xat-xabarlar otish paytida xakerlar sizning aloqa yollaringizga (kommunikasiyalaringizga) kira olishi mumkin. Sizning xat-xabarlaringizni qabul qilib oluvchining Internet-aloqa provayderi, tarmogi va ofisi ham ozining zaif joylariga ega bolishi mumkin [29, 100-b.]

4.2. INTERNET XAVFSIZLIGINING ASOSIY QOIDALARI

Troya otlari, yoki troyaliklar kabi viruslar (lotincha virus zahar, A.Sh.) va boshqa aldam-qaldam dasturlar har tomondan paydo bolishi mumkin; hatto dostlaringiz oz kompyuterlaridan ongsiz (gayriixtiyoriy) ravishda sizga viruslar yuborishlari mumkin. Ishonchli antivirusli dasturlardan foydalaning va ularni avtomatik tartibda (rejimda) yangilab turing. Yangi viruslar doimo yaratilmoqda va aniqlanmoqda, shuning uchun www.vil.nai.com veb-saytidagi Viruslar haqidagi axborot kutubxonasi (Virus Information Library)ga muntazam kirib turing va yangi viruslardan himoyalanish uchun yangi dasturlarni yuklang.

Odatda viruslar elektron pochta orqali yuqtiriladi, shuning uchun xavfsiz aloqa qoidalariga rioya qiling (quyiga qarang). Viruslar bu mustaqil kopayish uchun moljallangan bir martalik dasturlardir, ular zararli va zararsiz bolishlari mumkin. Troyaliklar bu uchinchi tomon (yoki yana kimlardir) sizning kopyuteringizga kira olishga moljallangan dasturlardir.

Yaxshi brandmauerlar (tarmoqlararo himoyaning apparat-dasturli vositasi) sizni xakerlar uchun korinmaydigan bolishingizga yordam berishlari mumkin va sizning tizimingizga begona shaxslar aralashishining oldini oladi. Bu sizning kompyuteringizdan faqat maxsus ruxsat berilgan xodimlargina Internetga chiqishlarini kafolatlaydi va troyaliklar kabi dasturlar axborot yuborishlariga yoki sizning kompyuteringizga xakerlar kirishi mumkin bolgan panadagi (qora) yolni ochishiga imkon bermaydi.

Klaviaturani qayd etish (nemischa klaviatur < lotincha clavis kalit klavishli va turli xil mexanizmlardagi (yozuv mashinkalarida, harf terish mashinalarida va hokazo) klavishlarning jami [9, 300-b.], A.Sh.) tizimi sizning klaviaturadagi har qanday harakatlaringizdan xabardor qilib turadi. Bu dasturlar siz (uyda, ishxonada, A.Sh.) bolmaganingizda birorta kimsa tomonidan kiritiladi, yoki sizning tizimingizga Internet orqali virus yoki troyalik yordamida tushadi. Klaviaturani qayd etish tizimi sizning klaviaturadagi har qanday harakatingizdan xabardor boladi va sizning ishingiz haqida, odatda, Internet orqali xabar beradi. Himoya parollarini (fransuzcha parol soz, nutq harbiy xizmatda yoki yashirin tashkilotlarda oz kishilarini tanish uchun uchrashganda aytiladigan va oldindan belgilab qoyiladigan shartli maxfiy soz [9, 477-b.; 30, 574-b.]) ornatish, xabarlarni xavfsiz jonatish tajribasi qoidalariga rioya qilish, antivirus dasturlarini qollash va parolni kiritishning sichqoncha orqali boshqaruvidan foydalanish yordamida bu dasturlar bilan kurashish mumkin. Klaviaturani qayd etish tizimining tasirini kesish uchun sizni Internetdan jismonan uzish bilan, odatda, siz kompyuterda ishlamayotgan paytingizda telefon aloqangizni oddiy ochirish bilan ham erishish mumkin.

Pochta manzili soxta (qalbaki) bolishi mumkin, yani haqiqiy egasidan boshqa yana kimdir undan foydalanishi mumkin. Buni provayder tarmogini buzib ochish va ozganing kompyuteriga va paroliga kira olish yoli bilan, yoki aniq birorta kishining manziliga oxshash manzildan foydalanish yoli bilan amalga oshirish mumkin. Masalan, siz l harfining quyi registrini (lotincha registrum kiritilgan, yozilgan [9, 547-b.], A.Sh.) 1 raqami bilan almashtirish orqali oxshash manzil hosil qilishingiz mumkin, va kopchilik odamlar farqini payqamaydilar. Kalaka bolishdan saqlanish uchun, mano hosil qiladigan sozlar yigindisidan foydalaning va manzilning faqat haqiqiy egasigina javob berishi mumkin bolgan savollarni takror-takror ravishda bering. Axborotni har qanday shubhali talab qilayotganida boshqa aloqa vositalari orqali tekshirish yoli bilan tasdiqlashini iltimos qiling.

WWW-serverga sizning murojaatingiz tez qarab chiqish boyicha oz sahifalaringizga birortasining qarab qoyishiga imkon bermang va har safar Internetga ulanganingizdan song sizning kesh-xotirangizni ochirib tashlang. Internet Explorerda (explorer tekshiruvchi, tadqiq etuvchi, A.Sh.) Tools (Servic) menyusini, songra Options (Sozlash)ni tanlang. Netscape Navigator da Edit(Tuzatish), songra Preprences (Parametrlar)ga oting. Siz usbu menyulardan har qandayeda bolsangizda, sizning barcha otmish ishlaringizni Internetdan chiqishning hamma yollarini ochirib tashlang va kesh-xotirangizni tozalang. Yodda tuting, sizning barcha xatchop (zakladka)laringizni ham ochirmoq kerak. Tez qarab chiqadigan sahifangizda siz kesh-fayllar orqali kirgan saytlar haqidagi yozuvlar saqlanadi, shuning uchun sizning tizimingizdagi qaysi fayllar yoqotilishi kerakligini aniqlashtiring.

128-bitli kodlashni (fransuzcha code qonunlar majmui, A.Sh.) qollab-quvvatlash uchun tez qaraladigan hamma veb-tizimlarni yangilang. Bu siz veb-tarmoq orqali yuborishni xohlagan har qanday axborotni, jumladan parol va maxsus shakllar korinishidagi boshqa maxfiy axborotlarni, xavfsizligiga yordam beradi. Hamma dasturlar taminoti uchun, ayniqsa Microsoft Office, Microsoft Internet Explorer va Netscape kabi paketlar uchun, eng yangi xavfsizlik pachilarini (tayyorlovchining oz dastur mahsulotlarida topgan xatolarni tuzatuvchi dasturlar Tarjimon izohi) ornating.

Uncha ahamiyati bolmagan (ikkinchi darajali) veb-sahifalarni tez qarash uchun maxfiy axborotlar saqlanadigan kompyuterdan foydalanmang. [29, 100-101-b.]

4.3. ELEKTRON POCHTA BILAN XAVFSIZ ISHLASHNING ASOSIY QOIDALARI

Siz, sizning dostlaringiz va kasbdoshlaringiz amal qilishi kerak bolgan pochta bilan xavfsiz ishlashning asosiy qoidalari quyida keltirilgan. Agar ular elektron pochtadan xavfsiz foydalanish amaliyotiga rioya qilmasalar, ular xabarlarini oqimasligingiz haqida bildiring.

1. HECH QACHON ozingiz bilmagan kishilardan kelgan pochtani ochmang.

2. HECH QACHON ozingiz bilmagan odamlardan yoki uning muallifi bolgan kishini siz tanimasangiz, pochtasini yubormang. Yaxshilik haqida oylang belgisi bilan tarqatiladigan hamma xatlarning virusi bolishi mumkin. Ularni oz dostlaringiz va hamkasblaringizga yuborish bilan siz ularning kompyuteriga viruslarni kiritishingiz mumkin. Agar ularning juda rahmdilligi sizga yoqsa, xabarni yangidan tering va uni ozingiz jonating. Agar xabarni terish siz sarflaydigan vaqtga arzimasa, ehtimol, bu unchalik muhim xabar emas.

3. Agar ilovalar tarkibini bilmasangiz va ularning xavfsiz ekanligiga ishonchingiz bolmasa, ularni HECH QACHON yuklamang va ochmang. Kompyuter dasturingizdagi avtomatik yuklash opsiyasini uzib qoying. Kopgina viruslar va troyaliklar qurtlar korinishida oz-ozidan tarqaladilar, va hozirgi zamon qurtlarini kopincha siz bilmagan odamlar yuborishadi. Aqlli qurtlar sizning manzil kitobingizni skaner qiladi, ayniqsa siz Microsoft Outlook yoki Outlook Express va oddiy jonatuvchidan olingan odatdagi ilovalar bilan niqoblangandir. Siz oz hamkasblaringizga jonatadigan ilovalarni viruslardan ozod etish (tozalash) bilan bogliq muammolarni PGP-pochtani ilovalar va ilovalarsiz imzolanishi PGP muammoni bartaraf eta oladi (PGP-axborotni kodlash dasturi, quyidagi Kodlash bolimi 4.4-bandga qarang).

4. Oz pochtangizni jonatayotganingizda HTML, MIME yoki RTF formatlardan FOYDALANMANG, faqat oddiy matndan foydalaning. Kengaytirilgan xatlar ichiga ornatilgan dasturlarga ega bolib, ular sizning kompyuter fayllaringizga ziyon yetkazishi mumkin.

5. Outlook yoki Outlook Express dasturlaridan foydalanganingizda ekranda dastlabki qarab chiqish opsiyalarini ochirib qoying.

6. Har safar imkoniyat bolganidan oz pochtangizni shifrlang. Shifrlanmagan pochta ochiq xatga (otkritkaga) oxshaydi, uni korgan yoki undan foydalanish imkoni bolgan har bir kishi oqib chiqishi mumkin. Shifrlangan pochta bu konvertga ishonchli ravishda berkitilgan xatdir.

7. Mavzu nomida birorta ahamiyatli narsadan foydalaning, toki oquvchi xabarda nima haqda soz borishini bilsin. Dostlaringizga va hamkasblaringizga ayting, xabar haqiqatdan ulardan kelganligini siz bilishingiz uchun mavzu sarlavhasida ular oz shaxsiga doir biror narsa yozishsin. Aks holda, kimdir ular nomidan xabar yoki troyalikni jonatishi mumkin, ehtimol, sizni ham qoshib, u kasal yuqtirilgan dasturni ularning manzil kitobidagi barcha manzillarga, jumladan sizga ham tarqatgan. Shunday bolsada, shifrlangan pochta xabarida maxfiy malumotlarni oshkor qiladigan sarlavhalardan foydalanmang. Yodda tuting, xabar mavzusi shifrlanmaydi va shifrlangan xat xususiyatini oshkor etilishiga, bu esa oz navbatida, tajovuzkorlik (agressiya) harakati otkazilishiga olib kelishi mumkin. Hisobot, maxfiy, shaxsiy kabi xabarlarni, kimlargadir malum darajada ahamiyat kasb etishini korsatuvchi boshqa belgilar bilan qiziqarli mavzulardagi pochta xabarlarini kopgina xakerlik dasturlari hozirgi vaqtda avtomatik skaner qiladi va nusxa oladi.

8. HECH QACHON To yoki CC satrida korsatilgan manzil egalaridan katta guruhiga pochta yubormang. Yaxshisi xabarni ozingizga jonating va boshqa hammasini bcc satriga kiriting. Bu yaxshi muomala belgisidir, shuningdek maxfiylikni saqlashning yaxshi usuli hamdir.
Aks holda, siz MENING pochta manzilimni MEN bilmaydigan odamlarga yuborayapsiz; bu notogri, yomon va haqoratomuz amaliyotdir, qaysiki yomon oqibatlarga olib keladigan va xavf-xatar tugdiradigan vaziyatga imkon beradi.

9. HECH QACHON spamga (yelpigichga oxshatib tarqatiladigan reklama axboroti), hatto yuboriladiganlar royxatidan ozingizni chiqarib tashlashni iltimos qilib javob yozmang. Spam serverlari (inglizcha spume kopik; server tennisda va boshqa oyinlarda topni oyinga kiritadigan oyinchi [9, 582-b.]) juda kop manzillarga xabarlar tarqatishadi, va bulardan qaysi birlari faol ekanligini ular hech qachon bilmaydilar (sizning elektron manzilingizdan faol foydalanayotgan kimsa nazarda tutilmoqda). Xabarlaringizni olgach, server sizni faol foydalanuvchi sifatida qabul qiladi va, natijada, siz avvalgidan ham yanada koproq spam olishingiz mumkin.

10. Agar iloji bolsa, boshqa kompyuterlarga ulanmagan, odatdagi pochta xabarlarini oladigan va malumotli fayllar saqlanadigan alohida kompyuterga ega boling. [29, 101-102-b.]

4.4. KODLASH: SAVOLLAR VA JAVOBLAR

Kopgina kitoblarda va maqolalarda, jumladan [29] maqolada pravozashitnik sozi kop marta qollanilgan. Uning ozbek tilidagi toliq tarjimasi inson huquqlari himoyachisi deb yoziladi. Bu iborani qisqacha qilib InHHim desak, yani inhhim deb yozsak yaxshi bolardi. Yani rus tilidagi pravozashitnik sozi orniga inhhim sozidan foydalanishni muallif taklif etmoqda va maqolada shu iborani ishlatmoqda.

Quyida eng kop beriladigan savollar va ularga javoblar royxati keltirilgan. Barcha savollar bilan shuningdek www.privaterra.org veb-sayti orqali Privaterra nodavlat tashkilotiga murojaat qilishingizni soraymiz. [29, 103-b.]

4.4.1. KODLASHNING OZI NIMA?

Javob. Kodlash bu malumotlarni maxfiy kodga almashtirish bolib, uni bu axborot moljallangan shaxsdan boshqa hech kim topib oqiy (rasshifrovka qila) olmaydi. Yetarli miqdorda vaqt va hisoblab chiqish qobiliyatlari (mutaxassislar, A.Sh.) bolganida barcha kodlangan xabarlarni oqish mumkin, lekin bu kop vaqt va vositalar, zahiralar (resurslar) talab etishi mumkin. Oddiyroq qilib aytganda, kodlash bu usuldir, uning yordamida oz fayllaringizni va pochtangizni ozga kozlardan himoya qilishingiz mumkin. Sizning fayllaringiz kodga aylanadi, u bir qaraganda ixtiyoriy harflar va raqamlar birikmasini ifodalab, uni korib turganlarga tushunarsiz boladi. Siz faylni kodlash uchun uni parol korinishidagi kalit bilan yopasiz. Xabarni kodlash uchun oz parolingizni ishlatib, uni ikkita kalit yordamida yopasiz. Xabar moljallangan faqat osha shaxs oz paroli yordamida uni ochishi mumkin. [29, 103-b.]

4.4.2. INSON HUQUQLARI HIMOYACHILARI (INHHIMLAR), DEMOKRATLAR NIMA UCHUN KODLASHDAN FOYDALANMOQLARI KERAK?

Javob. Hamma (kishilar, A.Sh.) kodlashdan foydalanmoqlari kerak, chunki raqamli aloqa vositalari avval boshdan maxfiylikni taminlamaydi. Bundan tashqari, inhimlar boshqa odamlardan kora koproq xavf-xatarga yoliqishadi va ularning fayllari hamda aloqa vositalari zaifroqdir. Ozlarini himoya qilish uchun ham, ular yordam qilmoqchi bolgan odamlarni himoya qilish uchun ham inhhimlar kodlashdan foydalanishlari naqadar muhimdir.

Raqamli texnologiya bu inhhimlar foydalanayotgan boyliklardan biridir. U tez aloqani, yanada samaraliroq mehnatni taminlaydi va ular imkoniyatlarini kengaytiradi. Ammo ozining barcha afzalliklariga qaramay, bu texnologiya shuningdek malum bir xavf tugdiradi. Siz xavfsizlik qayishini kiyishingiz fakti, siz rulda bolganingizda har gal avariya kutayotganingizni hali bildirmaydi. Avtopoygalar kabi yanada xavfli vaziyatlarda avtomobilni boshqarganda, yanada koproq xavfsiz bolishingiz uchun qayishni taqishingizga sizni yanada koproq undaydi.

Inhhimlar kopincha taqib qilish (kuzatish) obektiga aylanadilar. Modomiki, amalda har bir kishi kodlanmagan xabarlarga kirish va ularni oqish imkoniyatiga ega bolganligidan, deyarli muqarrar ravishda sizning kodlanmagan xabarlaringiz jonatishning qaysidir bosqichida oqib chiqiladi. Sizning xabarlaringizni muxoliflaringiz allaqachon nazorat qilayotganlari ehtimoldan holi emas, va siz bu haqda hech qachon bilmaysiz. Siz yordam bermoqchi bolgan odamlarning muxoliflari bu sizning ham muxoliflaringizdir. [29, 103-b.]

4.4.3. KODLASHDAN FOYDALANISH NOLEGALMI (YASHIRINMI)?

Javob. Bazan. Jahonning kop mamlakatlarida kodlash butunlay legaldir (inglizcha legal qonuniy, qonunlashtirilgan, A.Sh.). Masalan, Xitoyda tashkilotlar kodlashdan foydalanishga maxsus ruxsat olishi kerak, va siz bu mamlakatga kirayotganingizda ixcham kompyuteringizda foydalanayotgan kodlash texnologiyasini deklarasiyalashingiz (inglizcha declare elon qilish, bildirish, A.Sh.) zarur. Singapur va Malayziya shunday qonunlarga egaki, kodlashdan foydalanmoqchi bolgan har bir kishi ozining shaxsiy parollari haqida xabar berishi talab etiladi. Xuddi shunday qonunlar Hindistonda ham amal qilmoqda. Shuningdek boshqa istisnolar ham bor.
Elektron maxfiylash axborot markazi (EPIC Electron police information centre, A.Sh.) Enternational Survey of Encreption Police [Kodlash sohasida xalqaro siyosatni korib chiqish (obzor qilish)]ni taklif etadi, http://www2.epic.org/reports/crypto2000/ saytda jahonning kopchilik mamlakatlarida amal qilayotgan qonunlar muhokamasi olib boriladi. Bu royxat oxirgi marta 2000 yilda yangilangan. Agar sizni bu sohada hozirgi kunlardagi malumotlar qiziqtirsa, birorta aniq mamlakatda kodlashni qollashdan avval Privaterrada maslahatlashing. [29, 103-b.]


2006 YILGI MAQOLALAR

(0)

(22-maqolam, 2006 yil 23 may) OZBEKISTON MAXSUS XIZMAT ORGANLARI VA INTERNETDAGI SHAXSIY YOZISHMALAR XAVFSIZLIGINI TAMINLASH

, 16 2022 . 01:54 +
Shuhratjon AHMADJONOV

(22-maqolam, 2006 yil 23 may) OZBEKISTON MAXSUS XIZMAT ORGANLARI VA INTERNETDAGI SHAXSIY YOZISHMALAR XAVFSIZLIGINI TAMINLASH
2009FOTOMalmati1 (300x213, 9Kb)

Bazi davlatlarda ijtimoiy turmush shunchalik oshkora hukmronki, hatto Maxfiy Politsiya ochiqdan-ochiq va hamma joyda korinib turadi. [1, 188-b.]
STANISLAV YEJE LES (1909-1966)

MUNDARIJA

Muqaddima
1. Maxsus xizmat organlari jurnalist Alisher Taksanovga qarshi Internetda uyushtirgan fitnasi.
2. Fuqarolarning ozaro shaxsiy yozishmalariga yot kimsalarning yoki maxsus xizmat organlaarining aralashishi qanday oqibatlarga olib kelishi mumkinligiga Abdulla Qodiriyning Utkan kunlar romanidan misol.
3. Jahonda Internetdagi soz erkinligi darajasi va Ozbekistonda kompyuter, Internet hamda electron pochta sohasidagi tazyiqlarga doir bazi bir hayotiy misollar.
3.1. Internetdagi soz erkinligi darajasiga oid Chegara bilmas muxbirlar xalqaro tashkilotining 2006 yilgi hisobotidan ayrim malumotlar.
3.2. Ozbekistonda Internetni yalpi nazorat ostiga olishga harakat qilinayotganligiga misol: SharqTELEKOM yopiq aksionerlik jamiyati (YoAJ)ning FTP-servisiga qoyilgan talablar bayoni.
3.3. Onalar olim jazosiga va qiynoqlarga qarshi qomitasining rahbari Tamara Chikunovaning www.freeuzbekistan.com sayti muharriri Valeriy Petrenkoga yozgan xati.
3.4. Jurnalist Rahimjon Zafarning Internetdagi tazyiqlarga doir fikrlari.
3.5. Ozbekiston maxsus xizmat organlari va ularning gumashtalari Internet va electron pochta sohasida muallifga nisbatan qilayotgan ayrim qarshiliklari.
3.5.1. Muallifga 2004 yil 26 yanvar kuni elektron pochta orqali Odam Insonov yuborgan tahdid xati tafsilotlari.
3.5.2. Muallif 2005-2006 yillarda foydalangan tortta internet-klubning yopilishi va ikkitasida kompyuter xizmatidan foydalanish taqiqlanishi tafsilotlari.
3.5.3. Muxolifat vakillarining kompyuteriga va disketlariga kimlardir viruslar kiritayotganligiga doir bazi bir fikrlar.
3.5.4. Muallifning elektron pochtasi orqali bolayotgan yozishmalariga kimlardir aralashayotganliklariga doir bazi bir faktlar.
4. Demokratlar foydalanayotgan aloqa vositalarining xavfsizligi muammolari va bu borada mutaxassislarning tavsiyalari.
4.1. Internetdan foydalanish bilan bogliq xavfsizlik muammolari.
4.2. Internet xavfsizligining asosiy qoidalari.
4.3. Elektron pochta bilan xavfsiz ishlashning asosiy qoidalari.
4.4. Kodlash: savollar va javoblar.
4.4.1. Kodlashning ozi nima?
4.4.2. Inson huquqlari himoyachilari (inhhimlar), demokratlar nima uchun kodlashdan foydalanishlari kerak?
4.4.3. Kodlashdan foydalanish nolegalmi (yashirinmi)?
4.4.4. Bizning informatsion texnologiya (IT) tizimlarni xavfsizlantirish uchun nima qilmoq kerak?
4.4.5. Qaysi kodlash dasturi tanlashni qanday aniqlashtirsa boladi?
4.4.6. Kodlashdan foydalanish mening kompyuterimni buzish xavfini yanada oshishiga olib kelmaydimi?
4.4.7. Nima uchun pochta va hujjatlarni doimo kodlash kerak?
4.4.8. Agar menda bradmauer bolsa, nima uchun oz pochtamni kodlashim kerak?
4.4.9. Mening ofisimni hech kim buzayotgani yoq, nega endi men maxfiy dasturiy taminotdan foydalanishim kerak?
4.4.10. Bizning Internetga kirish imkoniyatimiz yoq va biz internet-kafe xizmatidan foydalanishga majburmiz . Begona kompyuterdan jonatilayotgan pochtamizni qanday himoya qilsak boladi?
4.4.11. Agar bizning fayllar va pochtani himoya qilish shunday muhim ekan, nega hamma buni qilmaydi?
4.4.12. Bizning prinsiplarimizdan biri ochiqlikdir. Biz hukumat faoliyatining koproq shaffofligi haqida oshkora gapiramiz. Biz qanday qilib yashirin texnologiyalardan foydalanishimiz mumkin?
4.4.13. Biz maxfiylik va yashirinlikning barcha bayonnomalariga rioya qilmoqdamiz, lekin, shunga qaramay, axborotning chiqib ketishi davom etmoqda nima gap?
4.5. Shifrlashdan foydalanish boyicha tavsiyalar.
4.6. Elektron pochta bilan ishlashda foydali odatlar.
4.7. Internet-klub (kafe)larda va boshqa joylarda kompyuterdan foydalanganda ehtiyotkorlikka doir umumiy mulohazalar.
5. Internetda va electron pochtada yozishmalar paytida tazyiqlar bolayotganligi sababli muallifning oz safdoshlariga murojaati.
Foydalanilgan adabiyotlar.

M U Q A D D I M A

Kompyuter, Internet va elektron pochta sohasidagi tazyiqlar va jahon mutaxassislari tavsiya etgan himoyalanish yollari, usullari haqidagi tahliliy maqolani [2] da muallif vada qilgan edi. Shu maqola quyida keltirilmoqda.

1. MAXSUS XIZMAT ORGANLARI JURNALIST ALISHER TAKSANOVGA QARSHI INTERNETDA UYUSHTIRGAN FITNASI

Ozbekiston maxsus xizmat organlari bazi bir fuqarolarning ozaro shaxsiy yozishmalari, suhbatlari, telefon sozlashuvlari, Internet orqali yozishmalarini nazorat qilayotganliklari, hatto igvogorona harakatlar (provokatsiyalar) uyushtirayotganligi sir emas. Bu borada Toshkentda yashayotgan mustaqil jurnalist Alisher Taksanovga qarshi 2006 yil 4 aprel kuni uyushtirilgan fitnani misol qilib keltiraylik.

2006 yil 4 aprelga otar kechasi soat 00:48 minutda www.centrasia.ru saytida A.Taksanov nomidan [3] maqola chop etildi. Etibor bering: [3] maqola oxirida A.Taksanovning Internetdagi shaxsiy electron pochtasi alisher1966@yandex.ru yozilgan, yani ushbu maqola shu electron pochta orqali jonatilgan. Shundan 8,5 soat vaqt otgach, A.Taksanov oshbu maqolani yozmaganligi va bu MXXning navbatdagi fitnasi ekanligi haqida [4] raddiya maqolani chop ettirdi. [4] maqolani toliqsincha keltirib otish orinlidir.

Raddiya. Odil sud fuqarolari, yoki Ozbekistondan chiqish vizasini olish uchun qollanma maqolani men yozgan emasman.

CentrAsiada 4 aprelda Odil sud fuqarolari, yoki Ozbekistondan chiqish vizasini olish uchun qollanma maqolasi Alisher Taksanov imzosi bilan chop etildi. Uni men yozmaganligimni bildiraman. Unda viza olish va mening muammolarim haqida yozilgan. Lekin ushbu maqolaning ozini men yozgan emasman.

Bu maqola qayerdan va uning muallifi kimligini bilmayman, ammo bu MXX qollarining ishi ekanligiga ishonchim komil. U meni jurnalist etikasi (axloqi)ni buzganlikda tutib olishni, meni qilmagan ishim uchun jinoiy javobgarlikka tortishni xohlaydi.

Pogonlilardan qaysinisidir meni tuhmat va haqorat qilganlikda ayblashni xohlaydi, mana mayyor G.Mirsobirova haqida hech kim bilmaydigan (faqat Xudo biladigan) gaplarni yozgan. Men bu ayol haqida hech narsa bilmayman va uning haqida pora oladigan inson deb hech qachon yozgan emasman. Yana bildiraman: Odil sud fuqarolari, yoki Ozbekistondan chiqish vizasini olish uchun qollanma maqolasini men yozgan emasman.

Alisher Taksanov
alisher1966@yandex.ru [4]

2. FUQAROLARNING OZARO SHAXSIY YOZISHMALARIGA YOT KIMSALARNING YOKI MAXSUS XIZMAT ORGANLARINING ARALASHISHI QANDAY OQIBATLARGA OLIB KELISHI MUMKINLIGIGA ABDULLA QODIRIYNING OTKAN KUNLAR ROMANIDAN MISOL

Ozbekiston fuqarolarining ozaro shaxsiy yozishmalariga, jumladan bugungi kunda Internet orqali olib borilayotgan xat almashinuvlariga yot kishilarning, aniqrogi maxsus xizmat organlarining ataylab aralashishi qanday oqibatlarga olib kelishi mumkinligiga buyuk tariximizdan bitta misol keltiraylik. Ulug yozuvchimiz Abdulla Qodiriyning Otkan kunlar romani va undagi voqealarni eslaylik. 1970-yillar boshida suratga olingan Otkan kunlar badiiy filmida romandagi voqealar sal ozgartirilgan va qisqartirilgan, yani anchagina epizodlar (korinishlar) filmga kiritilmagan. Takidlash lozimki, film juda yaxshi ishlangan!

Otkan kunlar romani va filmi orasidagi farqlar borligi sababli maqolamizning ushbu bandi uchun zarur bolgan kitobdagi voqealarning muhim joylarini qisqacha eslatib otsak. Otabekning onasi Ozbek oyim va otasi Yusufbek hojining qistovi, qaynatasi Mirzakarim qutidor va qaynanasi Oftob oyim, shuningdek sevgilisi Kumushbibining roziligi bilan u 1849 yilda Toshkentda Zaynab ismli qizga uylanadi. Ikki nafar xotini bolgan Margilonning oziga toq, boyroq odamlaridan biri bolmish Homid xotinboz [5, 8-b.] Kumushbibini uchinchi xotin qilib olish niyati bor edi. Homid uzun boylik, qora chotir yuzlik, chaqir kozlik, ottiz besh yoshlarda bolgan korimsiz bir kishi edi [5, 8-b.]. Aslida u 19-asr maxsus xizmat organlarining aygoqchisi, xufiyasi, birovlar ustidan maxfiy malumot, xabar yetkazib beruvchi, battol odamdir. Homid xotinbozning ushbu yomon tomonlarini fosh etuvchi bitta voqea bayonini [5]dan keltirib otaylik.

Mirzakarim qutidor 1265 yil (1848-1849) yil qishida uch-tort ogaynilarini va toshkandlik Otabekni oz uyiga mehmonga taklif etadi. Mehmondorchilikdagi suhbat qizigan bir paytda Oftob oyim chori (xizmatkor ayol) Toybekaga bir ish buyuradi.

- Tashqaridan xabar olingiz-chi, opa, dedi Oftob oyim, choy kerak boldimikin.
Toybeka nari-beri oshini yeb tashqariga chiqib ketdi. Oradan daqiqa vaqt otkan yo otmagan edi hovliqib ayvonga keldi:
Tuf-e, qurib ketsin, jonim chiqib ketdi-ya!
Bir soatdan beri joynamozdan qozgalmay tasbih agdarib olturgan Oysha buvi (Oftob oyimning 70 yoshdan oshgan onasi, A.Sh.) Toybekani boshdan-oyog kuzatib yana ishiga mashgul boldi. Oftob oyim iltifotsizgina kulimsirab tanchadan soradi:
Nima boldi, nega muncha qorqish?
Toybeka damini rostlab ustunning tegiga olturdi:
Pochchamdan dasturxonni olib qoqish uchun gilosning yonidan otarmanmi, allakim baloga turtinib ketdim. Qorqqanimdan oz qoldiki, dodlab yuborsam Chamasi mehmonlarga qarab turgan ekan.
Kimbalo ekan?
Qoronguda yaxshi ajratolmadim, tusini gira-shira anovi qora Homidga oxshatdim. Tagi umi, boshqami Xudo bilsin, shatir-shutir qildi-da, chiqib ketdi. [5, 33-b.]

Shunday qilib qora Homid (Homid xotinboz) ozining qora niyatini amalga oshirish uchun Otabek va Kumushbibining ozaro samimiy munosabatlarini buzish, oralariga nifoq solish maqsadida Otabek nomidan Kumushbibiga soxta xat yozadi. U xatning oxirini quyidagicha tugallaydi. Manim bu taloq xatimni albatta shariat peshvolari shariy hisoblab iddangiz bitish bilan sizga boshqa er qilmoqqa ixtiyor bersalar kerak. Otabek Yusufbek hoji ogli. 13-nchi javzo, 1265 yil (1849 yil 4 may, A.Sh.), Toshkand [5, 170-b.]

Ushbu xatni Kumushbibiga Sodiqning onasi Jannat opa (puchuq xotin) olib borib beradi. Taloq xatni oqigan Kumushbibi hovlida hushidan ketib yiqiladi. Ertasi kuni puchuq xotin Jannat opa Mirzakarim qutidorning uyiga yana keladi va Oftob oyim bilan Kumushbibiga murojaat qiladi: Ertaga oglim Toshkand jonamoqchi, otangizning xat-patlari bolsa qix [5, 173-b.] deydi. Unga javoban Kumushbibi: Otamning xatlari yoq, meniki bor, ozgina kutishka vaqtingiz bolsa, yozib berar edim deb Otabek nomiga xat yozib beradi (Kumushbibining bu xatining matni kitobda yozilmagan).

Homid xotinboz Jannat opadan Kumushning javob xatini olgach, u navbatdagi soxta xatni endi Kumushbibi nomidan Otabekka bitadi va xat oxirida quyidagicha yozadi: Sizga yangi yor, menga uyatsizlikning qurboni bolish muborak. Kumush emas, Tuproqbibi yozdim. 17-nchi javzo, 1265 yil (1849 yil 8 may, A.Sh.), Margilon. [5, 166-b.]

Toshkentda Otabek va Zaynabning nikoh toyidan 20 kunlar otgach, charlardan tort kun avval Otabekka Margilondan bir yigit Kumushbibi nomidan soxta xat olib keladi. Bu yigitning ismi Sodiq bolib, u Jannat opaning ogli, Homid-xotinbozning malaylaridan biri, ikki begunoh odamni buyurtma asosida oldirgan, buyurtma qotil ekanligi romonda yozilgan.

Otabek Kumushbibi nomiga shu kuniyoq xat yozadi va uni quyidagi sozlar bilan tugallaydi: Borligim muhabbatingiz alangasi bilan tutashqani holda zavjingiz Otabek. 26-nchi javzo, 1265 yil (1849 yil 17 may, A.Sh.), Toshkand. [5, 178-b.]

Soddadil Otabek ertasi kuni ozi tanimagan Sodiqbek orqali Margilonga Kumushbibiga javob xatini berib yuboradi. Sodiq xatni Magilonga, Homid xotinbozga olib borib beradi. Shu yerda A.Qodiriyning Otkan kunlar romanidan yana bitta iqtibos keltirib otsak.

Homid puchuq xotin (Jannat opa, A.Sh.) orqaliq Kumushning xatini oldirish bilan ozining birinchi martaba yuborgan xiyonatnomasini favqulodda bir muvaffaqiyat bilan natijalanganligini sezib Otabek kokragiga ham qol solib kormak va uning Kumushbibiga bolgan munosabatini bilib, ham shunga qarab ish yuritmak uchun Kumushning maktubini Sodiq orqaliq Toshkandga yuborgan. Sodiq esa oquguchiga malum maktubni Otabekka topshirib, Otabekning Kumushka yozgan maktubini ham olib kelgan ediki, yuqorida bu xat Homid tomonidan oqilib otdi [5, 179-b.]

Endi Homid xotinboz Otabek nomidan Kumushbibiga yana bitta soxta xat yozadi (bu soxta xat matni kitobda keltirilmagan). Shu soxta xatdan song Kumushbibi va uning ota-onasining Otabekka munosabati tamoman, uzil-kesil buziladi va Otabek Margilonga Kumushbibi uyiga kelganida Mirzakarim qutidor tomonidan darvozadan ichkariga qoyilmay haydaladi.

Endi Homid xotinboz boshchiligida amalga oshirilgan yomon ishlar Otabekka qanday malum bolganligi haqida ham bayon etaylik. Chunki romonda voqealar kinodagiga nisbatan boshqacha yozilgan.

Otabek Mirzakarim qutidor uyi oldidan haydalgach, shu ketishda usta Alimnikiga borib qoladi, unikida mehmon bolib, unga ozini toshkandlik savdogar Shokirbek deb tanishtiradi. Malum bir vaqt otgach, Kumushbibining boshi ochiq bolganligi sababli Mirzakarim qutidorning uyiga sovchilar yana kela boshlaydi. Kumushbibi bir yildan song turmushga chiqishi mumkinligini aytadi. Natijada 1267-yilning (1851 yilning) kuzida margilonlik Salim sharbatdorning ogli Komilbek bilan nikoh toyi belgilanadi. Toy kuni Komilbek dosti bilan birga hammomga borganida, tahorat uchun ogilga kirganida kimdir unga xanjar urib, oxurga tiqib ketadi. Shu fojeaning ertasi kuni usta Alimning uyiga dosti usta Farfi keladi va voqeani quyidagicha sozlab beradi.

- Gumondor bormi? dedi usta.
Gumondor-ku yoq, ammo ajib, dedi usta Farfi va davom etdi. Kecha Komilbekning Mirzakarim akaning qizi bilan nikohlari bolmoqchi ekan. Bechora nikohdan ikki soat chamasi ilgariroq yoniga bir ortogini olib hammomga borgan va bir onda hammom ichidan yoqolgan, qolgan. Qiznikida hamma tajammulni (kerakli narsalarni) tayyorlab, Komilbekning otasidan tortib nikoh qilaturgan qoziyu quzzotlargacha kuyavni kutib olturar ekanlar. Bir vaqtda haligi birgalashib hammomga tushkan yigit hovliqib qiznikiga kelgan, kuyav kutib olturganlar kuyavdan darak sorasalar, ul ulardan kuyavni soragan va voqiani aytib, hammomda kiyimlarini ham qoldirib bir onda yoqolganini xabar bergan. Shundan song nikoh-nikohda, osh-oshda qolib kuyavni qidirib ketganlar. Nihoyat yarim kechada hammomning tahoratxonasi yonidagi bir ogilning oxuridan qoniga belashib yotqani holda topqanlar. Bechora tahorat uchun ogilga kirganda tovush chiqarmasliq yeriga xanjar urib, oxurga tiqib ketkan ekanlar. Juda qiziq gap Kim oldirgan va nima uchun oldirilgan, hech kim bilmaydir, dedi. [5, 226-227-b.]
- Agar gumonim togri bolsa, Komilbekning qotili Homiddir.

Bu soz Otabekni ajablantirgandek, usta Alimga ham garib eshitilgan edi.
Homid deysizmi?! deb soradi usta Alim.
Homid, dedi, yana sekingina usta Alimdan soradi, siz Umarbekni Homidga yaqin dost ekanligini bilarsiz, albatta?
Bilaman, hamma vaqt yurish-turishi oshaning bilan edi.
Bali, dedi usta Farfi. Osha Umarbek bilan oralariga bir sovuqliq tushdi-da, mundan on kuncha ilgari Homidning bir mudhish vahshati togrisida Umarbekdan bir sir eshitdim. Homid Komilbekni oldirganda ustida bolmagan bolsam ham ammo haligi eshitkan sirrimning dalolatiga qarab albatta Komilbekning qotili Homid degan fikrga tushdim Siz mundan uch yilcha ilgari Margilon kelib Mirzakarim akaning qiziga uylangan Otabek ismlik Toshkandlik bir yigitni haligi qayin ota bolmish Mirzakrim aka bilan qamalib, osilishiga hukm qilinganlarida dor ostidan qutqarilish voqialarini xotirlaysizmi?.. Albatta yodingizda bolsa kerak, hov, biz Sariboyning dokonida choy ichishib olturgan edik-ku, yodingizga tushdimi?

Esimda bor, esimda bor, dedi usta Alim va Otabekdan soradi, balki siz tanirsiz, Toshkandda mashhur bolgan Yusufbek hoji deganning ogli.
Taniyman, dedi Otabek va hikoyani buncha uzoqdan solgani va oz ustida gap yurgizgani uchun tong ajab ichida usta Farfining ogziga qarab qotqan edi.

Usta Farfi yarim-yarim tovushda davom etdi:
Ana shu yigitning olgan xotini juda ham nozanin bir qiz bolib, bu qizga bizning Homid ham xaridor ekan. Haligi Otabek qizga uylanib qoygach, bizning Homid tikanga agnab, oradan Otabek bilan Mirzakarim akani kotarish fikriga tushkan va bolmagan chaqimchiliqlar bilan ularni dor ostigacha tortishga muvaffaq bolgan (Soz bu yerga yetkanda, Otabek bilintirmaslik qilib bir entikib qoydi.) Usta Farfi davom etib dedi: Ammo Xudoning haqni nohaq qilmasligi soyasida bir maktub sababi bilan kutmagan joyda dor ostidan najotka chiqganlar. Bular oqlangach, Homidning ozi qamalaturgan bolib, ammo qorboshining yordami orqasida Qoqonga qochib qutilgan va ul yerda ham tinch yotmay Ottaboy qoshbegini poraxorlikda ayblab, Musulmoncholoqqa ariza bergan, dedi va sozini bu yerda toxtatib ustadan soradi: Ozingiz ham bilsangiz kerak, Homid bir kecha yoqolib uch oylab bedarak ketkan va uni qorboshi yigitlari qidirib yurgan edilar.

Usta Alim tasdiq ishorasini berib:
Sozlay beringiz, dedi. Ammo Otabek bu dahshatlik haqiqatni eshitmakda bolgan quloqlariga ishonmas va ozini kuch orqasida tutib turar edi.

Usta Farfi tovushini sekinlatib davom etdi:
Homidning Musulmoncholoqqa bergan arizasidan song, Otabek bilan Ottaboy qoshbegi Qoqonga chaqiriladirlar-da, soroqdan song yana oqliqqa chiqadirlar.

Ammo Homid uch oylab Margilon kelolmay yurgach, nihoyat yana qorboshining yordami bilan kelishka ham muvaffaq boladir. Biroq Homid hanuz tinch yotolmaydir. Fursati kelish bilan yana bir yomonliq qilmoqqa, qutidorning qizini oziniki etishka oylab yuradir. Tonguzning baxtiga bu fursat ham togri kelib, yana yomonliqqa yuz qoyadir. Shundoqki, Otabekning Toshkanddan ham uylanganini bilib, uning tilidan bir taloq xati yozdiradir-da, Mirzakarim akanikiga kirguzadir.

Otabek ozini nechogliq bosib ushlab kelgan bolsa ham, lekin endi ichidan qaynab-toshib ketkan hissiyotini bosolmadi vijdonsiz, tonguz! dedi-da, ixtiyorsiz ornidan turib ketdi. Usta Alim ham ozini tinch tutolmadi. Badbaxt, kofir! deb qoydi. Otabekning ozgarishidan usta Farfi shubhaga tushayozgan bolsada, lekin usta Alimning ham unga qoshilishi uni oylatib turmadi, Otabek qaytib orniga olturgach, ul davom etdi:
Bu soxta taloq xati togrisida Otabekning nima qilganligi Homidga ham malum bolmaydir. Lekin ish Homidning oylaganicha natijalanib, bir necha vaqtdan song Mirzakarim akaning qizini taloq qilinishi xabari chiqib qoladir. Oradan uch-tort oyni otkazib bizning Homid Mirzakarim akanikiga sovchi kirguzadir. Ammo Mirzakarim aka uning sovchilarini quruq qaytaradir. Bir necha vaqtdan song, Homidning soxta taloq xatisi bilan eridan chiqgan qiz Komilbekka beriladir va nima uchundir toylari bir necha vaqtka kechikib qoladir-da, oradan biror yilni otkazib, nihoyat kecha ularning toy va nikoh kunlari ekanki, Komilbekning hammomda oldirilgan xabarini eshitib turibmiz. Mana men yuqoridagi sabablarga binoan Komilbekni oldurguchi aniq Homid, deb oylayman, dedi.

Usta Alim boshini chayqab:
Bunda shubha yoq, nax Homidning ozi, dedi va ozicha: Eh, essiz musulmonchiliq, shunchalik ham insofsizlik boladimi, ozingning bir emas, ikkita xotining bolaturib, tagin bir yigitning haloliga koz olaytirish Yana ozingning boying yetmasligini bilaturib ham, ikki orada bir gunohsizning qonini tokish eh, shayton bolasi! deb qoydi.
Bu bir it, dedi usta Farfi, tomdagi luqmani ozi ham yeyolmaydir, boshqaga ham yedirmaydir, nax itning ozi! [5, 228-230-b.]

Otabek shu suhbatdan song Margilondan Qoqon tarafga jonab ketadi. Uning orqasidan Sodiq kuzatib boradi. Otabek karvonga qoshilib ketganini korgach Sodiq Margilonga qaytadi. Malum bir vaqt otgach Otabek otni orqaga buradi va qorongilik tusha boshlaganda Margilonga kirib keladi. Tun qorongusida usta Alim hovlisidan Jannat opa va uning ogli Sodiq yashaydigan hovliga yashirincha otadi. U darcha oldida turib, ichkarida Homid xotinboz, Sodiq, Mutal va Jannat opa suhbatiga quloq soladi. Ular kop may ichib, Kumushbibini dushanba kechasi ogirlashga kelishadilar. Bu mudhish rejani bilib olgach, Otabek dushanbadan seshanbaga otar kechasi osha qazilayotgan chuqurda Mutalni bogib oldiradi, Sodiqni esa xanjar bilan urib, u bilan chuqurda kurashib, uni olasi holatga soladi va chuqur oldidagi yalanglikda Homid xotinbozning qornini xanjar bilan tilib tashlaydi. Bu voqeani oquvchi kinoda ham korgan.

Otabek ertasiga, kun choshgohga yetkanda, usta Alimnikiga boradi va ozi Shokirbek emasligi, Otabek ekanligini va barcha voqealarni, jumladan shu kechasi uch kishini tinchitgani haqida gapirib beradi. U oz hikoyasi oxirida usta Alimga bitta iltimos qiladi.

- Men shu soatning ichida Toshkand jonashga majburman. Shuning uchun siz bu xatlarni qayin otamnikiga oz qolingiz bilan eltib berasiz. Xatlarning birisi qayin otamga, ikkinchisi unga (Kumushbibiga, A.Sh.) dedi. [5, 254-b.]

Shu yerda Otabekning Kumushbibiga yozgan maktubidan bitta iqtibos keltiray.

Sizdan emas otangizdan bir opkalashim bor: soxita taloq xatimni manim oz qolim bolib, bolmaganini ajrata olmagan. Gumonimcha bu soxita xat sizga ham korsatilmagan oxshaydir, chunki, ayniqsa sizning koz ongingizdan bu haqiqat qutila olmas edi Har holda taqdirning bunchalik oyinlari turgan bir zamonda biz nima ham qila olar edik? Bu togrida mendan ham otkan joylari bordirkim, sizning birinchi martaba menga yozgan xatingiz manosidan dahshatlik suratda ozimni tagofilga solgan va xat keltirguchini surishtirmasdan javob xati berib yuborgan edim. Shuning ila sizni-da, ozimni-da Homid qolida oyin bolmogimizga katta yol ochqan edim [5, 264-265-b.] (Otabek va Kumushbibi bilan bolib otgan keyingi voqealar haqida oquvchimiz Otkan kunlar filmidan ham, romanni oqish orqali ham yaxshi biladilar.)

19-asr maxsus xizmat organlarining aygoqchisi, xufiyasi, birovlar ustidan maxfiy malumot, xabar yetkazib beruvchisi Homid Otabek va Kumushbibi orasidagi xatlar masalasida aralashib, natijada u ikki yoshning baxtli turmushiga rahna soladi, ular ajralib ketish darajasiga borib yetadi va ikki yildan ortiq ayriliq azobini boshidan kechiradilar.

Bugungi kunda 21-asrda esa eshituvchi qurilmalar naqadar rivojlanganligi, Internet orqali demokratlar ozaro xatlarini maxsus xizmat organlari xodimlari oqiyotganlari, hatto xatlar matniga ozlari bazi bir sozlarni qoshishlari, tanishingiz nomidan sizga xatlar yozishlari mumkinligi sir emas. 19-asrda Otabek va Kumushbibilar xatlarining qolyozmasini taqqoslash orqali soxta xatni aniqlashtirish mumkin edi. Hozirgi kunda esa Internet orqali kelayotgan va yuborilayotgan xatlarni bunday tekshirish ilojimiz yoq. Endi bugungi kundagi ahvolga nazar solaylik.

3. JAHONDA INTERNETDAGI SOZ ERKINLIGI DARAJASI VA OZBEKISTONDA KOMPYUTER, INTERNET VA ELEKTRON POCHTA SOHASIDAGI TAZYIQLARGA DOIR BAZI BIR HAYOTIY MISOLLAR

Ozbekiston maxsus xizmat organlarining ayrim xodimlari Internetda bazi bir bemani ishlar qilayotganliklariga misol sifatida maqolamizning 2-bandida mustaqil jurnalist Alisher Taksanov bilan bolib otgan voqeani yozgan edik. Ushbu bandda Internetdagi erkin soz darajasiga doir vaziyat va Ozbekistonda Internet bilan bogliq roy bergan katta-kichik voqealar hamda faktlarni keltiramiz.

3.1. INTERNETDAGI SOZ ERKINLIGI DARAJASIGA OID CHEGARA BILMAS MUXBIRLAR XALQARO TASHKILOTINING 2006 YILGI HISOBOTIDAN AYRIM MALUMOTLAR

Malumki, har yili jahonda 3 may kuni Xalqaro matbuot erkinligi kuni sifatida nishonlanadi. Markazi AQSHning New York shahrida joylashgan Chegara bilmas muxbirlar (Reporters without borders) xalqaro tashkiloti jahon Internetidagi soz erkinligiga doir oz hisobotini chop etdi. Internetda inson huquqlariga amal qilish borasida 24 mamlakatga etiroz bildirilgan. Sobiq Sovet Ittifoqi hududida tashkil topgan 15 davlatdan faqat Ozbekiston, Turkmaniston va Belorusiyada Internetga senzura qollanilayotganligi yozilgan.

Hisobotda takidlanishicha, Internetda yozgan tanqidiy fikrlari uchun 2003 yilda Xitoy, Vetnam va Maldiv orollari fuqarolari qamalgan edi. 2006 yilga kelib xuddi shunga oxshash tanqidiy fikrlari uchun Eron, Liviya, Suriya va Tunis fuqarolari qamaldilar. [6]

Bazi bir malumotlarga qaraganda, Oliy Majlisda OzR Ommaviy axborot vositalari togrisidagi qonunga jiddiy ozgartirishlar kiritish ustida ikkinchi oqishda muhokamalar bolmoqda (ushbu qonunni yangidan qabul qilishmoqchi, shekilli). Bu tuzatishlarga asosan Internet ham gazeta, jurnal, radio, televideniye kabi ommaviy-axborot vositasi, deb hisoblash nazarda tutilgan. Yani Internetda chop etiladigan tanqidiy maqola va fikr uchun fuqarolarni javobgarlikka tortishga, boshqacha aytganda Internetga ham senzurani joriy etishga harakat qilmoqdalar. [7]

3.2. OZBEKISTONDA INTERNETNI YALPI NAZORAT OSTIGA OLISHGA HARAKATLAR QILINAYOTGANLIGIGA MISOL: SharqTELEKOM YOPIQ AKSIONERLIK JAMIYATI (YoAJ)NING FTP-SERVISIGA QOYILGAN TALABLAR BAYONI

Avval Ozbekistondagi SharqTELEKOM kompaniyasi faoliyati haqida malumotlar keltirib otaylik.
Sharq Telekom kompaniyasi oz faoliyatini 2003 yil iyul oyida boshlagan. Bugungi kunga kelib u malumot uzatish tarmogining Ozbekistondagi yetakchi operatorlaridan hisoblanadi. Kompaniya hozirgi zamon talablariga javob beradigan darajada xizmat korsatish va yangi texnik qudratlarga ega.

Ozbekiston Aloqa va Axborotlashtirish Agentligi tomonidan berilgan AA N 0000288 raqamli litsenziya malumot uzatish tarmoqlari boyicha xizmat korsatish, loyihalashtirish, qurilish va foydalanish boyicha faoliyatlarni amalga oshirishga ruxsat beradi. [8]

2003 yilning 1 iyunidan 2 Mb/s hajmdagi tolali-optik aloqa liniyasi orqali ToshkentMoskvaNyu-York malumot uzatish xalqaro kanalimiz ishga tushdi. Ushbu kanal ToshkentMoskva uchastkasida 100%li yoldoshlar orqali rezervlab qoyishga, MoskvaNyu-York uchastkasida 100%li yer yuzasida rezervlab qoyishga ega. AVARIYA holatidagi marshrutga otish vaqti 40 ms dan oshmaydi. Kanallar M9 xalqaro trafik almashish nuqtasiga keladi.
Hozirda kompaniya quyidagi stansiyalar orqali ADSL texnologiyalari orqali Internetga ulanish tugunlariga ega: 144-ATS, 152, 133, 77 (367), 45, 46, 43, 134, 162, 55, 137, 78/173, 116/117, 93/191/199, 125, 67/68, 51, 50, 74, 76, 21/24/121, 65/66/166, 41, 96/194, 170, 53/115, 42/49, 29, 40, 118/117, 22/23/123, 94/97, 398/148, 98, 57/58, 72, 64/161, 169, 79-ATS.

Kompaniya barcha aloqa tizimlari boyicha doimiy monitoring amalga oshiradi. Texnik yordam korsatish xizmati sutka davomida ishlaydi. Tel.: 113-00-00, va 7. [8]

Sharq Telekom YoAJning telekommunikatsiya tarmogi asosini Kvant-Ye zamonaviy raqamli kommutatsiya tizimi negizida yaratilgan OPTS-113 telefon tayanch-tranzit stansiyasi tashkil etadi. Umumiy foydalanish tarmogiga OPTS-113 ni ulash OKS 7 signalizatsiya trakti boyicha amalga oshiriladi.

Stansiya integratsiyalashgan telekommunikatsiya xizmatlari korsatishni, ISDN PRI trakti boyicha muassasa va ofis stansiyalarini umumiy foydalanish telefon tarmogiga ulanishni taminlaydi, jismoniy shaxslarga telefon nomerlari ajratish imkonlari ham mavjud.

Sharq Telekom kompaniyasining mijozlari qatoriga: Markaziy bank, KAPITALBANK, Kredit-Standart bank, GNK, FHV, Ozbeksiton TELERADIOKOMPANIYASI, Ozbekinvest, Respublika tovar-xom-ashyo birjasi, Toshkent texnika universiteti, Samarqand davlat chet tillar instituti, Fan va texnologiyalar markazi, Ozbekiston ITE XP, British Council, UzBAT, Pulsar MCHJ, DSS Express, IncomSoft va boshqalarni kiritish mumkin. [8]

Endi Ozbekistonda Internetni yalpi nazorat ostiga olishga harakat qilinayotganligiga doir [10] hujjatning tarjimasini toliqsincha keltiramiz. Xulosa chiqarish oquvchimizga havola, chunki izohga hojat yoq. Eslatib otamiz: maqolamizda informatsiya va axborot sozlari bir xil manoda ishlatilmoqda.

SharqTELEKOM YoAJ FTP-SERVISINING FOYDALANISH QOIDALARI VA ISH TARTIBI
FTP-servis moderatori (inglizcha servis xizmat; moderator cheklovchi, tiyib qoyuvchi, A.Sh.) oz ishida SharqTELEKOM YoAJ FTP-zahira (resurs)lardan foydalanish qoidalari toplamiga amal qiladi.

1-modda. Umumiy qoidalar
Ushbu qoidalar SharqTELEKOM YoAJ taqdim etayotgan FTP servisni tartibga soladi va foydalanuvchilar albatta bajarishlari kerak.
Qoidalar buzilganda SharqTELEKOM YoAJ mamuriyati abonentni (nemischa abonent abonimentga ega bolgan shaxs [9, 9-b.]) ushbu kira olish yolini yopish korinishidagi sanksiyani qollash huquqiga ega (lot. sanktio buzilmaydigan eng qatiy qaror [9, 572-b.]).
Qoidalarning yangilangan shaklini (versiyasini) FTP-servis tub royxati (katalogi)dagi rules (qoidalar, A.Sh.) papkasiga erkin kirish uchun qoyiladi.

2-modda. Ish tartibi
Foydalanuvchilar boshqa abonentlar erkin kirishi uchun FTP-servisga qoyiladigan barcha informatsiyalarni FTP-servis moderatori oldindan maqullamogi kerak.
Buning uchun FTP-serverda incoming (ingliz. incoming kelish, daromad, A.Sh.) papkasi tuzilgan, barcha foydalanuvchilar informatsiyani dastlab unga joylashtirmoqlari zarur.
Saralangan va strukturalashtirilgan informatsiya qoyilgan tub royxat papkalariga abonentlarning togri kirish imkoniyati bolmaydi.
Incoming papkasiga kelgan informatsiyani FTP-server strukturasiga muvofiq olingan axborotni guruhlaydi va qoyadi.
FTP-servis moderatori kelgan informatsiyani qoyish yoki rad qilish haqidagi qarorni abonent incoming papkasiga axborotni qoygan paytdan boshlab 24 soatlik muddat davomida berish majburiyatini oladi.

3-modda. Mazmuni
Foydalanuvchilar quyidagi xarakterdagi informatsiyani FTP-serverga qoyishlari taqiqlanadi:
siyosiy mazmundagi informatsiya;
diniy mazmundagi informatsiya;
hokimiyatni zorlik bilan agdarish (bosib olish)ga, milliy nizolar va irqiy adovatni avj oldirishga, u yoki bu jinsni, irqni yoki jinsiy yonalishdagi qadr-qimmatini kamsitishga davat etuvchi informatsiya;
pornografik (grekcha porn fahsh, buzuq + grapho yozaman adabiyot, tasviriy sanat, teatr, kino, (Internet-saytlarida, A.Sh.) va shu kabilarda jinsiy hayotni juda ham ochiq-oydin, hayosizlarcha tasvirlash [9, 9-j., 12-b.]) mazmundagi informasiya;
beadab, peshtaham, yolgon, ota ketgan qopol (vulgar), haqoratomuz, tuhmatdan iborat, surbetlarcha, odobdan tashqari mazmundagi informatsiya;
viruslar, troyanlar, reklama botlari va boshqalar bilan zaharlangan informatsiya;
erkin tarqatilishi lisenziyali (lot. licentia ruxsatnoma, huquq [11, 5-j., 298-b.], A.Sh.) shartnomalar va mualliflik huquqlari bilan chegaralangan informatsiya;
shuningdek OzR qonunlari hamda qonun aktlarini va odob-axloq normalarini buzuvchi har qanday boshqa informatsiyalar.
Ushbu Qoidalar va Ish tartibi majburiydir va SharqTELEKOM YoAJning FTP-servisi zahiralaridan foydalanishni xohlovchi abonentlar rioya qilishlari shart. [10]

3.3. ONALAR OLIM JAZOSIGA VA QIYNOQLARGA QARSHI QOMITASINING RAHBARI TAMARA CHIKUNOVANING www.freeuzbekistan.com SAYTI MUHARRIRI VALERIY PETRENKOGA YOZGAN XATI

Avval Tamara Chikunova haqida malumot beraylik. U 1948 yil 2 iyunda Toshkent viloyatida tugilgan. Toshkent Qishloq xojaligi irrigatsiyalash va mexanizatsiyalash muhandislar instituti (hozirgi Irrigatsiya va melioratsiya instituti)ning Qishloq joylarini rejalashtirish fakultetini 1971 yilda tugatgan. Turmush ortogi harbiy zobit bolganligi sababli u 1973-1975 yillarda Germaniyaning Fortsina shahrida ulgurji bazada savdo vakili bolib ishladi. 1976-1982 yillarda Borisov shahridagi (Belorusiya) politexnikumda muhandislik geodeziyasidan dars berdi, 1982-1987 yillarda Choyr shahrida (Mongoliyada) savdo vakolatxonasida, 1987-1993 yillarda Sankt-Peterburgda savdo kooperativining rais orinbosari lavozimida ishladi. U 1993 yilda Toshkentga kochib otib, 1993-1999 yillarda huquq maslahatchisi (yurist konsultant) bolib mehnat qildi.

1999 yilda T.Chikunovaning 1971 yilda tugilgan Dmitriy ismli yagona ogli ikki kishini oldirganlikda noqonuniy ravishda ayblanib qamoqqa olingandi. Toshkent viloyat sudi asossiz ayblar bilan 1999 yil 11 noyabrda Dmitriy Chikunovni olim jazosiga hukm qildi. T.Chikunova oglining hayoti uchun kurash olib bordi. U 2000 yil 12 iyul kuni rasman ruxsat qilingan uchrashuv asosida ogli bilan korishishga borganida unga ogli Dmitriy 2000 yil 10 iyul kuni qatl etilganligini aytishdi. Shunday qilib, Dmitriy Chikunovni Toshkent qamoqxonasida yashirin ravishda otib tashlashdi. [12]

T.Chikunova 2000 yil 15 oktyabrda Toshkentda Onalar olim jazosiga va qiynoqlarga qarshi qomotasi nomli nodavlat mustaqil jamoat tashkilotini tuzdi. U 2000-2006 yillar davomida shu tashkilot rahbari va bosh yonaltiruvchisi (koordinatori) bolib ishlab kelmoqda. Ushbu tashkilotning ofisi 2005 yil fevraligacha T.Chikunova xonadonida (Toshkent shahri, Mirobod tumani, A.Fitrat kochasi, 6-uy, 21-xonadon; uy tel. 133 44 70) edi. 2005 yil fevralidan bugunga qadar tashkilot ofisi Toshkent, Markaz-5 mavzesi, 74-uy, 4-xonadonda joylashgan (tel. (998 71) 134 68 70; E-mail: tamara4848@mail.ru; veb-sayti: www.materi.narod.ru ).

T.Chikunova 2003 yil 29 sentyabr va 2005 yil 4 avgust kuni Ozbekistonda olim jazosiga moratoriy elon qilishni sorab OzR prezidenti I.Karimovga ochiq xatlar yozdi. U va uning tashkiloti say-harakatlari bilan shu kunga qadar olim jazosiga mahkum qilinganlardan 20 nafar mahbusga olim jazosi bekor qilindi va ular hayoti saqlab qolindi!

Tamara Chikunovaga 2004 yil 1 iyulda Rim shahrida (Italiya) Nobel mukofoti sovrindori Rita Levi Montalchino rahbarligidagi Archivio Disarmoning hakamlar hayati Tinchlik va Inson Huquqlari Ishida ozini korsatgan ayol sifatida T.Chikunovaga rasmiy ravishda maxsus GOLDEN DOVES FOR PEACE (Tinchlikning oltin kabutari) mukofoti berildi (bu haqda www.archiviodisarmo.it saytida ham yozilgan).

2004 yil 10 oktyabrda hakamlar hayatining qarori bilan T.Chikunovaga Nurenberg, Menschen rechte-2005 mukofoti berildi (bu haqda www.menschenrechte.nurnberg.de saytida ham yozilgan).

U 2004 yil 3 dekabrda Italiyaning La Donna Dell ANNO-2004 mukofoti bilan ham taqdirlangan. 2005 yil 4 aprelda Sitsiliyaning Kataniya shahridagi (Italiya) Blue Drop Group (Moviy Tomchi Guruhi) tashkiloti ozining Mimiosa dOro xalqaro mukofotini T.Chikunovaga berdi.

T.Chikunovaga 2006 yil 30 mart kuni Fransiyaning Toshkentdagi elchixonasida Fransiya Respublikasining inson huquqlari sohasidagi Ozodlik-Tenglik-Qardoshlik medali berildi. (Bu medal har yili Inson huquqlari kuni bolmish 10 dekabr kuni Fransiya Respublikasi Bosh vaziri tomonidan beriladigan mukofotdir.) [13]
Endi maqolamizning asosiy mavzusini davom ettirsak boladi. Ozbekistonda kopgina qiziqarli Internet-saytlar, jumladan Ozbekistonda demokratik islohotlar va mayda millatlar huquqlari xalqaro assotsiatsiyasining Erkin Ozbekiston www.freeuzbekistan.com veb-sayti bazan toliq, bazan qisman tosilmoqda (blokirovka qilinmoqda). Bunday saytlar yoki saytdagi alohida maqolalar kompyuter monitorida ochilmaydi, aniqrogi Ozbekiston politsiya rejimiga xizmat qiluvchilar tomonidan tosiladi.

www.freeuzbekistan.com saytining rahbari Valeriy Petrenko saytda chop etilgan maqolalarni, xabarlarni oqishni tavsiya etib, ayrim faol fuqarolar elektron pochtasiga jonatadi (bunday jonatmalar undan kamina elektron pochtasiga ham kelgan). Odatda pochta egasi oz pochtasini ochib, maqola nomi ustiga yonaltirgich (kursor)ni qoyib, kompyuter sichqonchasining chap tugmasini bossa, bir ozdan song shu maqola monitorda paydo bolishi kerak. Ammo, lekin, biroq bunday yaxshi maqola Ozbekistondagi rejim sharoitida ochilmaydi. Xuddi shu vaziyatdan chiqish maqsadida T.Chikunova V. Petrenkoga quyidagi xatni yozgan.

Hurmatli Valeriy.

Vebsaytga tavsiya etib jonatgan xatingizni men olayapman, lekin, afsuski menda hammasi tosilgan va agar siz ushbu chop etilganlarni (maqolalarni, xabarlarni, A.Sh.) menga jonata olsangiz men sizdan juda minnatdor bolardim.

Hurmat bilan Tamara Chikunova,
Onalar olim jazosiga va qiynoqlarga qarshi qomitasining rahbari, Inson huquqlari va tinchlik sohasidagi xalqaro sovrinlar: GOLDEN DOVES FOR PEASE-2004 (Tinchlikning Oltin kabutari-2004); La Donna DellAnno 2004; Mimoza dOra, NURNBERG-2005 sovrindori. [14]


2006 YILGI MAQOLALAR

(0)

(228-қ, 2018 25 ) Ҳ Қ ?

, 11 2022 . 03:02 +
ҳ Ҳ

(228-қ, 2018 25 ) Ҳ Қ ?

ҳққ , . [1]
(1809-1865)

ISLOMkarimFOTO1 (226x148, 13Kb)
. , 1991 26 . [15]

(1938.30.01-2016.02.09) 1989-2016 27 қ . 1989 1-, ҳ ҳ қ ҳқ . қ 1989 ҳ қ.

қ , қ 1985-1991 ҳ 1986 қ қ () қ, қ қ ҳ ҳ , қ ҳ .

қ ҳ 1988 11 қ Ҳ ғ ҳ . ҳ қ . қ қ қ . қ ҳ ҳ қ, 1989 қ қ .

қ ҳ ҳ қ қ ҳ - . ҳ .

1989 ҳ қ ғ қ қ. ҳқ ғ. қ . , қ, қ, ҳқ қ.

, , , қ қ қ.

қ , , ҳ, ғ ɢ қ қ ҳ . қ . ққ , , , . ғ , ҳ.

: қ қ қ қ ҳ қ қ ҳ қ қ . қ, ҳ қ.

ҳ ҳ . қ . ҳ . қ ҳ ҳ қ. , ҳ қ қ қ , қ.

:

1989 Ққ ҳққ ҳ ҳ . ҳ ҳ . . қ ҳ . ғ қ .

ҳ қ. ҳ . қ . . . ғ Ққ .

, , , қ, . ҳ , , , .

қ. . қ . ҳ қ қ. ҳ , ҳ қ, . қ қ қ ҳқ .

ҳ. .

. ҳ қ ҳ қ. қ , ҳ , қ қ ҳ, ҳ ҳ ҳ ҳ қ . қ қ [3]

1989 10 ҳ қ. ҳ қ ҳқ ҳ 1995 . . . [4]-, [5]- . 2018 . . [6]- қ , .



: ? 1989 . . , .

10 11 (1989 , ..), , . . , , , . , , , : ! . , - . ( .) . , . .

, : .

: , .

. , . , , .

, . [6, . 20-21]

.

қ

: қ қ қ ? 1989 қ қ ғ. қ. ҳ .

10 11 (1989 , ..), ҳ қ қ, ғ қ. . ҳ ҳ, ҳ , қ , қ ҳ ҳ . , қ : ! . , қ . ( .) қ ( ) қ қ. , ҳ қ . .

қ ҳ қ, : .
қ : ҳ , қ .
ҳ қ . қ . , , .

қғқ қ қ. [6, 20-21-.]

ҳ , . [7]- , (1941-2010) 10 64 - қ 1986 10 қ . 1989 10 1- . , ҳ қ: ғ ( ) .

қ ҳ қ (Қ ()) ҳ қ ҳ қ. қғ ғ қ Қ ҳ ҳ қ, ҳ.

қ . қ , қ қ . ғ . қ ғ . : Ққ 1- қ ҳқ , қ ҳқ ғ .

ҳ . ҳ ққ . ҳқ 2018 18 . ҳқ ққ http://www.centrasia.ru . .

ҳ-
[02.09.1948 ..]

ғ. қ ɢ .

1949-1957 ғ ққ . . қ ҳқ . 8 қ, 1967 - . қ () 34- (-22 қ ғ ) -ғ .

1972 ҳққ () .

1972-1977 . - қ .

1977 .

1983 , 1985 . 1987-1989 .

1989 . қ . қ 3,5 қ ҳқ қ . 1989 ҳ ҳ қ қ қ қ қ . ҳ қ . қ қ қ қ қ.

1991 қ ққ.

1993 19 1993 қ Қ . қ Қ (--, 1993 23 ).

Ҳ қ ҳ .

, . , қ . Қ қ , 12 . [8]

, қ , Қғ ҳ қ ҳ (1952-2015) [9], , (1929-2003) [10], Ққ ҳққ ҳ ҳ , 1- (1930.01.06) [11] 1- қ (2.10.1941) [12] қ қ , ҳ қ. . қ (1926.15.01) [13] ҳқ қ.

-қ 1989 23 ғ ҳ қ.

, 1989 (1940) қ , ққ қ . ҳ 1989 ққ . : 1986 10 қ 3 1989 ққ қ.

ҳ ғ . 1989 ҳ қ . ғ : - қ : ҳқ ? ? Ққ қ . .

қ . 1992 Ғ 40- ҳ ғ қ қ. . 1984 1989 . () 1991 қ ҳ . қ қ ҳ қ . 1993 .

ҳ ғ қ қ қ . 1980- қ ққ қ . ққ . ққ ҳ қ. қ : ғ . ғ - ? ҳ ққ : - ?

ҳ 1989 ҳ . - ҳ қ . қ ҳ 27 ҳ қ ққ ҳ , ҳ.

Ȩ

1. . , . . http://aphorismos.ru/truth/3.php
(1809-1865) 16-.

2. : (24 , ..). https://kp.ua/photo/politics/411268-yslam-karymov-byohrafyia (www.kp.ua/photo/politics/ , 31.08.2016).

3. . : қ ҳ ҳқ. http://uzbek.fergananews.com/article.php?id=1170 (www.uzbek.fergananews.com 2007.12.11).

4. ., . . ., , 1996.

5. ., . . ., , 1996.

6. . ( ). https://www.e-reading.club/bookreader.php/33256/Levitin_-_Uzbekistan_na_istoricheskom_povorote.html (www.e-reading.club/bookreader.php/33256/ ), ., 2001.

7. : , (, 1-қ). http://mutabar.org/uz/cat/qq/qq-malumotlari (www.mutabar.org/uz/cat/ , ҳ ғ , 2017.05.11).

8. - . http://www.centrasia.ru/person.php

9. . ҳ қ ҳ . http://www.ozodlik.org/content/article/27145803.html (www.ozodlik.org 2015.22.07).

10. , . https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AE%D1%81%D1%83%D0%BF%D0%BE%D0%B2,_%D0%AD%D1%80%D0%BA%D0%B8%D0%BD_%D0%AE%D1%81%D1%83%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87 (www.ru.wikipedia.org/wiki/ ).

11. . http://www.centrasia.ru/person.php

12. . http://www.centrasia.ru/person.php

13. . http://www.centrasia.ru/person.php

14. . http://www.centrasia.ru/person.php

15. : . www.meduza.io/galleries/2015/03/31/vechnyy-prezident (www.meduza.io 31.03.2015).

ҳ ҳ

E-mail: jiz54@mail.ru

2018 24

Қ, ҳ

Ҳ . ҳ қ ? - https://siyosat.wordpress.com/2018/01/25/%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%B2-%D2%B3%D1%83%D0%B6%D0%B6%D0%B0%D1%82%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B8-%D2%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%B9-%D1%81%D0%BE%D1%85%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%88/ (www.siyosat.wordpress.com 2018.25.01).
2018



 : 15 ... 10 9 [8] 7 6 ..
.. 1