-Рубрики

 -Поиск по дневнику

Поиск сообщений в Турон_Шухратжони

 -Подписка по e-mail

 

 -Постоянные читатели

 -Статистика

Статистика LiveInternet.ru: показано количество хитов и посетителей
Создан: 06.02.2012
Записей: 455
Комментариев: 9
Написано: 496


ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН: МУАММО ВА УНИНГ ЕЧИМИ (1-ҚИСМ, ДАВОМИ 3)

Вторник, 04 Апреля 2023 г. 02:11 + в цитатник
Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН: МУАММО ВА УНИНГ ЕЧИМИ 1-ҚИСМ, ДАВОМИ 3)
13. ВОҚЕАЛАР РИВОЖИ

Воқеалар ривожини Озодлик радиосининг www.ozodlik.org/a/ сайтида 2023 йил 20 июл куни чоп қилинган “Қорақалпоғистон: Фавқулодда ҳолат "муддатидан аввал" тугатилмоқда” номли [29]- мақоладан келтирай.

“2023 йил 26 июн куни жамоатчилик муҳокамасига қўйилган Ўзбекистон конституцияси янги таҳририда Қорақалпоғистоннинг суверен мақоми ва рефрендум орқали Ўзбекистондан ажралиб чиқишига доир моддаларга таклиф қилинган ўзгариш шу куннинг ўзида ижтимоий тармоқларнинг қорақалпоқ сегментида қизғин муҳокама ва норозиликларга сабаб бўлди;

- 1 июль куни Нукус марказида конституциявий ўзгартишларга қарши тинч намойишларга чақирган «Эл хызметинде» газетаси редактори ва фаол Даулетмурат Тажимуратов ҳибсга олинди. Нукус марказида тўпланган кўп сонли оломоннинг норозиликлари ортидан Тажимуратов қўйиб юборилди;

- Ўзбекистон Бош прокуратураси версиясига кўра, Тажимуратов "ноқонуний намойишларга чақиргани учун ҳибсга олинган. Тарафдорлари у қўйиб юборилганидан сўнг ҳам "тартибсизликларни давом эттиришган, куч тизимларига фаол қаршилик кўрсатганлар ва Ўзбекистон Республикасининг амалдаги давлат тузумини ўзгартириш ва ҳокимиятни очиқча босиб олишга уринганлар";

- 1 июль кечаси Ўзбекистон Ички ишлар вазирлиги Нукусдаги намойишлар юзасидан баёнот бериб, юз берган воқеаларга “конституциявий ислоҳотлар моҳиятини нотўғри талқин қилиш” сабаб бўлганини билдирди. Вазирлик жамоат тартибини сақлаш учун қўшимча кучлар юборилганини тасдиқлади;

- 2 июль куни Нукусга етиб борган президент Шавкат Мирзиёев Конституция лойиҳасидаги Қорақалпоғистон Республикасининг ҳуқуқий мақомига оид 70, 71, 72, 74, 75-моддалари ўзгаришсиз қолдирилишини эълон қилди. Аммо 2 июль тунида тармоқларда тарқаган видеолардан президентнинг ён бериши норозилик намойишларини тўхтата олмагани кўрилади;

- Президент Мирзиёев Қорақалпоғистон Республикаси ҳудудида 2022 йил 3 июль куни соат 00:01 дан фавқулодда ҳолат эълон қилиш ҳақидаги фармонни имзолади. Фавқулодда ҳолат 2022 йил 2 август куни соат 00:00 га қадар давом этиши билдирилди;

- 4 июль куни Миллий Гвардия ва Бош прокуратура Нукусдаги воқеааларда 18 киши ҳалок бўлгани ва 243 киши яраланганини маълум қилди; тан жароҳати олганларнинг 38 нафари ҳуқуқ-тартибот ходимлари; 500 дан ортиқ одам ушланган;

- Европа Иттифоқи, БМТ, АҚШ ва халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилотлари Қорақалпоғистондаги воқеалар юзасидан очиқ, ҳар томонлама ва шаффоф тергов ўтказишга чақирди.

- 6 июль куни президент Мирзиёев Қорақалпоғистондаги воқеалар юзасидан терговга жамоатчилик вакиллари жалб қилиниши, куч тузилмаларининг ҳаракатлари таҳлил қилинишини айтди;

- 16 июль куни Ўзбекистон Олий Мажлисининг қонунчилик палатаси воқеаларни ўрганиш учун мустақил комиссия тузилганини эълон қилди» [29]

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Инсон ҳуқуқлари бўйича Вакили — Омбудсманнинг «Қорақалпоғистон Республикасида инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини таъминлаш»га доир Мурожаатига асосан «Қорақалпоғистонда юз берган ҳолат ҳамда воқеаларни ўрганиш»га оид Комиссия ташкиллаштирилди. Комиссия раиси этиб Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (омбудсман) Эшматова Феруза Фарходовна тайинланган. Комиссия таркибига "Ҳуқуқий таянч" нодавлат нотижорат ташкилоти раиси Фармонов Аъзам Турғунович
ҳам киритилган. [30]

Менинг ушбу Комиссия аъзоларига, жумладан Аъзамжон Фармоновга илтимосим: Қорақалпоғистон парламентида Қорақалпоғистоннинг суверенитетини бекор қилиш бўйича ўзгаришни ким таклиф қилганини аниқлаштирсаларингиз яхши бўларди (мақоламнинг 12-параграфидаги учинчи изоҳга қаранг). Унга бу таклифни киритиш ҳақидаги буйруқ даражасидаги тавсияни ким берганини аниқлаштирсаларингиз аъло иш бўларди, иншааллоҳ.

14. 2022: ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН МУХОЛИФАТИНИНГ ТАКЛИФИ
c91704c81ad8113e60e7e4430ca7a19e_1400x850 (700x425, 82Kb)
Фото 3. «Алга, Каракалпакстан» демократик партияси раҳбари Аман Сагидуллаев (1967). У 2016 йилдан сиёсий бошпана олиб Норвегияда яшамоқда. [31]

2022 йил 5 июл куни www.centre1.com/uzbekistan/ сайтида “Каракалпакские лидеры предложили Ташкенту диалог (Қорақалпоғистон раҳбарлари Тошкентга мулоқот қилишни таклиф этишди)” мақола чоп қилинди. Унда Қорақалпоғистон мухолифат фаоллари Ўзбекистон раҳбариятига мулоқот қилишни таклиф этишди ([32]). Унинг тўлиқ матнини аввал рус тилида, кейин ўзбек тилида келтираман. Ушбу таклифни мақоламда келтиришим сабабларидан бири – унинг охирида Қорақалпоғистон мухолифатининг бугунги кундаги раҳбарлари ва фаоллари рўйхати бор.

“Каракалпакские лидеры предложили Ташкенту диалог

Лидеры ряда политических партий и общественных движений Каракалпакстана обратились к президенту Узбекистана с предложениями для урегулирования ситуации в республике.

Протесты в Каракалпакстане их насильственное подавление, продолжающиеся в республике с 1 июля, далеки от завершения.

Единоличное провокационное решение властей Узбекистана лишить каракалпакскую республику суверенного статуса и права на отделение на основании всенародного референдума, гарантированных Конституцией РУз, всерьез взбудоражило народ Каракалпакстана.

По словам многих каракалпаков, Ташкент может сколько угодно врать, что реагировал на инициативы и просьбы снизу, никто в это не верит. Но все видят и понимают, что за всей конституционной «реформой» узбекских властей стоит ничто иное, как попытка окончательно захватить и колонизировать Каракалпакстан.

Власти Узбекистана для подавления протестов в Каракалпакстане, в которых участвовали безоружные люди, ответил огнем на поражение, арестами, избиениями в застенках силовых структур.

По предварительным данным партии «Алга, Каракалпакстан», за последние пять дней в республике были убиты 250-300 человек, около 12 тысяч получили ранения, около 5000 находятся под арестом.

Чтобы снизить эскалацию насилия, предотвратить новые жертвы, лидеры каракалпакских политических и общественных объединений обратились к президенту Узбекистана Шавкату Мирзиёеву со своими предложениями, которые должны стать началом для диалога представителей двух суверенных республик.

Ц-1 публикует полный текст данного обращения.

«Президенту Республики Узбекистан
Шавкату Миромоновичу Мирзиёеву

От гражданского общества Каракалпаков

Уважаемый господин президент,

Мы, представители гражданского общества Каракалпакстана и каракалпакских диаспор за рубежом, обращаемся к Вам в связи с последними событиями, вызванными попытками исключить из Конституции Узбекистана положение о суверенитете Республики Каракалпакстан.

Мы, как и все каракалпакстанцы, считаем правильным Ваше решение отказаться от предлагаемых поправок к соответствующим статьям Конституции Узбекистана.

Тем не менее целый ряд вопросов требует скорейшего решения как условие для дальнейшей стабилизации ситуации в Каракалпакстане.

Большинство из них разрешимы на уровне административных актов государственных органов, другие требуют обсуждения на основе широкого политического диалога с участием представителей гражданского общества Республики Каракалпакстан.

Мы выдвигаем Вам следующие предложения:

1) Граждане, задержанные за участие в недавних уличных акциях в защиту суверенитета нашей республики, гарантированного Конституциями Узбекистана и Каракалпакстана, должны быть освобождены;

2) Необходимо дать оценку действиям силовых ведомств в ходе последних событий, в том числе необоснованному и непропорциональному применению силы, приведшему к человеческим жертвам, пыткам, произвольным задержаниям и т.п.

3) Нужна амнистия участников событий, прекращение сфабрикованных уголовных дел в отношении каракалпакских активистов, обеспечение возможности безопасного возвращения в страну политических эмигрантов;

4) Должны быть опубликованы имена погибших в ходе последних событий;

5) Жокаргы Кенес и Правительство Республики Каракалпакстан, ни один из членов которых не выступил в защиту суверенитета республики, потеряли моральное право представлять народ Каракалпакстана. Они должны быть распущены, в республике должны быть проведены новые выборы и сформировано новое правительство;

6) Должна быть обеспечена возможность регистрации новых политических партий и гражданских движений Каракалпакстана и их полноценное участие в политической жизни;

7) Взаимоотношения Республики Узбекистан и Республики Каракалпакстан в области политики, экономики и других сферах должны быть приведены в соответствие с положениями, предусмотренные Статьей 75 Конституции Узбекистана и Статьей 1 Конституции Каракалпакстана, то есть должны регулироваться договорами и соглашениями двух стран;

8) Блокировка Интернета и связи в Каракалпакстане, введенные в дни событий, должны быть немедленно сняты, необходимо обеспечить допуск в республику представителей международных СМИ;

9) Должны быть приняты меры по недопущению разного рода ограничений, направленных на вытеснение каракалпакского языка из официальной сферы, умолчаний и искажения истории нашей республики.

Надеемся, что эти наши предложения не останутся не услышанными Вами и станут основой для дальнейшего политического диалога, направленного на разрешение сложившейся ситуации.

1. Аман Сагыдуллаев — Лидер демократической партий «Алга, Каракалпакстан»
2. Наурызбай Менлибаев — Лидер демократической партий «Оян Каракалалпакстан»
3. Жангельди Жаксымбетов — Лидер демократической партий «Азатлык»
4. Тилеубийке Юлдашева — Гражданский активист,Правозащитница
5. Косшыбай Кожаков — Гражданский активист, член корреспондент Международной и Кыргызской инженерной Академии.
6. Насратдин Нуратдинов — Председатель Каракалпакской диаспоры в Кыргызыстане
7. Казахбай Бекмуратов — Гражданский активист, председатель Каракалпакской диаспоры в Атырау, Казахстан
8. Ниетбай Уразбаев — Гражданский активист, председатель Каракалпакской диаспоры в Актау, Казахстан
9. Шамшет Аимбетов — Гражданский активист
10. Кошкарбай Торемуратов — Гражданский активист
11. Зийуар Мирминбетова — Гражданский активист, правозащитница
12. Максет Даулетмуратов — Гражданский активист

Электронная почта для обратной связи: rulerkarakalpak@gmail.com » [32]

Ушбу таклифни рус тилидан ўзбек тилига мен ўгирдим.

“Ўзбекистон Республикаси Президенти
Шавкат Миромонович Мирзиёевга

Қорақалпоқларнинг фуқаролик жамиятидан

Ҳурматли Президент жаноблари,

Биз, Қорақалпоғистон фуқаролик жамияти ва хориждаги қорақалпоқлар диаспоралари вакиллари, Ўзбекистон Конституциясидан Қорақалпоғистон Республикасининг суверенитети тўғрисидаги низомни чиқариб ташлашга уринишлар натижасида юзага келган сўнгги воқеалар муносабати билан Сизга мурожаат қиламиз.

Биз, барча қорақалпоғистонликлар қатори Ўзбекистон Конституциясининг тегишли моддаларига таклиф этилаётган ўзгартиришларни рад этиш тўғрисидаги қарорингизни тўғри деб ҳисоблаймиз.

Шунга қарамай, Ўзбекистондаги вазиятни янада барқарорлаштириш шарти сифатида бир қатор масалаларни имкон қадар тезроқ ҳал этиш зарур.

Уларнинг аксарияти давлат органларининг маъмурий ҳужжатлари даражасида ҳал этилган бўлса, қолганлари Қорақалпоғистон Республикаси фуқаролик жамияти вакиллари иштирокида кенг сиёсий мулоқот асосида муҳокама қилишни талаб этади.

Сизга қуйидаги таклифларни таклиф қиламиз:

1) Ўзбекистон ва Қорақалпоғистон Конституциялари билан кафолатланган республикамиз суверенитетини ҳимоя қилиш бўйича яқинда ўтказилган кўча ҳаракатларида қатнашгани учун қамоққа олинган фуқаролар озод қилинсин;

2) Охирги воқеалар жараёнида ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларнинг ҳатти-ҳаракатларига, жумладан, одамларнинг қурбон бўлишига, қийноқларга, ўзбошимчалик билан ҳибсга олишга олиб келган асоссиз ва номутаносиб равишда куч ишлатишга баҳо бериш зарур;

3) Воқеалар иштирокчиларига амнистия эълон қилиниши, қорақалпоқ фаолларига нисбатан қўзғатилган уйдирма жиноят ишларига чек қўйилиши, сиёсий муҳожирларнинг мамлакатга хавфсиз қайтиши имкониятини таъминлаш;

4) Сўнгги воқеаларда ҳалок бўлганларнинг исм-шарифлари эълон қилиниши керак;

5) Қорақалпоғистон Республикаси Жуқорғи Кенгеси ва ҳукумати, уларнинг бирортаси ҳам республика суверенитетини ҳимоя қилмаган, Қорақалпоғистон халқи вакили бўлиш маънавий ҳуқуқидан маҳрум бўлган. Улар тарқатиб юборилсин, республикада янги сайловлар ўтказилиб, янги ҳукумат тузилсин;

6) Қорақалпоғистоннинг янги сиёсий партиялари ва фуқаролик ҳаракатларини рўйхатга олиш ва уларнинг сиёсий ҳаётда тўлиқ иштирок этишини таъминлаш;

7) Ўзбекистон Республикаси билан Қорақалпоғистон Республикаси ўртасидаги сиёсат, иқтисодиёт ва бошқа соҳалардаги муносабатлар Ўзбекистон Конституциясининг 75-моддасида ва Қорақалпоғистон Республикаси Конституциясининг 1-моддасида назарда тутилган қоидаларга мувофиқлаштирилсин, яъни улар икки давлат ўртасидаги шартнома ва битимлар билан тартибга солиниши керак;

8) Қорақалпоғистондаги воқеалар кунларида жорий қилинган интернет ва алоқа блокировкалари зудлик билан бекор қилинсин, халқаро оммавий ахборот воситалари вакилларининг республикага киритилишини таъминлаш зарур;

9) Қорақалпоқ тилини расмий доирадан сиқиб чиқаришга, ресубликамиз тарихини сукут сақлашга, бузиб кўрсатишга қаратилган ҳар хил чеклашларнинг олдини олиш чоралари кўрилсин.

Умид қиламизки, бизнинг бу таклифларимиз эътибордан четда қолмайди ва мавжуд вазиятни ҳал этишга қаратилган кейинги сиёсий мулоқотлар учун асос бўлади.

1. Аман Сағдуллаев - «Алға, Қорақалпоғистон» демократик партияси раҳбари.
2. Науризбай Менлибоев - «Оян, Қорақалпоғистон» демократик партияси раҳбари.
3. Жангелди Жаксимбетов - «Азатлик» демократик партияси раҳбари.
4. Тилеубийке Юлдашева – Фуқаролик фаоли, инсон ҳуқуқлари ҳимоячиси.
5. Косшибай Кожаков – Фуқаролик фаоли, Халқаро ва Қирғизистон Муҳандислик академияси мухбир аъзоси.
6. Насратдин Нуратдинов – Қирғизистондаги Қорақалпоқ диаспораси раиси.
7. Казахбай Бекмуратов – Фуқаролик фаоли, Қозоғистоннинг Атирау шаҳридаги Қорақалпоқ диаспораси раиси.
8. Ниетбай Ўразбоев - Фуқаролик фаоли, Қозоғистоннинг Актау шаҳридаги Қорақалпоқ диаспораси раиси.
9. Шамшет Аимбетов - Фуқаролик фаоли.
10. Қошқарбай Тўремуратов - Фуқаролик фаоли.
11. Зиюар Мирминбетова - Фуқаролик фаоли, инсон ҳуқуқлари ҳимоячиси.
12. Максет Даулетмуратов - Фуқаролик фаоли.

Фикр-мулоҳаза учун электрон почта: rurkarakalpak@gmail.com” [32]

Албатта, Ўзбекистон раҳбарияти Қорақалпоғистон мухолифатининг шу кўринишдаги таклифини қабул қилмайди. Менимча Ўзбекистон раҳбарияти Қорақалпоғистон муаммосини тинч йўллар билан ҳал қилиш чора-тадбирлари рўйхатини ишлаб чиқиши ва кейин Қорақалпоғистон раҳбарияти, жамоатчилик ҳамда мухолифат вакилларини таклиф қилиб музокаралар ўтказса яхши иш бўларди. Қорақалпоғистон муаммосини тинч йўллар билан ҳал қилиш чора-тадбирлари ҳақида мақоламнинг иккинчи қисмида ёзаман, иншааллоҳ.

15. 2023: СУД ЖАРАЁНЛАРИ

Нукус воқеалари бўйича 2023 йил 31 январ куни 22 кишига, 17 март куни 39 кишига суд ҳукми Бухорода эълон қилинди.

“Бугун, 2023 йил 31 январ куни, Бухоро вилоят суди биносида 2022 йил 1-2 июл кунлари Нукус шаҳридаги оммавий тартибсизликларни содир этганликда айбланаётган 22 нафар судланувчига оид жиноят ишини кўриб чиқиш бўйича суд жараёни тугаб, суд ҳукми эълон қилинди.

Ушбу жиноят иши Қорақалпоғистон Республикаси судининг жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати судьяси Елубай Абибуллаев раислигида биринчи инстанция судида кўриб чиқилди.

Эълон қилинган суд ҳукмига кўра:

Саламат Калилаев Жиноят кодекси (ЖК)нинг 244-моддаси (оммавий тартибсизликлар) 3-қисмида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси (енгилроқ жазо тайинлаш) қўлланилиб, 3 йил озодликдан маҳрум қилиш жазосига судланиб, ЖКнинг 62-моддаси (ушлаб туриш, қамоққа олиш ёки уй қамоғи вақтини ҳисобга олиш қоидалари) га асосан дастлабки уй қамоғида ўтирган 6 ой 4 куни тайинланган жазодан чегирилиб, ўташ учун 2 йил 5 ой 26 кун озодликдан маҳрум қилиш жазоси қолдирилиб, ЖКнинг 72-моддаси (шартли ҳукм қилиш) қўлланилиб, жазо 3 йил синов муддати билан шартли деб белгиланди;

Бердақ Генжебаев ЖКнинг 164-моддаси (босқинчилик) 2-қисми «б» банди, 227-моддаси (ҳужжатлар, штамплар, муҳрлар, бланкаларни, автомототранспорт воситаларининг ва улар тиркамаларининг (ярим тиркамаларининг) давлат рақам белгиларини эгаллаш, нобуд қилиш, уларга шикаст етказиш ёки уларни яшириш) 2-қисми «а» банди ва 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, ЖКнинг 59-моддаси (бир неча жиноят содир этганлик учун жазо тайинлаш) тартибида 5 йил озодликни чеклаш жазосига судланиб, ЖКнинг 62-моддаси тартибида, дастлабки қамоқда сақланган 1 ой 19 куни чегирилиб, ўташ учун 4 йил 10 ой 11 кун озодликни чеклаш жазоси қолдирилиб, унга нисбатан қўлланган уй қамоғи эҳтиёт чораси бекор қилинди.

Нурлан Султамуратов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, 3 йил;

Полат Нурниязов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, 4 йил;

Қаҳарман Сейтимов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, 5 йил;

Саипназар Калимов билан Арислан Темирханов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, хар бири 6 йилдан;
Полат Шамшетов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 45 (муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш), 57-моддалари қўлланилиб, 3 йил мансабдорлик лавозимларида ва ички ишлар тизимида ишлаш ҳуқуқидан маҳрум қилинган ҳолда 6 йил;

Амирбек Адилбеков ЖКнинг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, 7 йил;

Бахтияр Кадирбергенов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисми ва 277-моддаси (безорилик) 1-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, ЖКнинг 59-моддаси тартибида 7 йил;

Сейдабулла Медетов билан Нурлан Найипов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси (жамоат хавфсизлиги ва жамоат тартибига таҳдид соладиган материалларни тайёрлаш, сақлаш, тарқатиш ёки намойиш этиш) 3-қисми «а», «г» бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, ЖКнинг 59-моддаси тартибида, ҳар бири 7 йилдан;

Разбек Бекмуратов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисми ва 247-моддаси (ўқотар қуролни, ўқ-дориларни, ўқотар қуролнинг асосий қисмларини, портловчи моддаларни, портлатиш воситаларини ёки портлатиш қурилмаларини қонунга хилоф равишда эгаллаш) 3-қисми «а» бандида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, ЖКнинг 59-моддаси тартибида 8 йил;

Султанбек Каипов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми «а» бандида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, ЖКнинг 59-моддаси тартибида 8 йил;

Даулетмурат Жиемуратов ЖКнинг 159-моддаси (Ўзбекистон Республикасининг конституциявий тузумига тажовуз қилиш) 4-қисми билан айбсиз деб топилиб, Жиноят-процессуал кодекси (ЖПК)нинг 83-моддаси (реабилитация асослари) 3-бандига асосан оқланиб, ЖКнинг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, 8 йил;

Байрам Сейтниязов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми «а», «г» бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, ЖКнинг 59-моддаси тартибида 8 йил;

Аллабай Тоқимбетов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, 8 йил 6 ой озодликдан маҳрум қилиш жазоларига судланди.

Озодликдан маҳрум қилиш жазосига судланганларга нисбатан тайинланган жазо муддатларини улар қамоққа олинган кундан бошлаб ҳисобланиши белгиланиб, жазони умумий тартибли колонияларда ўташ белгиланди.

Азамат Нуратдинов ЖКнинг 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми «а» бандида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, ЖКнинг 59-моддаси тартибида 5 йил, ЖКнинг 62-моддасига асосан дастлабки қамоқда ўтириган 6 ой 13 куни чегирилиб, ўташ учун 4 йил 5 ой 17 кун;

Аҳмад Исматуллаев ЖКнинг 159-моддаси 4-қисми билан айбсиз деб топилди ва оқланди, ЖКнинг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб 5 йил, ЖКнинг 62-моддасига асосан дастлабки қамоқда ўтириган 6 ой 22 куни чегирилиб, ўташ учун 4 йил 5 ой 8 кун;

Азамат Турданов ЖКнинг 159-моддаси 4-қисми билан айбсиз деб топилди ва оқланди, ЖКнинг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 45, 57-моддалари қўлланилиб 3 йил мансабдорлик лавозимларида ишлаш ҳуқуқидан маҳрум қилган ҳолда 5 йил, ЖКнинг 62-моддасига асосан дастлабки қамоқда ўтирган 6 ой 25 куни чегирилиб, ўташ учун 4 йил 5 ой 5 кун озодликни чеклаш жазосига судландилар.

Озодликни чеклаш жазосига судланган А. Нуратдинов, А. Исматуллаев ва А. Турданов суд залида қамоқдан озод қилинди.

Лолагул Қаллиханова ЖКнинг 159-моддаси 4-қисми, 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми «а», «б», «г» бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 57-моддаси қўлланилиб, ЖКнинг 59-моддаси тартибида 8 йил озодликдан маҳрум қилиш жазосига судланиб, ЖКнинг 62-моддасига асосан дастлабки қамоқда ўтирган 6 ой 24 куни тайинланган жазодан чегирилиб, ўташ учун 7 йил 5 ой 6 кун озодликдан маҳрум қилиш жазоси қолдирилиб, ЖКнинг 72-моддаси қўлланилиб, жазо 3 йил синов муддати билан шартли деб белгиланиб, суд залида қамоқдан озод қилинди.

Даулетмурат Тажимуратов ЖКнинг 159-моддаси 4-қисми, 167-моддаси (ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-торож қилиш) 3-қисми «а» банди, 243-моддаси (жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштириш), 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми «а», «б», «г» бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, ЖКнинг 59-моддаси тартибида 16 йил озодликдан маҳрум қилиш жазосига судланиб, жазонинг дастлабки 2 йилини турмада, қолган қисмини қаттиқ тартибли колонияда ўташ белгиланди.

Шунингдек, судланганлар Д. Тажимуратов, Л. Қаллиханова, А. Турданов, А. Исматуллаев ва Д. Жиемуратовнинг айбидан ЖКнинг 28,104-моддаси 3-қисми «а» банди, судланганлар Р. Бекмуратов билан С. Каиповнинг айбидан ЖКнинг 104-моддаси 3-қисми «а» банди (ушбу ҳаракатлар ЖКнинг 244-моддаси 3-қисми билан қамраб олинганлиги сабабли), судланган А. Нуратдиновнинг айбидан ЖКнинг 244-1-моддаси 3-қисми «г» банди (қўйилган айблов ўз тасдиғини топмаганлиги сабабли) чиқарилди.

Бундан ташқари, содир этилган жиноятлар оқибатида етказилган 6,8 миллиард сўмдан ортиқ зарарнинг 256 миллион сўми қопланганлиги инобатга олиниб, қопланмаган 6,5 миллиард сўмдан зиёд миқдордаги моддий зарарларни судланганлардан солидар тартибда ундириш, ўзлаштириш йўли билан талон-торож қилинган 228 миллион сўм зарарни судланган Д. Тажимуратовдан ундириш, судланганларга тегишли бўлиб жиноят иши доирасида хатловга олинган мол-мулкларни келтирилган зарарни қоплашга қаратиш белгиланди.

Мазкур ҳукмдан норози тарафлар Қорақалпоғистон Республикаси суди орқали Олий суднинг Жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати апелляция инстанциясига процессуал қонунчиликда белгиланган тартиб ва муддатларда шикоятлар беришга, прокурор эса протест билдиришга ҳақли эканлиги маълум қилинади.

Шунингдек, жиноят ишини тергов қилиш давомида йўл қўйилган айрим хато-камчиликларга нисбатан хусусий ажрим чиқарилди» [33]

«Бугун, 2023 йил 17 март куни, Бухоро вилоят суди биносида 2022 йил 1-2 июль кунлари Нукус шаҳрида оммавий тартибсизликларни содир этганликда айбланаётган 39 нафар судланувчига оид жиноят ишини кўриб чиқиш бўйича суд жараёни тугаб, суд ҳукми эълон қилинди.

Олий суд хабарига кўра, жиноят иши Қорақалпоғистон Республикаси судининг жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати судьяси Даулетбай Разов раислигида биринчи инстанция судида кўриб чиқилди.

(Шу ерда 7 дақиқа 15 сониялик видео лавҳа бор. А.Ш.)

Эълон қилинган суд ҳукмига кўра:
Ислам Полатов Жиноят кодексининг 244-моддаси (оммавий тартибсизликлар) 3-қисми ва 244-1-моддаси (жамоат хавфсизлиги ва жамоат тартибига таҳдид соладиган материалларни тайёрлаш, сақлаш, тарқатиш ёки намойиш этиш) 3-қисми “а”, “г” бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, унга Жиноят кодексининг 57-моддаси (енгилроқ жазо тайинлаш) қўлланиб, 59 (бир неча жиноят содир этганлик учун жазо тайинлаш), 60 (бир неча ҳукм юзасидан жазо тайинлаш) моддалари тартибида 5 йил;

Полат Есенгелдиев Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми “а” бандида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, унга Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 59-моддаси тартибида 6 йил;

Камал Ешжанов ва Исламбек Аитмуратов Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, уларнинг ҳар бирига Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 6 йилдан;

Нурсултан Байлепесов ва Алпамыс Жумабеков Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми ва 28,247-моддаси (ўқотар қуролни, ўқ-дориларни, ўқотар қуролнинг асосий қисмларини, портловчи моддаларни, портлатиш воситаларини ёки портлатиш қурилмаларини қонунга хилоф равишда эгаллаш) 3-қисми “а” бандида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, уларнинг ҳар бирига Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 59-моддаси тартибида 6 йилдан;

Даулеткелди Надирбаев, Адилбек Сариев, Конгратбай Бекполатов, Руслан Баимбетов, Қуанышбай Бахиев, Ислам Сапаров, Заирбек Пиржанов, Рахимжан Жумабаев, Айдос Есемуратов, Куанышбай Бегалиев ва Манас Рахманов Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, уларнинг ҳар бирига Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 7 йилдан;

Нусрет Бауетдинов Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, унга Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 7 йил 6 ой;

Нурсултан Дуйсенбаев Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми ва 28,247-моддаси 3-қисми “а” бандида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, унга Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 59-моддаси тартибида 7 йил 6 ой;

Рустам Досимбетов, Нуратдийин Хабипов ва Замирбек Таджимуратов Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, уларнинг ҳар бирига Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 8 йилдан;

Азамат Алланазаров Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми ва 247-моддаси 3-қисми “а” бандида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, унга Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 59-моддаси тартибида 8 йил;

Асилбек Омирзаков Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми ва 166-моддаси (талончилик) 2-қисми “а”, “в” бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, унга Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 59-моддаси тартибида 8 йил;

Шарапат Аширбеков Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми “а”, “г” бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, унга Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 59-моддаси тартибида 8 йил;

Даўранбек Раманов Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми “а”, “г” бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, унга Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 59-моддаси тартибида 9 йил;

Омирбек Курбанов Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми “а”, “г” бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, унга Жиноят кодексининг 59-моддаси тартибида 10 йил 6 ой;

Оралбай Досназаров Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми “а”, “г” бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, унга Жиноят кодексининг 59-моддаси тартибида 11 йил озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.

Озодликдан маҳрум қилиш жазосига ҳукм этилганларга нисбатан тайинланган жазо муддатларини улар қамоққа олинган кундан бошлаб ҳисобланиб, 1 нафар судланувчи жазони қаттиқ тартибли колонияда, 27 нафар судланувчи жазони умумий тартибли колонияларда ўташ белгиланди.

Алимбай Мырзамбетов, Муратбай Пирлепесов, Алишер Шарапов, Онгарбай Мамутов, Тимурбек Исмаилов, Расул Султаниязов, Абзал Науризбаев, Нурмухаммед Генжебаев ва Амантай Сейтмуратов Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, уларнинг ҳар бирига Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 5 йилдан;

Абдималик Хожаназаров ва Есимқан Қанаатов Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми ва 244-1-моддаси 3-қисми “а”, “б”, “г” бандларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилиб, уларнинг ҳар бирига Жиноят кодексининг 57-моддаси қўлланиб, 59-моддаси тартибида 5 йилдан озодликни чеклаш жазоси тайинланди.

Озодликни чеклаш жазосига ҳукм этилганларнинг дастлабки қамоқда ўтирган кунлари Жиноят кодексининг 62-моддаси (ушлаб туриш, қамоққа олиш ёки уй қамоғи вақтини ҳисобга олиш қоидалари) га асосан тайинланган жазодан чегирилиши белгиланди ва улар суд залида қамоқдан озод қилинди.
Р. Досимбетов, А. Алланазаров, Н. Дуйсенбаев, Н. Байлепесов, А. Жумабеков, К. Бекполатов, Р. Баимбетов, Қ. Бахиев, И. Сапаров, Н. Хабипов ва З. Пиржановнинг айбидан дастлабки тергов органи томонидан қўйилган Жиноят кодексининг 104-моддаси (қасддан баданга оғир шикаст етказиш) 3-қисми “а” банди (ушбу ҳаракатлар Жиноят кодексининг 244-моддаси 3-қисми билан қамраб олинганлиги сабабли) ҳамда П. Есенгелдиевнинг айбидан Жиноят кодексининг 244-1-моддаси 3-қисми “г” банди (қўйилган айблов ўз тасдиғини топмаганлиги сабабли) чиқарилди.

Содир этилган жиноятлар оқибатида етказилган 6,5 миллиард сўмдан зиёд миқдордаги моддий зарарларни судланувчилардан солидар тартибда ундириш, судланувчиларга тегишли бўлиб жиноят иши доирасида хатловга олинган мол-мулкларни келтирилган зарарни қоплашга қаратиш белгиланди. Ҳукмдан норози тарафлар Қорақалпоғистон Республикаси суди орқали Олий суднинг Жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати апелляция инстанциясига процессуал қонунчиликда белгиланган тартиб ва муддатларда шикоятлар беришга, прокурор эса протест билдиришга ҳақли эканлиги маълум қилинади» [34]

Ушбу суд ҳукмларига нисбатан Қорақалпоғистон мухолифати фаолларининг эътирозлари www.asiaterra.info сайтида 2023 йил 1 феврал куни чоп қилинган “В Бухаре оглашен приговор участникам июльских протестов в Каракалпакстане» номли мақолада ва 2023 йил 23 март куни чоп қилинган «Расправа над защитниками Конституции Каракалпакстана: Об осуждении в Бухаре второй группы участников «Нукусских событий»» номли мақолада ёзилган ([35]-[36]-га қаранг).

ДАВОМИ БОР
Рубрики:  ПРАВОЗАЩИТА
2023 YILGI MAQOLALARIM
QORAQALPOQ

 

Добавить комментарий:
Текст комментария: смайлики

Проверка орфографии: (найти ошибки)

Прикрепить картинку:

 Переводить URL в ссылку
 Подписаться на комментарии
 Подписать картинку